Rzeczpospolita Prawo

Zwolnienie z VAT dla centrum usług wspólnych – nie dla ubezpieczycieli

Usługi wspierające świadczone przez centra usług wspólnych na rzecz tworzących je ubezpieczycieli w świetle prawa UE nie korzystają z preferencji w VAT, gdyż nie są świadczone w interesie publicznym.

Publikacja: 02.10.2017 02:00

Karol Szelągowski

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 21 września 2017 r. (C-605/15).

Stan faktyczny

Jedna ze spółek wchodzących w skład grupy zajmującej się działalnością w zakresie ubezpieczeń wystąpiła do ministra finansów z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie zwolnienia z VAT usług świadczonych przez centrum usług wspólnych, które ma działać w formie europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych. W skład grupy, do której należy spółka, wchodzą podmioty z różnych państw członkowskich UE. Centrum usług wspólnych, które miało być utworzone, miało świadczyć usługi niezbędne do wykonywania działalności ubezpieczeniowej, jak np. usługi w zakresie kadr, usługi księgowe, usługi informatyczne, usługi administracyjne, usługi związane z obsługą klienta oraz usługi opracowania nowych produktów. Centrum usług wspólnych miało nie osiągać zysków ze swojej działalności.

Spółka uznała, że czynności wykonywane przez centrum usług wspólnych działające w formie europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych powinny korzystać ze zwolnienia z VAT jako usługi świadczone przez niezależne grupy osób na rzecz swoich członków prowadzących działalność zwolnioną od podatku. Minister finansów uznał to że stanowisko za nieprawidłowe. Stwierdził, że zastosowanie zwolnienia nie jest dopuszczalne z uwagi na to, spowodowałoby ono naruszenie zasad konkurencji. Stawiałoby bowiem centrum usług wspólnych w uprzywilejowanej pozycji względem innych podmiotów świadczących tego samego rodzaju usługi.

Spółka zaskarżyła interpretację indywidualną do WSA w Warszawie, a sąd ją uchylił, stwierdzając że zastosowanie zwolnienia do usług świadczonych przez centrum usług wspólnych jest prawidłowe. Stwierdził, że w wyniku zastosowania zwolnienia nie dojdzie do zakłócenia konkurencji. Argumentował to tym, że nie można mówić o zakłóceniu konkurencji w sytuacji, w której nie ma innego podmiotu, który świadczyłby usługi na rzecz podmiotów z grupy na takich zasadach jak centrum usług wspólnych w omawianej sprawie – bez osiągania zysku oraz przy ograniczeniu kręgu usługobiorców wyłącznie do podmiotów wchodzących w skład grupy.

Minister finansów zaskarżył wyrok WSA w Warszawie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA powziął wątpliwość, czy polskie przepisy nieprzewidujące żadnych przesłanek ani procedur stanowiących o spełnieniu warunku zakłócenia konkurencji są zgodne z prawem UE i zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniami w tym zakresie.

Wyrok Trybunału

Dla Trybunału Sprawiedliwości UE istotny stał się przede wszystkim charakter usług świadczonych przez centrum usług wspólnych jako usług wykonywanych w interesie publicznym. Trybunał sięgnął przy tym po wykładnię systemową oraz funkcjonalną. Zauważył, że przepis dotyczący zwolnienia usług świadczonych przez niezależne grupy osób na rzecz swoich członków znajdują się w rozdziale dyrektywy zatytułowanym „Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym". Jeśli zwolnienie usług świadczonych przez niezależne grupy osób na rzecz swoich członków miałoby inny cel niż interes publiczny, to znajdowałoby się w innym rozdziale, jak np. przepis zwalniający z VAT transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne. Trybunał, mając to na uwadze, stwierdził, że usługi świadczone przez niezależne grupy osób, których członkowie prowadzą działalność z zakresu ubezpieczeń i reasekuracji, nie są objęte zwolnieniem z VAT.

Ponadto Trybunał wskazał na cel przepisu, którym jest ułatwienie dostępu do określonych usług oraz dostaw określonych towarów poprzez unikania nadmiernych kosztów, jakie wynikałyby z ich opodatkowania VAT. W stanie faktycznym, którego dotyczył wyrok, usługi świadczone przez centrum usług wspólnych nie są czynnościami wykonywanymi w interesie publicznym, gdyż służą prowadzeniu działalności ubezpieczeniowej przez podmioty tworzące centrum.

Trybunał podkreślił, że kwestia ograniczenia zwolnienia z VAT usług świadczonych przez niezależne grupy na rzecz swoich członków do czynności wykonywanych w interesie publicznym nie była dotychczas analizowana przez Trybunał w poprzednich wyrokach dotyczących tego zwolnienia. Spowodować to miało stosowanie tego zwolnienia przez niektóre państwa członkowskie do usług świadczonych przez niezależne grupy osób utworzone przez różne podmioty, m.in. towarzystwa ubezpieczeniowe.

Trybunał zaznaczył także, że wydany przez niego wyrok nie może stanowić podstawy do ponownego otwarcia ostatecznie zamkniętych okresów rozliczeniowych. Powołał swoje wyroki, z których wynika, że orzecznictwo Trybunału nie powinno naruszać zasady powagi rzeczy osądzonej obowiązującej w krajowym porządku prawnym danego państwa członkowskiego.

Poza tym wskazał również, że sama dyrektywa nie jest źródłem obowiązku dla podatnika, a zatem organy nie mogą się na nią powoływać względem podatnika. To samo dotyczy interpretacji przepisów dyrektywy dokonanej przez Trybunał. Organy nie mają prawa, w celu zastosowania tej wykładni, do interpretowania przepisów krajowych contra legem. Wykładnia krajowych przepisów w zgodzie z dyrektywą doznaje również ograniczenia poprzez zasadę niedziałania prawa wstecz i zasadę pewności prawa. ?

podstawa prawna: art. 132 ust. 1 lit. f dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.)

podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

Karol Szelągowski, doradca podatkowy w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO

TSUE wskazał na podstawowe zasady stosowania prawa

Wyrok TSUE może mieć konsekwencje w postaci zmiany przepisów. Polskie regulacje określające zwolnienie z VAT usług świadczonych przez niezależne grupy osób na rzecz swoich członków nie wymieniają bowiem świadczenia tych usług w interesie publicznym jako przesłanki ich zwolnienia. Dopóki przepisy nie zostaną zmienione, podmioty utworzone przez grupę przedsiębiorców świadczące na ich rzecz usługi będą korzystać ze zwolnienia z VAT. Należy tu podkreślić wskazany przez TSUE zakaz nakładania na podatnika obowiązków bezpośrednio przez samą dyrektywę. TSUE słusznie wskazał, że prounijna wykładnia prawa krajowego nie może prowadzić do interpretacji przepisu sprzecznego z jego rzeczywistą treścią.

Warto zwrócić uwagę na zaakcentowanie przez TSUE niemożności wzruszania ostatecznych rozstrzygnięć w wyniku wydania omawianego wyroku. Zgodnie z polskimi przepisami można natomiast wznowić postępowanie, gdy orzeczenie TSUE ma wpływ na treść wydanej decyzji. Stanowisko TSUE jest zgodne z podstawowymi zasadami, które obowiązują w państwie prawnym, jak np. pewność prawa. Z wywodów Trybunału można również wywieść zakaz retroaktywności prawa rozumiany szerzej niż zakaz stanowienia prawa z mocą wsteczną, lecz również jako zakaz zmiany jego wykładni, która miałaby charakter retroaktywny. Twierdzenia TSUE zawarte w omawianym wyroku zdają się sprzeciwiać nagminnej praktyce polskich organów podatkowych, które przy każdej zmianie linii interpretacyjnej dotyczącej danego przepisu kwestionują prawidłowość dotychczasowych rozliczeń podatników, pomimo tego iż pozostawały one w zgodności z poprzednią praktyką organów. Uwagi TSUE w tym zakresie są wprawdzie adresowane do sądów krajowych, ale nie znaczy to, że organy podatkowe mogą ich nie uwzględniać. Wręcz przeciwnie, organy podatkowe również związane są podstawowymi zasadami praworządności wskazanymi przez TSUE w omawianym wyroku.

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Tsue Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 21 września 2017 r. (C-605/15).

Stan faktyczny

Pozostało 99% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Trybunał Konstytucyjny
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
KWK Mysłowice-Wesoła - ruchomy chodnik (przenośnik taśmowy) służący do transportu pracowników
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Roma Wąsik podczas Protestu Wolnych Polaków.
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Joanna Misztal-Konecka
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Łukasz Piebiak
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Nowy samochód do 100 tys. zł – przegląd ofert dilerów
Materiał Promocyjny
Nowy samochód do 100 tys. zł – przegląd ofert dilerów
e-Wydanie