Gdzie z odwołaniem od decyzji organu rentowego: do ZUS czy do sądu?

Złożenie odwołania od decyzji organu rentowego bezpośrednio w sądzie wydłuża postępowanie. Sąd odeśle je do Zakładu, który się z nim zapozna i zdecyduje, czy je uwzględnić, czy nadać bieg sprawie.

Publikacja: 07.02.2019 04:00

Gdzie z odwołaniem od decyzji organu rentowego: do ZUS czy do sądu?

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

- Prowadzę działalność. Otrzymałem decyzję z ZUS, że nie podlegam obowiązkowi ubezpieczeniowemu. Złożyłem odwołanie bezpośrednio do sądu, ale ten nie zajął się sprawą, tylko z powrotem przekazał ją do ZUS. Czy jest podstawa, aby zaskarżyć postanowienie sądu? – pyta czytelnik.

Nie.

Orzeczenie sądu przekazujące sprawę przedsiębiorcy do ZUS jest prawnie uzasadnione. Wniesienie zażalenia na to postanowienie jest bezprzedmiotowe.

Czytaj też:

Procedura odwołania od decyzji ZUS

Do sądu przeciwko ZUS

Ubezpieczenia i świadczenia

Sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych – zgodnie z art. 476 § 2 kodeksu postępowania cywilnego – pozostają przede wszystkim (w pierwszej kolejności) w kognicji organu rentowego, czyli ZUS. Z tego przepisu wynika, że przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się te, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych dotyczących m.in. ubezpieczeń społecznych czy innych świadczeń w sprawach należących do właściwości ZUS. Można więc przyjąć, że niedopuszczalna jest droga sądowa, dopóki ZUS nie podejmie w  danym zakresie przedmiotowym stosownej decyzji.

Istotę tego mechanizmu opisał m.in. Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z 20 października 2016 r. (VIII U 2873/15): „(...) wobec braku decyzji organu rentowego w zakresie roszczenia wnioskodawczyni o świadczenie przedemerytalne, zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej, a właściwym do rozpoznania roszczeń pozostaje ZUS, od decyzji którego będzie przysługiwać skarżącej prawo wniesienia odwołania do sądu zgodnie z powołanymi przepisami".

W postanowieniu z 13 maja 1999 r. (II UZ 52/99) Sąd Najwyższy zaakcentował zaś, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Czyli co do zasady nie można dochodzić przed sądem roszczenia, które nie było objęte decyzją ZUS.

Zwrot do Zakładu

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd odrzuci pozew, jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna. Jednak w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest wyjątek od tej zasady. Jak bowiem wynika z art. 464 § 1 k.p.c., odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę. W podanym zaś stanie faktycznym tym innym właściwym organem, według sądu, jest ZUS.

Istotne znaczenie mają tu regulacje zawarte w art. 477

9

§ 1 i 2 k.p.c. Wynika z nich, że:

? odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji,

? organ rentowy przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu z zachowaniem przepisów odrębnych.

Organ ten, jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję. W tym przypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu.

Podobną regulację zawiera art. 83 ust. 5 i 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1778 ze zm.). Wynika z niej, że odwołanie wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę. Jeżeli ZUS uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wniesienia odwołania. Odwołaniu nie nadaje wówczas dalszego biegu.

W takich okolicznościach orzeczenie sądu przekazujące sprawę do ZUS jest prawnie uzasadnione. Podobne stanowisko zajął m.in. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w postanowieniu z 12 grudnia 2013 r. (III AUz 398/13).

Jeśli ZUS nie uwzględni odwołania, zgodnie z art. 83 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przekaże sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem (nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wniesienia odwołania). Dopiero wtedy przedsiębiorca będzie miał szansę na merytoryczną ocenę sprawy przez sąd. ?

—Marcin Nagórek

radca prawny

- Prowadzę działalność. Otrzymałem decyzję z ZUS, że nie podlegam obowiązkowi ubezpieczeniowemu. Złożyłem odwołanie bezpośrednio do sądu, ale ten nie zajął się sprawą, tylko z powrotem przekazał ją do ZUS. Czy jest podstawa, aby zaskarżyć postanowienie sądu? – pyta czytelnik.

Nie.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów