Matka osoby, do której była kierowana decyzja, odmówiła przyjęcia jej, twierdząc, że nie chce mieszać się do spraw dziecka. Czy w takim przypadku organ może przyjąć domniemanie doręczenia decyzji adresatowi?
Nie. Zgodnie z art. 39 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) organ administracji doręcza pisma za pokwitowaniem przez operatora pocztowego, przez swoich pracowników bądź przez inne upoważnione osoby lub organy. W razie nieobecności adresata pismo można doręczyć za pokwitowaniem jego dorosłemu domownikowi, jeżeli osoba ta podjęła się oddania pisma adresatowi (art. 43 k.p.a.).
W art. 47 k.p.a. przewidziano, że w sytuacji, gdy adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez operatora pocztowego lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją należy włączyć do akt sprawy.
W takich przypadkach uznaje się, że pismo zostało doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata. Podkreśla się, że strona nie może traktować odmowy przyjmowania pism jako jeszcze jednego środka obrony własnych interesów. Musi liczyć się z tym, że nieuzasadniona odmowa przyjęcia pisma prowadzi do uznania doręczenia jako prawnie skutecznego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 listopada 2014 r., sygn. I OSK 1653/13).
Inaczej jest, gdy odbioru pisma odmówił domownik adresata. Wówczas zastosowanie ma art. 43 k.p.a. Na jego podstawie dorosły domownik ma prawo odmówić przyjęcia pisma skierowanego do innej osoby, co nie może wywierać skutków po stronie adresata tego pisma (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 10 kwietnia 2013 r., sygn. II SA/Rz 134/13). Organ może powoływać się skutecznie na fikcję prawną doręczenia dokonanego w trybie art. 47 k.p.a. tylko wtedy, gdy adnotacja i data na przesyłce zawierającej pismo konkretyzują adresata jako podmiot, który odmówił przyjęcia pisma (wyrok WSA w Szczecinie z 27 marca 2013 r., sygn. I SA/Sz 634/12).