Mieszkanie dla pracownika a korzyści VAT

Coraz więcej polskich przedsiębiorstw decyduje się na zatrudnienie obcokrajowców. Krajowe firmy, chcąc zwiększyć szanse na pozyskanie doświadczonych fachowców, często oferują przyszłym pracownikom również zakwaterowanie. W tym celu wynajmują lub nabywają mieszkania, które następnie nieodpłatnie udostępniają swoim pracownikom. Wątpliwości podatników budzi w tym zakresie nie tylko kwestia, czy mają oni prawo do odliczenia VAT z tytułu wynajmu/nabycia przedmiotowych lokali, ale także czy nieodpłatne udostępnienie pracownikom mieszkań powinno zostać przez nich opodatkowane tym podatkiem. Okazuje się, że ustalenie konsekwencji w VAT wynikających z wynajmu nieruchomości dla pracowników nie jest wcale takie proste. Zwłaszcza, że organy podatkowe oraz sądy administracyjne prezentują w tym zakresie rozbieżne stanowiska.

Czytaj także: Naczelny Sąd Administracyjny(NSA) Prawo w firmie PIT pracownika i zleceniobiorcy

Aktualizacja: 30.11.2018, 08:30 Publikacja: 30.11.2018

Przepisy nie są precyzyjne

Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od zakupów wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych tym podatkiem (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Przepisy nie wskazują przy tym czy zakupy te powinny mieć bezpośredni związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT, czy wystarczający jest związek pośredni. Ponadto, przepisy ustawy o VAT wskazują, że nieodpłatne świadczenie usług dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika podlega opodatkowaniu VAT (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

Kluczowym kryterium dla ustalenia konsekwencji w VAT od wynajmu/nabycia, a następnie nieodpłatnego udostępnienia lokali pracownikom jest zatem związek tych czynności z działalnością gospodarczą podatnika.

Stanowisko organów

W zakresie wynajmu lokali nieodpłatnie udostępnianych pracownikom organy podatkowe w ostatnio wydawanych interpretacjach indywidualnych prezentują stanowisko, zgodnie z którym pracodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z tego tytułu. Co jednak ciekawe, organy podatkowe przedstawiają dwa różne uzasadnienia tego stanowiska.

W części wydanych interpretacji indywidualnych brak prawa do odliczenia VAT argumentowany jest brakiem związku wynajmu lokali z czynnościami opodatkowanymi VAT. Organy podatkowe wskazują bowiem, że nieodpłatne udostępnienie mieszkania pracownikom nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem ze względu na związek z działalnością gospodarczą podatnika (interpretacje dyrektora KIS z 27 listopada 2017 r., 0112-KDIL1-3.4012.360.2017.2.AP oraz z 24 lipca 2018 r., 0113-KDIPT1-3.4012.422. 2018.4.JSO). W tym przypadku organy podatkowe pomijają związek najmu lokali z podstawowym zakresem działalności pracodawcy opodatkowanym VAT, w celu realizacji którego zatrudnił on pracowników i wynajął dla nich mieszkanie.

W innych interpretacjach organy podatkowe uzasadniają brak odliczenia VAT zastosowaniem zwolnienia z VAT dla usług najmu lokali na cele mieszkaniowe (art. 88 ust. 3a pkt 2). Przepisy jednak precyzyjnie wskazują, w jakich przypadkach zwolnienie to ma zastosowanie. Zwolnieniu z VAT podlegają usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe (art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT). Tym samym, jeśli podatnik wynajmie lokal mieszkalny na cele mieszkalne, to wówczas nie ma on prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu tego najmu (interpretacja dyrektora KIS z 9 kwietnia 2018 r., 0114-KDIP1-3.4012.26.2018.2.JF).

Orzecznictwo przychylne dla firm

Odmienne stanowisko prezentują natomiast sądy administracyjne (wyrok NSA z 8 maja 2018 r., I FSK 1182/16, nieprawomocny wyrok WSA w Gdańsku z 10 lipca 2018 r., I SA/Gd 517/18). Według sądów, fakt, że wynajmującym jest spółka (podmiot gospodarczy), w sposób obiektywny wyklucza realizację własnych celów mieszkaniowych. Ponadto, jak wskazał NSA, w przedmiotowej sytuacji najem jest związany z działalnością gospodarczą podatnika, choć pośrednio zaspakajane są potrzeby mieszkaniowe zatrudnionych pracowników. Tym samym, zwolnienie z VAT dla najmu na cele mieszkaniowe nie znajduje w tym przypadku zastosowania. W rezultacie podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT ze względu na pośredni związek najmu lokalu z czynnościami opodatkowanymi tym podatkiem.

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 i art. 88 ust. 3 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)

Natalia Błażejewska jest konsultantem w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.