Spółka (podatnik VAT) sprzedała 5 sierpnia 2015 r. towar niemieckiemu odbiorcy prowadzącemu w tym kraju działalność gospodarczą. Niemiecki kontrahent spółki złożył wniosek o rejestrację na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych 3 sierpnia 2015 r. Wcześniej nie rejestrował się na potrzeby takich transakcji, ponieważ wcześniej ich nie przeprowadzał. Niemieckie władze podatkowe wydały decyzję w sprawie przyznania odbiorcy towarów numeru na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych VAT-DE dopiero 17 września 2015 r. Z treści tej decyzji (o której niemiecki organ poinformował polską spółkę) wynika, że ma ona moc wsteczną od 3 sierpnia 2015 r. Spółka dysponuje dowodami na to, że towary zostały wywiezione z Polski oraz dostarczone do nabywcy. Czy spółka może zastosować do zrealizowanej przez siebie dostawy stawkę VAT zero proc.? – pyta czytelniczka.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku zero proc., pod warunkiem że podatnik zrealizował ją na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej.
Preferencja pod warunkiem
Przepis ten ustanawia więc jeden z warunków do zastosowania stawki zero proc. w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT), jakim jest posiadanie przez nabywcę z innego państwa członkowskiego numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrz- wspólnotowych.
Literalne brzmienie tej regulacji mogłoby sugerować, że nabywca towaru musi bezwzględnie posiadać właściwy numer już w trakcie dokonywania dostawy. W przeciwnym razie nie mógłby skorzystać ze stawki zero proc. To z kolei powodowałoby zastosowanie do dostawy stawki VAT właściwej dla danego towaru jak na terytorium kraju (podstawowej 23 proc. albo obniżonej).
Takie rygorystyczne podejście powinno być jednak odrzucone. Istotą dostaw wewnątrzwspólnotowych realizowanych pomiędzy dwoma podatnikami VAT (czyli podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą) jest opodatkowanie transakcji w kraju nabywcy. Brak obowiązku zapłaty podatku w kraju dostawy zostanie osiągnięty poprzez opodatkowanie WDT w kraju dostawcy stawką zero proc. Wymóg posiadania przez nabywcę numeru VAT-UE jest środkiem do prawidłowego działania tego mechanizmu. Służy on bowiem do weryfikacji statusu nabywcy jako podatnika VAT. W związku z tym to, czy w konkretnym przypadku został spełniony warunek z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, powinno być przedmiotem każdorazowej analizy, przy uwzględnieniu celu tego uregulowania.
