Mediacja: Strony ustalą wynik postępowania administracyjnego

Ugoda nie jest jedynym możliwym zakończeniem postępowania mediacyjnego. W jego wyniku strona może zrezygnować lub zmienić swój wniosek czy też środek odwoławczy – mówi Jolanta Maślikowska stała mediator przy sądach okręgowych.

Publikacja: 22.08.2017 06:30

Mediacja: Strony ustalą wynik postępowania administracyjnego

Foto: 123RF

Jolanta Maślikowska, stała mediator przy sądach okręgowych

Rz: Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca br. wprowadziła do postępowania administracyjnego instytucję mediacji. Kto może w niej uczestniczyć?

Jolanta Maślikowska: Mediacja jest możliwa zarówno pomiędzy stronami i organami administracji publicznej przed którymi sprawa się toczy, jak i pomiędzy samymi stronami postępowania. Mediatorem w tym przypadku nie może być jednak pracownik organu przed którym toczy się postępowanie, lecz osoba trzecia.

Od 1 czerwca br. zmieniły się także przepisy dotyczące mediacji w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Na czym ta zmiana polega?

Tu również wprowadzono możliwość prowadzenia mediacji przez zawodowego mediatora, przy czym jeśli strony nie dokonały zgodnego wyboru mediatora, robi to sąd, który kierując sprawę do mediacji wyznacza mediatora posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w sprawach danego rodzaju.

Dotychczas mediacja funkcjonowała w niewielkim zakresie w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Czy mediacja rzeczywiście była potrzebna w tej dziedzinie prawa?

Jestem przekonana, że wprowadzenie mediacji w sprawach zarówno administracyjnych, jak i sądowoadministracyjnych pozwoli na usprawnienie postępowań, podobnie jak to ma miejsce w sprawach cywilnych.

Jestem stałym mediatorem na liście Sądu Okręgowego we Wrocławiu od grudnia 2005 r. i według moich obserwacji w początkowym okresie proces ten był bardzo powolny. Pierwszą ugodę w sprawie gospodarczej zawarłam w lutym 2006 r. Analizowałam w tym okresie statystyki zarówno we Wrocławiu jak i całej Polsce. W pierwszym roku spraw kierowanych do mediacji nie było zbyt wiele. Proces ten wymagał czasu, rzetelnej informacji, a przede wszystkim innego podejścia podmiotów uczestniczących w sporze do sposobu jego rozwiązania. Myślę, że w przypadku spraw kierowanych do mediacji w postępowaniu administracyjnym można spodziewać się podobnej sytuacji. Na przestrzeni ostatnich dwunastu lat zdecydowanie zwiększyła się świadomość dotycząca korzyści wynikających z udziału mediacji. Niezbędna jest systematyczna kampania informacyjna w tym zakresie, podobnie jak to miało miejsce kilka lat temu w przypadku mediacji w postępowaniu cywilnym.

Czy środowisko mediatorów jest przygotowane na prowadzenie mediacji w postępowaniu administracyjnym? Bo to jednak zupełnie inna dziedzina prawa, niż postępowanie cywilne. Mamy tu do czynienie z pewną władczością organu wobec obywatela. A mediacje zakładają równość.

Już w tej chwili w gronie mediatorów są osoby, które mają odpowiednią wiedzę i doświadczenie, aby prowadzić sprawy z zakresu postępowań administracyjnych. Pozostali, którzy będę chcieli wyspecjalizować się w prowadzeniu tego typu mediacji będą z pewnością zainteresowani specjalistycznymi szkoleniami. Prowadzenie mediacji z udziałem instytucji publicznych oraz organów administracji wymaga bowiem dodatkowej wiedzy prawnej oraz znajomości specyfiki procesu podejmowania decyzji.

W mediacjach cywilnych często strony się na coś godzą, a potem zaskarżają tą ugodę. Czy w mediacjach administracyjnych może być tak samo?

Z mojego doświadczenia wynika, że zarówno w sprawach skierowanych przez sąd, jak i prowadzonych na zlecenie stron rzadko dochodzi do rezygnacji z zawarcia ugody przed jej podpisaniem. Rolą profesjonalnego mediatora jest zadbanie by ugoda satysfakcjonowała strony, była zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego. Sąd może odmówić zatwierdzenia ugody jeśli jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

W jakich typach spraw mediacje będą szczególnie popularne?

Można oczekiwać spraw z zakresu budownictwa i architektury, ochrony środowiska, gospodarki wodnej, leśnictwa czy nieruchomości. Do mediacji mogą być też kierowane sprawy gdzie występuje wielość stron oraz gdy organ przygotowuje decyzję, w której może się spodziewać odwołania.

Jakie będą koszty postępowania mediacyjnego?

Projekt rozporządzenia w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu przed sądem administracyjnym przewiduje, że w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne wynagrodzenie mediatora będzie wyniosło 1 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego. Zwrotowi podlegać mają udokumentowane niezbędne wydatki. Propozycje wynagrodzenia kształtują się więc na podobnym poziomie jak w postępowaniu cywilnym.

Czy proponowane stawki nie są zbyt wysokie?

Wydaje się, że zostały one ustalone w taki sposób, aby zachęcać organy administracji publicznej i strony postępowania administracyjnego do korzystania z mediacji.

Kto będzie zobowiązany do pokrycia wynagrodzenia mediatora i kiedy będzie musiał uiścić koszty tego postępowania?

Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji pokrywać będzie organ administracji publicznej, a w sprawach, w których może być zawarta ugoda – strony w równych częściach chyba, że postanowią inaczej. W procedurze cywilnej koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Koszty mediacji w przypadku postępowań administracyjnych mają być pokrywane niezwłocznie po jej zakończeniu. Ten zapis powinien usprawnić procedurę rozliczeń z tytułu prowadzenia postępowania mediacyjnego oraz udokumentowanych wydatków podlegających zwrotowi.

Polacy jednak nie za bardzo chcą się ze sobą dogadywać, wolą chodzić do sądu. Czy w postępowaniu administracyjnym zainteresowanie mediacją będzie większe?

Istotną korzyścią mediacji jest bezpośredni wpływ na rezultat postępowania oraz poufność. Dodatkową zaletą w przypadku ugody zawartej przed mediatorem w postępowaniu cywilnym w trakcie procesu jest zwrot 3/4 wpisu sądowego o czym nie wszyscy wiedzą.

W sprawach administracyjnych ugoda nie jest jedynym możliwym zakończeniem postępowania mediacyjnego. W jego wyniku strona może zrezygnować lub zmienić swój wniosek czy wniesiony środek odwoławczy. Sprawa może zostać również rozpatrzona w drodze decyzji administracyjnej, której wydanie po przeprowadzeniu mediacji może zwiększyć akceptowalność rozstrzygnięcia.

Jolanta Maślikowska, stała mediator przy sądach okręgowych

Rz: Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca br. wprowadziła do postępowania administracyjnego instytucję mediacji. Kto może w niej uczestniczyć?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe