Firma odliczy VAT od usług nabywanych w okresie zawieszenia

Podatnik ma prawo odliczyć podatek od porad prawników związanych ze sporem ze skarbówką, nawet gdy w wyniku jej działań musiał czasowo wstrzymać prowadzenie działalności opodatkowanej.

Publikacja: 03.10.2018 05:50

Firma odliczy VAT od usług nabywanych w okresie zawieszenia

Foto: Fotolia.com

Spór w sprawie dotyczył odliczenia VAT od wydatków związanych z usługami prawniczymi. We wniosku o interpretację spółka wskazała, że w 1995 r. rozpoczęła działalność gospodarczą w zakresie leasingu. Rok później jej działalnością zainteresował się fiskus. Przeprowadził kontrolę skarbową, a następnie wszczął postępowanie podatkowe. Spór między fiskusem a spółką trwał do kwietnia 2014 r. i zakończył się uchyleniem decyzji wymiarowych oraz umorzeniem postępowań. Spółka otrzymała zwroty nadpłat z oprocentowaniem.

Czytaj także: Kiedy zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia z przesyłania JPK_VAT

Firma tłumaczyła, że gehenna dochodzenia sprawiedliwości dość szybko doprowadziła do zawieszenia działalności. W wyniku zajęć egzekucyjnych nie mogła jej normalnie prowadzić, przy czym od 2000 do 2014 r. dochodziła swoich praw w postępowaniach sądowych.

Spółka zapytała, czy ma prawo rozliczyć VAT od usług prawniczych dotyczących prowadzonych sporów podatkowych oraz sporu cywilnego o odszkodowanie, w tym czy może przenieść podatek na kolejne okresy rozliczeniowe albo żądać zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Fiskus odpowiedział, że nie. Wyjaśnił, że dla realizacji prawa do odliczenia VAT niezbędne jest istnienie związku między zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Zakup usług prawniczych nie miał, nie ma i nie będzie miał ani pośredniego, ani bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną, ponieważ spółka od 2000 r. nie świadczyła usług leasingowych i nie prowadziła działalności opodatkowanej ze względu na jej zawieszenie.

Spór trafił na wokandę a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę podatniczki. Zgodził się z fiskusem, że nabywane usługi prawnicze pozostają bez związku z przyszłymi czynnościami opodatkowanymi. Bieżących zobowiązań, w tym wynikających z nabycia usług prawniczych, nie można uznać za związane z działalnością opodatkowaną skarżącej, gdyż ta była zawieszona. Natomiast z faktu, że ewentualną pozostałą po spłacie wszystkich zobowiązań nadwyżkę spółka planuje przeznaczyć na wznowienie działalności gospodarczej, nie można wywodzić związku nabywanych usług prawniczych z przyszłymi czynnościami opodatkowanymi.

Innego zdania był jednak Naczelny Sąd Administracyjny. Odwołując się do orzecznictwa unijnego zauważył, że bezpośredni związek z czynnościami opodatkowanymi nie jest jedyną przesłanką, która pozwala na realizację podstawowego prawa podatnika VAT, jakim jest prawo do odliczenia podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku zostaje przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną lub większą liczbą transakcji objętych podatkiem należnym, które dają prawo do odliczenia. Z tym zastrzeżeniem, że koszty nabytych usług należą do jego kosztów ogólnych i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Koszty te zachowują bowiem bezpośredni i ścisły związek z całą działalnością gospodarczą podatnika.

Zdaniem NSA to, że sporne usługi w ogóle nie były nabywane i nie mogły stanowić elementu cenotwórczego świadczonych wówczas usług opodatkowanych, nie mógł mieć rozstrzygającego znaczenia. Kosztami ogólnej działalności mogą być bowiem również wydatki, które ze względu na charakter bądź moment poniesienia nie mogły zostać uznane za element kosztowy sprzedawanych towarów lub wyświadczonych usług. Podatek naliczony z tytułu takich kosztów podlegać będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika.

Podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu usług prawnych, których celem jest realizacja przysługującego mu prawa do odliczenia i odzyskania podatku. Pozbawienie w takiej sytuacji podatnika prawa do odliczenia godziłoby w zasadę neutralności VAT, wyrażającą się w tym, że przez realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnik nie ponosi faktycznie ciężaru ekonomicznego tego podatku.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 sierpnia 2018 r. (I FSK 1370/16).

Komentarz eksperta

Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy w kancelarii Modzelewski & Partners Tax & Accounting Services

Wyrok NSA jest słuszny, gdyż zapewnia realizację kluczowej zasady neutralności VAT. Zgodnie z nią VAT powinien być dla przedsiębiorcy neutralny, tzn. nie powinien być odczuwalny ekonomicznie, ponieważ przedsiębiorca, co do zasady, nie jest ostatecznym konsumentem nabywanych towarów lub usług.

NSA przyjął perspektywę szerszą niż fiskus oraz WSA. Przypomniał, że przedsiębiorca ma prawo odliczyć naliczony VAT nie tylko wtedy, gdy jest on związany z zakupami bezpośrednio służącymi czynnościom opodatkowanym, ale także z wydatkami na tzw. koszty ogólne. Wprawdzie nie są one wprost związane z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi, lecz niewątpliwie służą prowadzeniu działalności gospodarczej, w której wykonywane są czynności opodatkowane.

Należy podkreślić, że - zgodnie z zasadą neutralności VAT - prawo do odliczenia przysługuje nie tylko wtedy, gdy wydatki ponoszone są w okresie wykonywania czynności opodatkowanych tą daniną. Przysługuje ono bowiem także w odniesieniu do wydatków związanych z tymi czynnościami (bezpośrednio lub pośrednio), nawet jeśli są one ponoszone przed rozpoczęciem działalności lub w trakcie jej zawieszenia. Istotny jest bowiem związek funkcjonalny, a nie czasowy. Nie można ograniczać prawa do odliczenia tylko w odniesieniu do wydatków ponoszonych stricte w okresie wykonywania czynności opodatkowanych.

Stanowisko NSA zasługuje na aprobatę nie tylko merytoryczną, lecz także z racji elementarnej słuszności. Organy skarbowe powoływały się bowiem na fakt zawieszenia działalności, do czego podatnik był, bądź co bądź, zmuszony ich działaniami.

Wyrok NSA przywrócił równowagę, gdyż uwolnił podatnika od VAT związanego z wydatkami koniecznymi na obronę przed niesłusznymi zarzutami fiskusa. Bez tych wydatków podatnik zapewne nie mógłby wznowić działalności.

 

Spór w sprawie dotyczył odliczenia VAT od wydatków związanych z usługami prawniczymi. We wniosku o interpretację spółka wskazała, że w 1995 r. rozpoczęła działalność gospodarczą w zakresie leasingu. Rok później jej działalnością zainteresował się fiskus. Przeprowadził kontrolę skarbową, a następnie wszczął postępowanie podatkowe. Spór między fiskusem a spółką trwał do kwietnia 2014 r. i zakończył się uchyleniem decyzji wymiarowych oraz umorzeniem postępowań. Spółka otrzymała zwroty nadpłat z oprocentowaniem.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów