Jesteśmy podatnikiem VAT czynnym. Posiadamy lokale mieszalne (mieszkania spółdzielcze własnościowe), z których korzystają na podstawie umownej służebności osobistej byli pracownicy (emeryci). Służebność ma charakter dożywotni. Osoby korzystające z lokali mieszkalnych w ramach służebności są zobowiązane wyłącznie do uiszczania czynszu na rzecz spółdzielni oraz pokrywania kosztów mediów (woda, prąd, wywóz nieczystości) na podstawie refaktur wystawianych przez byłego pracodawcę (tj. naszą jednostkę). Dla czynszu oraz pozostałych opłat ustalone zostały miesięczne okresy rozliczeniowe. Korzystający z lokali mieszkalnych są zobowiązani do pokrywania kosztów czynszu i mediów do 20. dnia następnego miesiąca. Na rzecz tych osób wystawiamy fakturę (zazwyczaj) do 10. dnia następnego miesiąca. Czy postępujemy prawidłowo? Jak należy rozliczyć VAT od takiej służebności? – pyta czytelnik.
Oddanie lokalu mieszkalnego w służebność osobistą za pobieraniem czynszu w spółdzielni i kosztów mediów (woda, energia elektryczna, energia cieplna i inne media niezbędne do korzystania z lokalu) niewątpliwie jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Według podstawowej stawki
Podstawowa stawka VAT wynosi 23 proc., przy czym zarówno w ustawie o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnieniem od podatku. Gdy jednak ani ustawa o VAT, ani przepisy wykonawcze nie przewidują dla danego świadczenia obniżonej stawki bądź zwolnienia, należy je opodatkować według 23-proc. stawki podatku, jak to ma miejsce w przypadku odpłatności za usługi oddania mieszkania w służebność osobistą (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 sierpnia 2013 r., ILPP1/443-448/13-2/MK).
Uwaga! Zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe (art. 34 ust. 1 pkt. 36 ustawy o VAT). W analizowanym stanie faktycznym nie mamy jednak do czynienia z usługą wynajmu mieszkania, ale z usługą oddania mieszkania w służebność osobistą.
Na szczególnych zasadach
Organy podatkowe przyjmują, że w przypadku ustanowienia służebności obowiązek podatkowy powstaje według zasad szczególnych określonych w art. art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy o VAT, gdyż jest usługą podobną do usług najmu i dzierżawy. Tak na przykładzie służebności gruntowej i przesyłu uznała Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 5 marca 2015 r. (ILPP1/443-1113/14-2/TK) oraz w interpretacji z 3 marca 2015 r. (ILPP2/443-1279/14-2/EN).