VAT: Pre-proporcja w sektorze prywatnym to tylko teoria

Nawet kwoty otrzymywane przez firmę z tytułu czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT zwykle są związane z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Dlatego prewspółczynnik nie ma do nich zastosowania.

Publikacja: 14.11.2016 05:06

VAT: Pre-proporcja w sektorze prywatnym to tylko teoria

Foto: 123RF

Odszkodowania i kary

Czy w przypadku otrzymania odszkodowań i kar umownych, spółka zobowiązana jest stosować prewskaźnik, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT, jak np. otrzymanie odszkodowań lub kar umownych. „Towarzyszą" one działalności gospodarczej i nie są odrębnym przedmiotem działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednak ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą (por. interpretacje Izby Skarbowej w Łodzi z 24 maja 2016 r., 1061-IPTPP1.4512.135.2016.2.RG i z 26 kwietnia 2016 r., 1061-IPTPP2.4512.106.2016.2.IR oraz interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 maja 2016 r., ILPP2/4512-1-121/16-4/MR). Spółka nie jest zatem zobowiązana stosować prewskaźnik w związku z otrzymaniem odszkodowań i kar umownych.

Opłaty za monity

Czy w przypadku pobrania opłat za monity, bank zobowiązany jest stosować prewskaźnik, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

Opłaty za monity pobierane przez banki są przykładem czynności, które nie generują opodatkowania VAT. Jednak ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. W związku z pobraniem opłat za monity, bank nie jest zobowiązany stosować prewskaźnik. Tak wypowiedziała się m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 17 lutego 2016 r., IPPP1/4512-1233/15-2/RK).

Dywidendy od spółek powiązanych

W związku z wykonywaniem działalności gospodarczej spółka uzyskuje przychody z dywidend, które traktuje jako niepodlegające opodatkowaniu VAT. Są to dywidendy z tytułu posiadania udziałów oraz akcji w spółkach, z którymi spółka jako udziałowiec stale współpracuje.

Poza tym spółka zawarła z nimi umowy, na podstawie których zobowiązała się do stałego świadczenia usług wsparcia tych spółek w zakresie prowadzonej przez nie działalności gospodarczej w wybranych obszarach, np.:

- wsparcie w zakresie zarządzania finansowego i administracji (w szczególności nadzór nad obszarem zagadnień finansowych, wspieranie procesów decyzyjnych, zarządzanie środkami finansowymi, nadzór na procedurami kontroli wewnętrznej i zarządzaniem ryzykiem),

- obsługa administracyjna i księgowa, w tym również obsługa korespondencji, wprowadzanie dokumentów do systemu komputerowego, itp.,

- wsparcie w zakresie kwestii techniczno-informatycznych (w szczególności przetwarzanie danych, zapewnienie szkoleń i doradztwa pracowników, świadczenie usług serwisowych sprzętu komputerowego, itp.),

- wsparcie w zakresie obsługi procesów i dokumentacji kadrowej i płacowej (w szczególności przeprowadzanie procesów rekrutacyjnych, zakładanie, prowadzenie i archiwizacja dokumentacji osobowej pracowników, obsługa procesów i dokumentacji kadrowej i płacowej itp.).

Za świadczenie tych usług spółka pobiera wynagrodzenie (opodatkowane VAT).

Spółka nie prowadzi działalności maklerskiej i brokerskiej. Dlatego sprzedaż udziałów lub akcji posiadanych w spółkach zależnych nie byłaby związana z taką działalnością. Czy w związku z otrzymywaniem dywidend z tytułu posiadania udziałów oraz akcji, spółka jest zobowiązana do stosowania preproporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

Stosownie do art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 ustawy o VAT – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej (dalej: sposób określenia proporcji). Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i realizowanych przez niego zakupów.

Spółka posiada udziały oraz akcje podmiotów, z którymi stale współpracuje jako udziałowiec, i świadczy na ich rzecz usługi mające na celu wsparcie tych spółek w zakresie prowadzonej przez nie działalności gospodarczej w wybranych obszarach. Rola spółki nie ogranicza się zatem do biernego modelu realizacji praw własnościowych, polegającego wyłącznie na nabywaniu i posiadaniu udziałów w podmiotach zależnych, ponieważ udziela ona bieżącego wsparcia na podstawie zawartych umów na rzecz podmiotów, od których otrzymuje dywidendy. Skoro spółka będzie wykonywała usługi na rzecz spółek, w których posiada udziały, to jej działania w takim zakresie wpisują się w definicję prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. W konsekwencji, spółka nie będzie obowiązana do ustalania prewskaźnika w związku z przychodami z tytułu otrzymanych dywidend od spółek zależnych (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 maja 2016 r., ILPP2/4512-1-121/16-4/MR; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 19 maja 2016 r., IPPP1/4512-136/16-2/JL; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 29 lutego 2016 r., ITPP1/4512-1084/15/MN).

Posiadanie akcji nie jest działalnością gospodarczą

Pytanie, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów, było przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zob. m.in. wyroki w sprawach C-142/99, C-102/00, C-77/01, C-16/00, C-60/90). Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady czynności te nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot wykonujący te czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem. Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT z faktem posiadania papierów wartościowych.

Dotyczy to sytuacji, gdy:

- posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;

- sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;

- posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Uwaga! Otrzymanie przez przedsiębiorcę dywidend (niepodlegających VAT) mieści się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieści się w pojęciu „cele związane z działalnością gospodarczą", w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Nie obliguje zatem do stosowania prewspółczynnika (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 19 kwietnia 2016 r., IPPP1/4512-291/16-2/MPe).

Zwrot opłat celnych

Spółka prowadzi działalność gospodarczą, w której świadczy usługi logistyczne, usługi spedycyjne oraz usługi magazynowania na rzecz podmiotów krajowych oraz zagranicznych według ich indywidualnych potrzeb. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. kompleksowa obsługa logistyczna importu towarów z państw trzecich. Realizację części usług świadczonych na rzecz klientów spółka powierza podwykonawcy, tj. agencji celnej. Agencja celna zajmuje się wtedy głównie kompleksową obsługą związaną ze zgłoszeniami celnymi w ramach usług świadczonych przez spółkę na rzecz klientów. Na zgłoszeniach celnych jako importerzy towarów wskazywani są klienci spółki. Agencja celna, działając w imieniu i na rzecz klientów spółki, uiszcza należności celne związane z importem towarów, a następnie przenosi ciężar tych należności na spółkę, która obciąża nimi swoich klientów. Spółka nie uwzględnia w podstawie opodatkowania świadczonych usług wartości należności celnych zapłaconych w imieniu klienta. Otrzymywane przez spółkę zwroty kwot należności celnych są bowiem jedynie zwrotem opłat, których obowiązek uiszczenia i ostateczny ciężar ekonomiczny spoczywa na importerze towarów. Spółka nie świadczy usług zwolnionych od podatku od towarów i usług, nie prowadzi innej działalności niż gospodarcza. W związku z prowadzoną działalnością spółka kupuje też towary i usługi, z czego wynika podatek naliczony do odliczenia po jej stronie. Czy w związku z otrzymywaniem przez spółkę zwrotów kwot należności celnych uiszczanych w imieniu klienta ciąży na niej obowiązek ustalania prewskaźnika stosownie do art. 86 ust. 2a ustawy VAT?

Artykuł 86 ust. 2a ustawy o VAT ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której nabywane towary i usługi wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, jeżeli przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

W przypadku opisanym w pytaniu mamy do czynienia z czynnościami, które towarzyszą działalności gospodarczej spółki i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Kwoty otrzymywanych przez spółkę zwrotów należności celnych mieszczą się zatem w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym są wykonywane w celach związanych z działalnością gospodarczą, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Spółka nie jest więc zobowiązana do stosowania prewskaźnika (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 11 maja 2016 r., IPPP1/4512-359/16-2/MK).

Odsetki za zaległości

Czy otrzymanie odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów powoduje, że spółka jest zobowiązana stosować prewskaźnik, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

Otrzymanie odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów to sytuacja powszechnie występująca w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, która nie jest czynnością podlegającą VAT. Takie czynności towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednak ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Dlatego spółka nie jest zobowiązana stosować prewskaźnika w związku z otrzymaniem odsetek za nieterminowe płatności od kontrahentów (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 24 maja 2016 r., 1061-IPTPP1.4512.135.2016.2.RG; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 maja 2016 r., ILPP2/4512-1-121/16-4/MR; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 9 maja 2016 r., IPPP1/4512-334/16-2/MPe).

podstawa prawna: art. 86 ust 2a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 710 ze zm.)

Odszkodowania i kary

Czy w przypadku otrzymania odszkodowań i kar umownych, spółka zobowiązana jest stosować prewskaźnik, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe