Zmiana w zakresie rozliczeń kwartalnych podyktowana jest z jednej strony chęcią zapewnienia regularnych wpływów z tytułu VAT do budżetu, z drugiej natomiast walką z wyłudzeniami tego podatku, które często związane były z różnicami w terminach rozliczeń podatku (kwartalnych i miesięcznych) w ramach jednej grupy przestępczej.
Po zmianach rozliczenia kwartalne są dostępne jedynie dla małych podatników w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy o VAT, którzy od co najmniej 12 kolejnych miesięcy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, bez względu na wybraną metodę rozliczeń (kasowa lub memoriałowa). Całkowicie zrezygnowano zatem z przepisów wprowadzonych w 2009 r., umożliwiających rozliczenia kwartalne podatnikom niebędącym małymi podatnikami. Tym samym znika z użycia deklaracja VAT-7D.
Dodatkowo, możliwość rozliczeń w systemie kwartalnym została ograniczona dla podatników sprzedających towary objęte instytucją odpowiedzialności solidarnej nabywcy (załącznik nr 13 do ustawy o VAT). Podatnicy tacy bezwzględnie tracą możliwość kwartalnego rozliczenia VAT, jeśli łączna wartość sprzedanych towarów wymienionych w załączniku 13 do ustawy przekroczyła wartość 50 000 zł (bez kwoty podatku) w którymkolwiek miesiącu w danym kwartale lub poprzedzających go czterech kwartałach. Do końca 2016 r. podatnicy mogli zachować prawo do rozliczeń w systemie kwartalnym pomimo przekroczenia ww. limitów, jeśli wartość sprzedaży towarów wymienionych w załączniku 13 nie przekroczyła wartości 1 proc. całej sprzedaży.
Zgodnie z przepisami przejściowymi, art. 99 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT, dotyczący braku możliwości stosowania rozliczeń kwartalnych przez podatników nowo zarejestrowanych w ciągu pierwszych 12 miesięcy działalności, ma zastosowanie również do podatników, którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni w IV kwartale 2016 r., tj. po 30 września 2016 r. Podatnicy ci są zobowiązani do składania deklaracji miesięcznych począwszy od początku 2017 r.
Co ważne, od 2017 r. nie ma możliwości również składania kwartalnych informacji podsumowujących (oraz ich korekt) dotyczących transakcji wewnątrzwspólnotowych (VAT-UE, VAT-UEK) oraz informacji podsumowujących w obrocie krajowym (VAT-27). Informacje te muszą być składane co miesiąc w terminie właściwym dla złożenia deklaracji podatkowej.
