Biała lista podatników VAT i split payment: podatnicy mają problemy

Firmy boją się współpracy z tymi, których nie ma na białej liście albo nie mogą stosować split payment.

Aktualizacja: 06.11.2019 06:29 Publikacja: 05.11.2019 18:47

Biała lista podatników VAT i split payment: podatnicy mają problemy

Foto: Adobe Stock

Od 1 września br. działa rejestr podatników VAT, tzw. biała lista. Od 1 listopada split payment (podzielona płatność) jest obowiązkowy przy rozliczaniu transakcji powyżej 15 tys. zł dotyczących wrażliwych towarów bądź usług, np. elektroniki czy robót budowlanych. Co jest wspólnego w tych zmianach? Mają zapobiegać wyłudzeniom VAT i sprawiają wiele problemów podatnikom.

O tych problemach pisaliśmy już wiele razy, ciągle jednak są nowe. Spójrzmy na sprawę jednej z naszych czytelniczek. Wynajmuje lokale użytkowe. Rozlicza VAT, ale nie jest przedsiębiorcą. Nie ma więc firmowego rachunku. Klient płaci jej kwoty powyżej 15 tys. zł. Chce (choć nie musi) robić to w split payment (czyli przelewając VAT z faktury na specjalne konto kontrolowane przez fiskusa), żeby uniknąć ryzyka sporów ze skarbówką. Nie może, bo konto VAT jest podpinane tylko do rachunku firmowego.

Klient obawia się też, że wpłacając kwoty powyżej 15 tys. zł na konto spoza białej listy (a są tam tylko firmowe rachunki) nie zaliczy wydatku do podatkowych kosztów (taka sankcja będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.).

– Nie ma możliwości przekonania najemcy, że wpłacając na rachunek spoza wykazu, uniknie problemów ze skarbówką – pisze czytelniczka.

Co ma zrobić? Próbowała założyć rachunek firmowy, ale żaden bank nie chce tego zrobić, bo nie jest ona przedsiębiorcą. – Art. 49 prawa bankowego wprost wskazuje, dla jakich podmiotów można otworzyć firmowy rachunek rozliczeniowy. Nie ma tam osób fizycznych, które są czynnymi podatnikami VAT, ale nie mają statusu przedsiębiorcy – mówi Tadeusz Białek, dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego Związku Banków Polskich.

Czytaj także:

Biała lista, czyli łatwiej znaczy trudniej

Trzeba mieć działalność

Wychodzi więc na to, że czytelniczka musi założyć działalność gospodarczą (licząc się z dodatkowymi obowiązkami i wydatkami). Po to aby sprostać nowym wymogom i kontynuować współpracę z kontrahentem. Choć dla niego mamy akurat dobrą wiadomość.

– Przepisy zakazują zaliczania do kosztów PIT/CIT kwot powyżej 15 tys. zł zapłaconych na konto spoza białej listy, ale dotyczy to tylko transakcji między przedsiębiorcami. Jeśli czytelniczka faktycznie nie jest przedsiębiorcą, zapłata za wynajem powinna być kosztem – tłumaczy Joanna Rudzka, doradca podatkowy, właścicielka kancelarii doradztwa podatkowego.

Kolejna sprawa: firmy zwolnione z VAT ze względu na wysokość obrotów (do 200 tys. zł rocznie) albo rodzaj działalności (np. usługi edukacyjne).

– Sprawdziłam wszystkich swoich klientów, którzy są zwolnieni z VAT. Na białą listę trafili tylko ci, którzy złożyli zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, np. po to, żeby otrzymać NIP europejski. Ci, którzy go nie złożyli, bo przecież zgodnie z przepisami nie muszą, nie figurują na liście – opowiada Eliza Krzywicka, doradca podatkowy, właścicielka biura rachunkowego.

Jakie są konsekwencje tego, że podatnika zwolnionego z VAT nie ma na białej liście?

– Na szczęście nie będzie sankcji w postaci zakazu zaliczania kwot powyżej 15 tys. zł do kosztów, ponieważ dotyczy ona tylko transakcji z czynnymi (a nie zwolnionymi) podatnikami VAT. Ale brak firmy w rejestrze to mniejsza wiarygodność u kontrahentów, którzy obawiają się współpracować z takimi podmiotami – tłumaczy Joanna Rudzka.

Co zrobić, żeby klienci naszej czytelniczki znaleźli się na liście?

– Wychodzi na to, że powinni teraz wszyscy złożyć zgłoszenie VAT-R, wskazując w nim, że są zwolnieni z podatku – mówi Eliza Krzywicka.

Dziury w wykazie

Joanna Rudzka dodaje, że na białą listę nie trafiło także wiele firm będących VAT-owcami, niekiedy też ich dane są niepełne (bez numerów kont) albo błędne. O tych brakach w wykazie pisaliśmy m.in. w „Rzeczpospolitej" z 10 września. Resort finansów zapewnia, że na bieżąco go uzupełnia i do końca roku powinny się w nim znaleźć wszystkie dane. Zachęca też firmy do aktualizacji numerów rachunków w urzędach.

Białą listę można znaleźć pod adresem https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka

Opinia dla „rzeczpospolitej"

Beata Hudziak -Nagórska , doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii 8Tax

Biała lista podatników oraz obowiązkowy w niektórych branżach split payment mają ukrócić VAT-owskie oszustwa, a także wyeliminować z rynku nieuczciwych. Ministerstwo Finansów nie przewidziało jednak, ile praktycznych problemów sprawią nowe przepisy. Na dodatek wprowadziło sankcje za ich nieprzestrzeganie, co spowodowało duży popłoch wśród przedsiębiorców i księgowych. Już teraz widać, że część podatników ponosi konsekwencje tego, że nie trafili, nawet nie z własnej winy, na białą listę. Kontrahenci nie chcą im bowiem płacić, obawiając się problemów z fiskusem. Resort finansów powinien jak najszybciej wydać objaśnienia albo interpretację ogólną i rozwiać wątpliwości. A najlepiej znowelizować przepisy, znosząc zakaz rozliczania w kosztach kwot powyżej 15 tys. zł przelanych na konto spoza białej listy (albo przesunąć go na później).

Od 1 września br. działa rejestr podatników VAT, tzw. biała lista. Od 1 listopada split payment (podzielona płatność) jest obowiązkowy przy rozliczaniu transakcji powyżej 15 tys. zł dotyczących wrażliwych towarów bądź usług, np. elektroniki czy robót budowlanych. Co jest wspólnego w tych zmianach? Mają zapobiegać wyłudzeniom VAT i sprawiają wiele problemów podatnikom.

O tych problemach pisaliśmy już wiele razy, ciągle jednak są nowe. Spójrzmy na sprawę jednej z naszych czytelniczek. Wynajmuje lokale użytkowe. Rozlicza VAT, ale nie jest przedsiębiorcą. Nie ma więc firmowego rachunku. Klient płaci jej kwoty powyżej 15 tys. zł. Chce (choć nie musi) robić to w split payment (czyli przelewając VAT z faktury na specjalne konto kontrolowane przez fiskusa), żeby uniknąć ryzyka sporów ze skarbówką. Nie może, bo konto VAT jest podpinane tylko do rachunku firmowego.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe