Firma pośredniczy w sprzedaży oprogramowania. Klient, którego firma znalazła, bezpośrednio zamawia oprogramowanie u producenta, ze wskazaniem firmy, która zachęciła klienta do zakupu. Producent oprogramowania ma w swoich warunkach sprzedaży zapisane, że prowizja od znalezienia klienta wynosi 25 proc. od wartości oprogramowania zakupionego przez klienta od producenta oraz że prowizja jest rozliczana w okresach kwartalnych z wyjątkiem sytuacji, kiedy prowizja za kwartał jest mniejsza niż 200 zł (wtedy prowizja rozliczana jest w okresie półrocznym), oraz że prowizja wypłacana jest jedynie od faktur zapłaconych przez klienta. Firma pośrednicząca otrzymuje co kwartał lub co pół roku zestawienie sprzedaży oraz należnej prowizji. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy: kwartalnie czy półrocznie? Na jaką kwotę należy wystawić kwartalną bądź półroczną fakturę za wykonane usługi? Czy ma ona uwzględniać faktury zapłacone i niezapłacone czy – tak jak zdefiniowano w warunkach partnerskich – tylko faktury zapłacone przez klienta? Czy z tytułu umowy pośrednictwa w ogóle można rozliczać się kwartalnie, skoro pośrednictwo w danym miesiącu nie zawsze wystąpi i w związku z tym nie zawsze jest prowizja? – pyta czytelnik.
Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia większości usług (w tym z tytułu świadczenia usług pośrednictwa) powstaje z chwilą wykonania usługi (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Jak jednocześnie stanowi art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT, usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Przepis ten – jak się przyjmuje – dotyczy wszystkich usług, a nie tylko usług ciągłych (co potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach – zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 24 marca 2014 r., IBPP2/443-195/14/ICz, czy interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 7 maja 2014 r., IPPP2/443-179/14-2/DG).
Z przepisów nie wynika przy tym, aby ustalone przez strony okresy rozliczeniowe musiały być równe. W konsekwencji także w przypadku ustalonych przez strony zmieniających się okresów rozliczeniowych za datę wykonania usługi na podstawie art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT uważa się ostatni dzień danego okresu rozliczeniowego.
Dotyczy to również przedstawionej sytuacji. A zatem obowiązek podatkowy w VAT z tytułu świadczenia usług pośrednictwa, o których mowa, powstaje w ostatnich dniach okresów kwartalnych lub półrocznych (zależnie od tego, czy wysokość prowizji za dany kwartał jest niższa od 200 zł). Jednocześnie podstawą opodatkowania z tytułu tych usług jest prowizja należna za dany okres rozliczeniowy firmie, o której mowa, a więc wystawiając fakturę za dany okres rozliczeniowy, powinna ona uwzględniać jedynie faktury zapłacone przez klientów.
Podobnie jest gdy chodzi o datę powstawania przychodów ze świadczenia tych usług pośrednictwa. Jak bowiem stanowi art. 14 ust. 1e ustawy o PIT, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, to za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Także ten przepis ma zastosowanie w przypadkach, gdy strony stosują zmieniające się okresy rozliczeniowe.
