Split payment: rozporządzanie pieniędzmi jest ograniczone tylko do operacji wskazanych w przepisach

Sprzedawca, który otrzymał na rachunek VAT płatność w wysokości podatku, wynikającego z wystawionej na rzecz nabywcy faktury, może za pośrednictwem tego rachunku alternatywnie:

- rozliczać się z urzędem skarbowym z tytułu VAT (w związku ze sprzedażą towarów lub usług),

- regulować należności wobec swoich kontrahentów (dostawców), w części obejmującej VAT,

- przelewać środki zgromadzone na danym rachunku VAT na inny rachunek VAT, prowadzony w tym samym banku (SKOKu),

- złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, na wskazany rachunek bieżący (rachunek rozliczeniowy w banku lub imienny rachunek w SKOKu), dla którego jest prowadzony ten rachunek VAT.

Czytaj także: Split payment - VAT: problemy podatników w praktyce

Zgodnie z rozdziałem 3a prawa bankowego oraz art. 3b ust. 2 ustawy o SKOK w zw. z rozdziałem 3a prawa bankowego, dla każdego przedsiębiorstwa (podatnika VAT), posiadającego w danym banku (SKOKu) rachunek/rachunki bieżące (firmowe – rozliczeniowe lub imienne), bank (SKOK) automatycznie (niezależnie od woli tego podmiotu) tworzy – co do zasady – tylko jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla tego podmiotu rachunków bieżących. Rachunek VAT pełni rolę rachunku technicznego, przypisanego do jednego z posiadanych przez ten podmiot w tym banku/SKOKu rachunku bieżącego. Jednak – na wniosek firmy, posiadającej w danym banku (SKOKu) więcej niż jeden rachunek rozliczeniowy (rachunek imienny) – bank (SKOK) może udostępnić więcej niż jeden rachunek VAT.

Tylko wybrane operacje

Posiadacz (właściciel) rachunku VAT ma ograniczoną możliwość dysponowania środkami zdeponowanymi na tego typu rachunku. Funkcjonalność rachunku VAT jest zawężona do określonych jego uznań i obciążeń. Nadzór (kontrolę) nad tymi środkami pieniężnymi sprawują organy podatkowe. Sytuacja taka może wpływać na płynność finansową podmiotów korzystających z MPP. Upłynnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT i przejęcie ich do pełnej dyspozycji uzależnione jest od zgody organu podatkowego, wydawanej po uprzedniej weryfikacji kondycji podatkowo-finansowej podatnika VAT - posiadacza rachunku VAT. Zgodnie z treścią pisma Ministra Finansów z 21 lutego 2018 r. (PT8.054.12. 2018.TXZ.83E), sposób oddziaływania MPP na płynność finansową może być uwarunkowany takimi czynnikami, jak: struktura dokonywanych transakcji, struktura i forma płatności, rodzaj kontrahentów, stawki VAT, korzystanie ze zwolnienia od VAT (np. ze względu na poziom realizowanych obrotów).

I tak, rachunek VAT może być uznany wyłącznie środkami pieniężnymi pochodzącymi z tytułu (art. 62b ust. 1 prawa bankowego):

- zapłaty VAT, przy użyciu komunikatu przelewu,

- wpłaty VAT przez podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych na rzecz płatnika podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy), przy użyciu komunikatu przelewu (w komunikacie tym podatnik wskazuje kwotę VAT, która ma zostać zapłacona w MPP, numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez płatnika oraz numer, za pomocą którego płatnik jest zidentyfikowany na potrzeby VAT) (w tym przypadku posiadaczem rachunku VAT jest płatnik, uczestniczący w procesie wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych),

- przekazania przez posiadacza rachunku VAT środków z innego rachunku VAT, prowadzonego w tym samym banku (SKOKu) (tzw. przekazanie własne); posiadanie rachunków VAT w różnych bankach (SKOKach) wyklucza możliwość przelewów między nimi,

- zwrotu przy użyciu komunikatu przelewu VAT, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej (z tytułu udzielenia po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, zwrotu towarów i opakowań, zwrotu nabywcy zaliczki, jeżeli nie doszło do sprzedaży oraz w przypadku stwierdzenia pomyłki w zafakturowanej kwocie VAT), bez znaczenia jest w tym przypadku forma zapłaty faktury pierwotnej – z zastosowaniem lub bez korzystania z MPP,

- zwrotu przez urząd skarbowy różnicy VAT (nadwyżki VAT naliczonego nad należnym) w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia przez podatnika VAT stosownego rozliczenia (tj. wniosku wraz z deklaracją podatkową); zwrot ten dokonywany jest przy pomocy komunikatu przelewu, w którym urząd wskazuje kwotę odpowiadającą zwracanej różnicy VAT, okres rozliczeniowy, którego dotyczy wniosek o zwrot oraz numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby VAT; podatnik może również – zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami – zadeklarować przeniesienie nadwyżki na następny okres rozliczeniowy lub jej zwrot na rachunek bieżący.

Rachunek VAT może być z kolei obciążony wyłącznie w celu (art. 62b ust. 2 prawa bankowego):

- dokonania przy użyciu komunikatu przelewu: płatności VAT z tytułu nabycia towarów (usług) na rachunek VAT,

- dokonania przy użyciu komunikatu przelewu: zwrotu VAT, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej na rachunek VAT nabywcy towarów (usług),

Przykład

Taka sytuacja dotyczy rozliczeń z tytułu udzielenia po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, zwrotu towarów i opakowań, zwrotu nabywcy zaliczki, jeżeli nie doszło do sprzedaży oraz w przypadku stwierdzenia pomyłki w zafakturowanej kwocie VAT

- wpłaty VAT, dodatkowego zobowiązania podatkowego, odsetek za zwłokę w VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego,

- wpłaty VAT przez podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych na rzecz płatnika podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy), przy użyciu komunikatu przelewu (w komunikacie tym podatnik wskazuje kwotę VAT, która ma zostać zapłacona w MPP, numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez płatnika oraz numer, za pomocą którego płatnik jest zidentyfikowany na potrzeby VAT) (w tej sytuacji posiadaczem rachunku VAT jest podatnik, który z powodu braku stosownego statusu akcyzowego korzysta z pomocy płatnika),

- przekazania przy użyciu komunikatu przelewu VAT na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który: otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym w fakturze, za którą jest dokonywana płatność,

Przykład

Przypadek ten dotyczy sytuacji, w której posiadacz rachunku VAT otrzymał omyłkowo zapłatę z tytułu dostawy dokonanej przez inny podmiot – faktycznego sprzedawcę i przekazuje nienależnie otrzymaną kwotę VAT – temu podmiotowi – faktycznemu sprzedawcy.

- zwrotu przy użyciu komunikatu przelewu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT posiadacza rachunku, od którego otrzymano tę płatność, przy użyciu komunikatu przelewu,

Przykład

Dotyczy to sytuacji, w której posiadacz rachunku VAT otrzymał omyłkowo zapłatę z tytułu dostawy dokonanej przez inny podmiot – rzeczywistego sprzedawcę, ale nienależnie otrzymaną kwotę VAT zwraca podmiotowi, od którego omyłkową otrzymał tę zapłatę, czyli podmiotowi będącemu nabywcą towarów/usług od faktycznego sprzedawcy.

Uwaga! W razie zrealizowania płatności na rzecz podatnika innego, niż wskazany w fakturze, podatnik ten odpowiada solidarnie wraz z faktycznym dostawcą za nierozliczony przez niego VAT, wynikający z tej dostawy, do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT. Odpowiedzialność solidarna podatnika jest wyłączona w przypadku dokonania przez niego płatności na rachunek VAT dostawcy, wskazanego w fakturze lub zwrotu otrzymanej nienależnie płatności na rachunek VAT podmiotu, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie otrzymanej na rachunek VAT.

- przekazania przez posiadacza rachunku VAT środków na inny rachunek VAT, prowadzony w tym samym banku (SKOKu) przy użyciu komunikatu przelewu (tzw. przekazanie własne) (w komunikacie przelewu należy wskazać kwotę przekazywanych środków i numer, za pomocą którego posiadacz jest zidentyfikowany na potrzeby VAT oraz wpisać wyrazy „przekazanie własne"),

- przekazania środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu wyrażającym przez niego zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT podatnika na wskazany bankowy rachunek rozliczeniowy lub rachunek imienny w SKOK,

- realizacji zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności z tytułu VAT.

Uznanie i obciążenie rachunku VAT jest dokonywane odpowiednio przez obciążenie lub uznanie rachunku bieżącego (rachunku rozliczeniowego w banku lub rachunku imiennego w SKOK) posiadacza rachunku VAT, prowadzonego w tym samym banku (SKOKu).