Sprawy podatników VAT, którym fiskus zarzucił udział w oszustwie, coraz częściej trafiają na wokandy sądów administracyjnych. Nieraz wystarczającym powodem negatywnych wniosków jest przekonanie urzędników, że firma nie miała wystarczających zasobów, by wykonać zamówienie udokumentowane fakturą. Na takim podejściu suchej nitki nie zostawił niedawno Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE).
Fikcja czy nie
Wyrok został wydany w sprawie węgierskiej. Sąd administracyjny i pracy w Budapeszcie wystąpił do TSUE w związku ze sporem o prawo do odliczenia podatku zapłaconego z dwóch faktur dotyczących zakupu maszyn do produkcji słodkości. Węgierski fiskus zarzucił, że transakcje te nie zostały przeprowadzone ani między osobami wymienionymi na fakturach, ani w sposób na nich wskazany. Sąd krajowy uznał zaś, że choć orzecznictwo unijne zajmowało się kwestiami prawa do odliczenia z faktur, które zdaniem administracji skarbowej nie dokumentują realnych operacji, to problem nie został rozwiązany. Nadal istnieją sprzeczności w wykładni prawa przez fiskusa i sądy krajowe. Urzędnicy odmawiają prawa do odliczenia, twierdząc, że treść faktur nie jest wiarygodna, i automatycznie uznają ten fakt za oszustwo, o którym podatnik z pewnością wiedział.
Czytaj także: Wydłużenie zapłaty a odliczenie VAT
Wyrok TSUE jest korzystny dla podatników i może utrudnić życie nie tylko węgierskiemu fiskusowi. Odwołując się do zasady neutralności, skuteczności i proporcjonalności, Trybunał wskazał bowiem, kiedy dyrektywa stoi na przeszkodzie krajowej praktyce odmawiania podatnikowi prawa do odliczenia. Przede wszystkim jednym z powodów odmowy odliczenia i uznania faktur za niewiarygodne nie może być twierdzenie, iż produkcja towarów i ich dostawa nie mogły zostać dokonane przez wystawcę faktur ze względu na brak niezbędnych zasobów materialnych i ludzkich. Co więcej, w ocenie TSUE w celu uzasadnienia takiej odmowy należy wykazać w sposób wymagany prawem, że podatnik aktywnie uczestniczył w oszustwie, ewentualnie wiedział, lub powinien wiedzieć, że transakcje były związane z oszustwem popełnionym przez wystawcę faktury lub występującego na wcześniejszym etapie łańcucha dostaw.
Czas na zmianę
– To kolejne orzeczenie TSUE, które wpisuje się w aspekt dobrej wiary podatnika. Będzie miało zapewne znaczenie także w sporach z polskim fiskusem, który odmawia podatnikom odliczania VAT, powołując się na rzekomy brak zaplecza do realizacji zamówienia – uważa Robert Dudkowiak, radca prawny z poznańskiej kancelarii RKD.