Stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia
Komentowana interpretacja dotyczy szczególnie istotnej kwestii, która w ostatnim czasie budzi w praktyce wiele wątpliwości i kontrowersji – tj. zasad ujmowania w rozliczeniach VAT świadczeń obejmujących zarówno dostawę towarów, jak i towarzyszące jej dodatkowe prace instalacyjno-montażowe. W komentowanej interpretacji organ zgodził się z wnioskodawcą, że tego rodzaju prace stanowią jedną czynność podlegającą opodatkowaniu, tzw. dostawę z montażem. Taka interpretacja w rozumieniu przepisów ustawy o VAT jest niezwykle istotna – zwłaszcza w kontekście pojawiających się wątpliwości co do zakresu zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.
Należy bowiem mieć na uwadze, że w związku z wprowadzeniem od 1 stycznia 2017 r. mechanizmu odwrotnego obciążenia dla usług budowlanych, w praktyce ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za rozliczenie podatku w przypadku, gdy firma jako podwykonawca dostarcza kompletne i zdatne do użytku instalacje, budzi poważne wątpliwości. Wynikają one m.in. z tego, że w załączniku nr 14, określającym zakres usług budowlanych objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia, znalazły się m.in. usługi wykonywania różnego rodzaju instalacji. Tym samym w przypadku, gdy realizowane przez podwykonawcę świadczenie obejmujące zarówno dostawę towarów, jak i różnego rodzaju prace budowlano-montażowe zostanie uznane za jedną czynność podlegającą opodatkowaniu stanowiącą usługę, zastosowanie znajdzie mechanizm odwrotnego obciążenia. Z kolei, jeśli wskazane świadczenia zostaną uznane za dostawę z montażem, VAT powinien zostać rozliczony na zasadach ogólnych. Dlatego w przypadku dostawy towarów, której towarzyszą również usługi budowlano-montażowe, powstaje wątpliwość, czy do całości lub części świadczenia nie powinien znaleźć zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia, przerzucający obowiązek rozliczenia VAT na nabywcę.
Szczególnie istotne dla określenia właściwego sposobu rozliczenia VAT z tytułu planowanej transakcji ma prawidłowa klasyfikacja statystyczna świadczeń realizowanych przez podwykonawcę. Podatnik ma dwa wyjścia: może wystąpić do GUS o wydanie opinii klasyfikacyjnej odnoszącej się do świadczonych przez tego podatnika usług lub może sam określić właściwą klasyfikację. Obie drogi nie należą do najprostszych. GUS bardzo często wydaje niejasne opinie, wskazujące nawet kilka kodów PKWiU, które nie znajdują zastosowania dla całego świadczenia, bądź odmawia wydania opinii.
Organy podatkowe także nie ułatwiają życia podatnikom, wskazując w indywidualnych interpretacjach, że nie są władne potwierdzić prawidłowości zaprezentowanej przez podatnika klasyfikacji statystycznej usług będących przedmiotem zapytań i odsyłają w tym zakresie do właściwych organów państwowych (GUS). Dodatkowo, w przypadku transakcji, które potencjalnie mogą zostać objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia, może powstać spór pomiędzy zamawiającym a podwykonawcą co do właściwego sposobu kwalifikacji danej czynności na potrzeby VAT.
Rozwiązaniem powyższych problemów może się okazać (tak jak w komentowanej interpretacji) uznanie danej transakcji za dostawę z montażem, która nie podlega mechanizmowi odwrotnego obciążenia. Z uwagi na niejednolite podejście organów podatkowych do tego zagadnienia, w celu ograniczenia potencjalnych ryzyk przyjęcie takiego podejścia powinno być jednak poprzedzone uzyskaniem pozytywnej interpretacji w tym zakresie. W przypadku uzyskania potwierdzenia prawidłowości takiej kwalifikacji w interpretacji indywidualnej, podatnik uzyskuje pewność co do braku konieczności zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia. Jest to bardzo istotna kwestia dla podmiotów występujących w obrocie gospodarczym jako podwykonawcy, którzy borykają się z wieloma wątpliwościami związanymi z prawidłowym rozliczeniem realizowanych świadczeń na gruncie znowelizowanych przepisów ustawy o VAT.
