Pouczenie sądu to nie zawsze ułatwienie - sprawa w SN

SN rozstrzygnie, jakie znaczenie dla stron ma nowe narzędzie procesowe: „wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia”.

Aktualizacja: 13.07.2020 20:47 Publikacja: 13.07.2020 17:08

Pouczenie sądu to nie zawsze ułatwienie - sprawa w SN

Foto: Fotorzepa

W zamyśle legislatorów miało ono być ułatwieniem dla zainteresowanych, dodatkową informacją o intencji sądu, a zrodziło dodatkowy kłopot proceduralny.

Ten nowy rodzaj uzasadnienia obowiązuje od 7 listopada 2019 r. wraz z dużą nowelą procedury cywilnej. Wydając orzeczenie, sąd może zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli uzna, że to usprawni postępowanie.

Czytaj też: Zmiany w procedurze cywilnej: mniej czasu na odwieszenie sprawy

Konieczne wyjaśnienia

Tak było w sprawie Mirosława K. domagającego się zapłaty od jednego z sądów, komornika i rzeczoznawcy majątkowego, zarzucając im pewne nieprawidłowości. Sędzia, do którego pozew trafił, zwrócił mu go, wskazując w zarządzeniu, że nie usunął on braków formalnych pozwu, tj. nie sformułował jednoznacznie żądania i nie podał konkretnych zaniedbań pozwanych.

Przy rozpatrywaniu zażalenia Mirosława K. na tę decyzję sąd apelacyjny powziął wątpliwości, jakie znaczenie ma takie pouczenie, tj. czy wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia o zwrocie pozwu powoduje, że termin na złożenia zażalenia na to zarządzenie biegnie od dnia jego doręczenia.

Obowiązująca od 7 listopada 2019 r. nowela kodeksu postępowania cywilnego wprowadziła bowiem istotną zmianę zasad wniesienia apelacji (i takich zażaleń). Po tej noweli, jeśli sąd z własnej inicjatyw (z urzędu) nie wyda wyroku z uzasadnieniem, prawa do apelacji ma tylko strona, która w terminie wystąpiła o uzasadnienie. Nie ma już tzw. apelacji wprost – składanej bez uzasadniania. Tamte zasady też były dla wielu osób trudne do zrozumienia. Tu pojawia się wątpliwość, czy owe nowe „zwięzłe zasadnicze powody rozstrzygnięcia” traktować równoznacznie ze sporządzeniem uzasadnienia, zwalniającym z wystąpienia o nie, bez czego nie można złożyć apelacji.

Jaki skutek

Jak często, i tu prawnicy są podzieleni. Część traktuje to wyjaśnienie sądu czysto informacyjnie, na użytek głównie sądu odwoławczego, a więc że nie ma ono znaczenia. Pogląd przeciwny głosi, że skoro motywy orzeczenia (zarządzenia) zostały już przez sąd ujawnione, to strona zainteresowana apelacją zwolniona jest z występowania o sporządzenie uzasadnienia.

Ku temu poglądowi skłaniają się też autorzy pytania prawnego sędziowie SA: Bernard Chazan, Paulina Asłanowicz (sprawozdawca) i Edyta Jefimko, przypominając, że w zamyśle autorów noweli to rozwiązanie miało usprawnić postępowania, bo strona może z pominięciem wniosku o uzasadnienie wnieść bezpośrednio apelację.

– Moim zdaniem, jeśli zarządzenie sądu o zwrocie pozwu zawiera motywy rozstrzygnięcia, a strona składa wniosek o uzasadnienie, to powinno się je doręczyć i otworzyć drogę do zażalenia. Jeśli jednak strona wniesie zażalenie „wprost”, to nie powinno podlegać ono odrzuceniu. Tak działa prokonstytucyjna wykładnia: zawsze na korzyść obywatela – ocenia prof. Maciej Gutowski, szef poznańskich adwokatów. – Oczywiście mam świadomość, że zwykle sądy wolą posługiwać się wykładnią formalistyczną, bo ułatwia im pracę. Nie powinno się jednak jej stosować, gdyż konstytucyjne prawo do sądu wymaga likwidowania barier wynikających z błędów ustawodawcy.

A na przyszłość przy nowelizowaniu warto działać wolniej i mądrzej.

Sygnatura akt: akt III CZP 38/20

W zamyśle legislatorów miało ono być ułatwieniem dla zainteresowanych, dodatkową informacją o intencji sądu, a zrodziło dodatkowy kłopot proceduralny.

Ten nowy rodzaj uzasadnienia obowiązuje od 7 listopada 2019 r. wraz z dużą nowelą procedury cywilnej. Wydając orzeczenie, sąd może zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli uzna, że to usprawni postępowanie.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami