Rz: Czy ZUS może żądać od płatnika wyjawienia majątku na każdym etapie postępowania?
Mirosław Łabanowski: Uprawnienia ZUS do żądania informacji o majątku płatnika są bardzo ograniczone. Do należności z tytułu składek nie stosuje się art. 39 ustawy – Ordynacja podatkowa, który pozwala na zebranie takich informacji w trakcie postępowania prowadzonego przed ZUS. Uprawnienie do żądania tych informacji jest przewidziane jedynie w przypadku prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Wynika to z art. 26 ust. 5 ustawy o sus. Z takim żądaniem może wystąpić kierownik terenowej jednostki organizacyjnej ZUS będący jednocześnie organem egzekucyjnym. Jest nim zatem dyrektor oddziału ZUS. Jego uprawnienie jest ograniczone do możliwości żądania wyjawienia przez dłużnika nieruchomości oraz przysługujących mu praw majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu, gdy z dowodów zgromadzonych w postępowaniu wynika, że należności z tytułu składek mogą zostać nieopłacone.
Powyższe należy odnosić do ustaleń w toku postępowania egzekucyjnego.
Przed wszczęciem postępowania pewne uprawnienie mają inspektorowie kontroli ZUS. Zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 1a mogą oni w trakcie kontroli dokonywać oględzin i spisu składników majątku płatnika zalegającego z opłatą należności z tytułu składek. Nie mogą jednak prowadzić postępowania wyjawieniowego. Alternatywą dla tego postępowania jest postępowanie przed sądem w trybie art. 913 i nast. kodeksu postępowania cywilnego.
Co musi wykazać w oświadczeniu o majątku na żądanie ZUS zadłużony płatnik? Czy podaje ruchomości i nieruchomości swoje i małżonka? Czy musi np. udokumentować rozdzielność majątkową?
