Prowadzę działalność gospodarczą. Próbowałem się porozumieć z ZUS w sprawie spłaty ratalnej zadłużenia, ale nie doszło do zawarcia umowy, po czym ZUS wydał decyzję nakazującą spłatę zaległych składek. Zamierzam jednak złożyć odwołanie do sądu od tej decyzji. Czy po złożeniu odwołania w toku postępowania przed sądem będę mógł ponownie próbować polubownie uregulować sprawę i umówić się na umówione raty z ZUS? – pyta czytelnik.
Nie. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (zwanej dalej ustawą systemową) na wniosek dłużnika ZUS może – ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie – odroczyć termin płatności należności z tytułu składek lub rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Przy czym od 1 grudnia 2015 r. weszła w życie zmiana przepisów, zgodnie z którą rozłożeniu na raty może podlegać całość zadłużenia, w tym z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za zatrudnionych pracowników lub innych ubezpieczonych niebędących płatnikami składek na własne ubezpieczenia oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W myśl umowy
Jak wynika z ust. 1a tego przepisu, odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy. Taki układ ratalny określa szczegółowo plan jej spłaty i warunki jej realizacji. Jeżeli płatnik składek nie wywiązuje się ze zobowiązań wynikających z układu ratalnego, czyli nie opłaca w ustalonym terminie rat, pozostała kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami za zwłokę.
Etap porozumień
Korelacja powyższych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że co do zasady jest możliwe polubowne uregulowanie spłaty zadłużenia składkowego, i to na mocy umowy zawartej z ZUS. Jednak, co istotne, ta opcja dotyczy jedynie tego okresu, gdy sprawa jest na etapie przedsądowym, czyli w czasie pertraktacji prowadzonych z ZUS.
Warto się odnieść do art. 47712 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z nim nie jest dopuszczalne zawarcie ugody w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to de facto, że istnieje zakaz zawierania ugód, ale tylko sądowych. To wyjątek od ogólnej zasady wynikającej z art. 10 k.p.c., który przewiduje, że w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia.