Policja więcej chce
Skoro przestępczość z roku na rok spada, to skąd tak duża liczba wniosków o podsłuchy? Zdaniem ekspertów przyczyny są dwie.
Z jednej strony obserwujemy coraz większą skłonność służb do korzystania z łatwego dostępu do informacji. Policjanci kalkulują: po co szukać dowodów, przesłuchiwać świadków, zbierać informacje, kiedy wystarczy założyć podsłuch i dowody same się znajdą. W dodatku sądy z braku czasu i nadmiaru spraw nie analizują rzetelnie akt spraw, w których wystąpiono o kontrolę. Stąd problem z właściwą weryfikacją wniosków policji. Druga strona to skłonność do działań prewencyjnych.
Kontrola operacyjna to tylko jedna z form zdobywania dowodów. Policja coraz chętniej korzysta też ze zwolnienia z tajemnicy bankowej i ubezpieczeniowej. Zaledwie 25 razy w 2018 r. sądy odmówiły zgody na kontrolę operacyjną.
Ministerstwo Sprawiedliwości twierdzi, że organy ścigania jej nie nadużywają, i podaje liczby. W sumie w 2017 r. wszystkie służby (policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Krajowa Administracja Skarbowa) przetworzyły 1,3 mln danych. Najwięcej telekomunikacyjnych (1,2 mln); 13,6 tys. pocztowych i blisko 24 tys. internetowych. Rok później liczby były podobne.
Jak twierdzi ministerstwo, liczba stosowanych kontroli operacyjnych od lat utrzymuje się na stałym poziomie. Najwięcej wniosków o jej zarządzenie wpłynęło w 2010 r. – 6723. Zarejestrowane ostatnio kontrole operacyjne policji dotyczyły przestępczości przeciwko mieniu, porządkowi publicznemu, życiu i zdrowiu, działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu oraz obrotowi gospodarczemu.
gen. Adam?Rapacki ?były komendant główny policji ?i były wiceszef MSWiA
Z czynności operacyjnych korzysta się, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa i potrzeba dowodów na to, że do niego doszło. Myślę tu o podsłuchach telefonicznych, pokojowych, kontroli komunikacji internetowej, komunikatorów i przesyłek. Ponieważ dzieje się to pod kontrolą prokuratury, a na koniec i sądu, większych zagrożeń związanych z ich stosowaniem nie widać. Materiały zebrane podczas ich prowadzenia, jeśli nie zawierają dowodów, są niszczone. Jeśli je zawierają – są wykorzystywane przed prokuraturą i sądem. Warto pamiętać, że czynności operacyjne powinny być wykorzystywane tylko i wyłącznie w przypadku najpoważniejszych przestępstw. Zalecam szczególną uwagę przy analizie danych statystycznych ze stosowania kontroli. Niektóre służby podają bowiem liczbę zastosowanych kontroli, a inne liczbę osób, wobec których założono np. podsłuch. A przecież jedna osoba może być poddana wielu kontrolom.