Oddanie nieruchomości przez gminę w odpłatną dzierżawę, a odliczenia VAT

Gmina, która oddała w odpłatną dzierżawę nieruchomość z mieszkaniami socjalnymi spółce komunalnej, która będzie je wynajmować, nie korzysta ze zwolnienia i ma prawo do odliczenia VAT od wcześniejszych wydatków inwestycyjnych.

Publikacja: 08.11.2017 03:00

Oddanie nieruchomości przez gminę w odpłatną dzierżawę, a odliczenia VAT

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Z wniosku o wydanie interpretacji złożonego przez gminę wynikało, że w maju 2015 r., w prowadzonej działalności, miała zakończyć realizację inwestycji. Chodziło o przebudowę i zmianę sposobu użytkowania budynku gospodarczego na mieszkania socjalne. Gmina tłumaczyła, że inwestycja docelowo zostanie przekazana w odpłatną dzierżawę spółce, w której posiada 100 proc. udziałów. Samorządowcy postanowili się upewnić czy gmina będzie mogła odliczyć VAT zapłacony przy realizacji inwestycji po przekazaniu jej na podstawie odpłatnej umowy na rzecz spółki.

W ocenie gminy, oddanie mieszkań socjalnych na podstawie odpłatnej umowy będzie skutkować uzyskiwaniem przez nią korzyści majątkowej. Poniesione wydatki będą zatem związane ze sprzedażą opodatkowaną. Zwłaszcza, że spółka udostępni lokale w przebudowanym budynku wyłącznie na cele mieszkaniowe na podstawie umów najmu.

Fiskus nie potwierdził prawa do odliczenia. Zauważył, że w opisanej sytuacji dojdzie do czynności opodatkowanej, tj. do odpłatnego świadczenia gminy na rzecz spółki. Ale spółka, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, będzie korzystała ze zwolnienia. Przedmiot najmu dotyczyć będzie bowiem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych przez najemcę/dzierżawcę tylko w celach mieszkaniowych. W ocenie fiskusa zwolnienie to obejmie zarówno świadczenie gminy na rzecz spółki, jak i czynności spółki na rzecz ostatecznych najemców. Stąd gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z wykonaną inwestycją, gdyż związek, o którym pisała we wniosku, dotyczyć będzie czynności zwolnionych z opodatkowania.

Gmina zaskarżyła interpretację i wygrała. Najpierw rację przyznał jej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach. Zgodził się z jej stanowiskiem, że transakcja dzierżawy przebudowanego budynku na rzecz spółki nie będzie korzystała ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT. WSA podkreślił, że dzierżawca nieruchomości nie wykorzysta przedmiotu dzierżawy na cele mieszkaniowe, lecz celu w oddania w dalszy najem odbiorcom końcowym.

W ocenie sądu, opisana we wniosku dzierżawa na rzecz spółki nie stanowi realizacji jej celów mieszkaniowych, lecz jest wykorzystana w prowadzonej działalności gospodarczej, polegającej na wynajmie lokali na cele mieszkaniowe. To natomiast nie uprawnia do zastosowania zwolnienia.

Ostatecznie stanowisko korzystne dla gminy potwierdził też Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomniał, że prawo do odliczenia nie powstaje, gdy nabywane towary i usługi mają być wykorzystane do wykonywania czynności zwolnionych, do których ustawodawca zaliczył m.in. usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe (art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT).

W spornej sprawie nie budzi wątpliwości, że gmina nie stanie się stroną umów najmu wyodrębnionych mieszkań komunalnych, lecz umowy dzierżawy całego budynku. Dlatego, w ocenie NSA, skutki podatkowe rozporządzania wymienionym mieniem komunalnym, z punktu widzenia prawa do odliczenia, należy oceniać przez pryzmat umowy, którą gmina zawrze ze spółką.

Zdaniem NSA, z przedstawionego opisu wynika, że nie wszystkie elementy składowe spornego zwolnienia, interpretowanego w sposób ścisły, zostaną spełnione. Jak podkreślił sąd, zwolnienia z opodatkowania należy interpretować w sposób ścisły. Fiskus, interpretując przepis w sposób rozszerzający zakres zwolnienia, dokonał jego wadliwej wykładni.

Sąd uznał, że świadczenie gminy, polegające na odpłatnej dzierżawie nieruchomości na cele inne niż mieszkaniowe, nie będzie zatem korzystało ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT. Stąd też będzie ona miała prawo do odliczenia w związku z nakładami inwestycyjnymi wykorzystanymi następnie do czynności opodatkowanej.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 października 2017 r. (I FSK 501/16). ©?

Komentarz eksperta

Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy, senior partner w Kancelarii Modzelewski & Partners Tax & Accounting Services

Komentowany wyrok jest zasadny. Sąd słusznie stwierdził, że każdy przepis dotyczący zwolnienia z VAT należy interpretować w sposób ścisły. Zwolnienia są bowiem wyjątkiem od zasady powszechnego opodatkowania każdej odpłatnej dostawy towarów lub usług, dokonywanej przez podatnika. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT zwolniony z podatku jest wynajem nieruchomości mieszkalnych, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe najemcy (lub jego pracowników).

Wynajem całego budynku na rzecz podmiotu, który - w działalności gospodarczej - zamierza wynajmować znajdujące się w nim lokale na rzecz osób trzecich, nie spełnia istotnej przesłanki niezbędnej do zastosowania ww. zwolnienia. Budynek nie służy bowiem bezpos?rednio celom mieszkaniowym najemcy, lecz jego działalności gospodarczej. Cel mieszkaniowy będzie realizowany wyłącznie na podstawie umowy podnajmu pomiędzy spółką a najemcami lokali, a nie w wyniku wynajmu całego budynku przez gminę na rzecz spółki.

Interpretacja, do której odnosi się komentowany wyrok, nie jest odosobniona. W interpretacjach IS w Poznaniu z 29 kwietnia 2015 r. (ILPP2/ 4512-1-174/15-2/PR) oraz z 22 stycznia 2016 r. (ILPP5/4512-1-301/15-2/WB) również stwierdzono, że warunek do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt. 36 jest także spełniony, jeśli przedmiotem usługi jest wynajem nieruchomości mieszkalnej na rzecz firmy, która następnie wynajmuje ją osobom trzecim wyłącznie na ich cele mieszkaniowe.

Można jednak spotkać także interpretacje fiskusa zgodne z komentowanym wyrokiem. Są to m.in.: interpretacja IS w Warszawie z 5 września 2011 r. (IPPP1-443-943/11-2/JL) oraz interpretacja IS w Łodzi z 22 lutego 2012 r. (IPTPP4/443-76/11-5/OS). Stwierdzono w nich, że usługa świadczona na rzecz pośrednika nie spełnia przesłanki wynajmu na cel mieszkaniowy. Służy bowiem celom jego działalności gospodarczej. ?

Z wniosku o wydanie interpretacji złożonego przez gminę wynikało, że w maju 2015 r., w prowadzonej działalności, miała zakończyć realizację inwestycji. Chodziło o przebudowę i zmianę sposobu użytkowania budynku gospodarczego na mieszkania socjalne. Gmina tłumaczyła, że inwestycja docelowo zostanie przekazana w odpłatną dzierżawę spółce, w której posiada 100 proc. udziałów. Samorządowcy postanowili się upewnić czy gmina będzie mogła odliczyć VAT zapłacony przy realizacji inwestycji po przekazaniu jej na podstawie odpłatnej umowy na rzecz spółki.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona