Od stycznia 2017 r. weszło w życie wiele zmian w polskim prawie, które bezpośrednio dotyczą przedsiębiorców. Między innymi od ponad miesiąca obowiązują nowe przepisy dotyczące płatników kontrolowanych przez ZUS. To skutek znowelizowania ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: ustawa o sdg).
Podmioty do kontroli
Zgodnie z nowymi przepisami ZUS przeprowadza kontrolę u tych płatników składek, u których wstępna weryfikacja danych w KSI ZUS (Kompleksowym Systemie Informatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) wykaże prawdopodobieństwo naruszenia praw i obowiązków związanych z obszarem ubezpieczeń społecznych. Inspektorzy ZUS zweryfikują również dokumentację tych przedsiębiorstw, u których wystąpi największe ryzyko stwierdzenia nieprawidłowości w dokumentacji zgłoszeniowej i rozliczeniowej płatnika (art. 78a ust. 1 ustawy o sdg). Wymóg ten nie dotyczy przedsiębiorstw w sytuacji, gdy organ poweźmie uzasadnione podejrzenie związane z zagrożeniem życia lub zdrowia, popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia, przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, a także innego naruszenia prawnego zakazu lub niedopełnienia prawnego obowiązku związanego z wykonywaniem prowadzonej działalności (art. 78a ust. 2 ustawy o sdg). Dodatkowo organ kontrolny ma obowiązek zamieścić w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej ogólny schemat procedur kontroli, które wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa (art. 78a ust. 3 ustawy o sdg).
Najpierw zawiadomienie
Tak jak wcześniej, informację o zamiarze kontroli przez ZUS musi poprzedzać dostarczenie przez organ zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania. Czas, w jakim można spodziewać się pojawienia urzędnika w firmie, to od 7 do 30 dni od daty doręczenia tego zawiadomienia. W momencie rozpoczęcia kontroli przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie okazać organowi kontrolującemu książkę kontroli – prowadzoną w postaci papierowej bądź elektronicznej – jednocześnie zapewniając mu możliwość dokonania wpisu (art. 81a ust. 1 ustawy o sdg).
Co jednak istotne, jeśli w danym przedsiębiorstwie trwa już kontrola np. Państwowej Inspekcji Pracy, Sanepidu czy urzędu skarbowego, inspektor ZUS może odstąpić od wykonania czynności kontrolujących w tym samym czasie. Ma też obowiązek wskazać inny termin weryfikacji dokumentacji przedsiębiorcy.
Nowością jest dodanie do ustawy o sdg art. 83b ust. 1. Przepis ten stanowi, że kontroli nie przeprowadza się, gdy ma ona dotyczyć obszaru objętego uprzednio zakończoną kontrolą zrealizowaną przez ten sam organ, za wyjątkiem np. zmiany okresu kontroli lub też weryfikacji wykonania zaleceń pokontrolnych organu.
