NSA: podatnik może zbyć prywatny majątek bez VAT

Sam fakt sprzedaży kilku nieruchomości w ciągu kilkunastu lat nie można być podstawą uznania, że stanowi to działalność gospodarczą.

Publikacja: 12.09.2018 05:50

NSA: podatnik może zbyć prywatny majątek bez VAT

Foto: 123RF

W 2015 r. podatnik wystąpił o interpretację przepisów o VAT. Wyjaśnił, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji pieców, palenisk i palników piecowych, i jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. W 2009 r., jeszcze jako kawaler, kupił za własne oszczędności w trybie przetargowym od państwa pół nieruchomości – działki zabudowane i niezabudowane, w tym wpisane do rejestru zabytków (zabytkowa fortyfikacja). Dla nieruchomości nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, a w studium jest ona oznaczona jako „UF – usługi w fortach". Przy sprzedaży udzielono mu 5- proc. bonifikaty w zamian za zobowiązanie się do przeprowadzenia niezbędnych prac konserwatorskich. Nieruchomość miała być bezpieczną lokatą kapitału, dlatego nie wykorzystywał jej m.in. do prowadzenia działalności gospodarczej.

Czytaj także: Zbycie nieruchomości gruntowej zabudowanej a podatek VAT

Wnioskodawca zapytał czy ewentualna sprzedaż udziału w prawie własności nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Sam uważał że nie, bo transakcja nie będzie związana z działalnością gospodarczą. Będzie to zarząd majątkiem prywatnym.

Przeciwnego zdania był jednak fiskus. Stwierdził, że nawet jeżeli pierwotnie działki zostały nabyte do majątku prywatnego jako lokata kapitału, to w kontekście całokształtu planowana sprzedaż nie ma charakteru ani jednorazowego, ani okazjonalnego. To operacja zaplanowana i zorganizowana. Urzędnicy zauważyli, że podatnik jest właścicielem również dwóch innych mieszkań, które wynajmuje. W konsekwencji prowadzi działalność w branży nieruchomości, tj. w zakresie wynajmu, co stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Ponadto, w przeszłości sprzedał trzy inne mieszkania, czyli planowana sprzedaż nieruchomości nie będzie pierwszą. Tym samym opisane czynności nie stanowią zatem wykonywania zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Sprawa trafiła na wokandę, a racji fiskusowi najpierw odmówi sąd pierwszej instancji, a ostatecznie też Naczelny Sąd Administracyjny. Nie miał wątpliwości, że w spornej sprawie formy aktywności sprzedającego nie wskazują, żeby wykraczały poza czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

NSA podkreślił, że liczba i zakres tran- sakcji sprzedaży gruntów nie może być samodzielnym kryterium rozróżnienia między czynnościami wykonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem opodatkowania, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Choć zgodził się, że ich częstotliwość w jednostce czasu może być pomocniczą przesłanką do tej oceny.

Niemniej, w ocenie sądu, sporna aktywność w oczywisty sposób nie miała charakteru zorganizowanego. Podatnik nie podejmował żadnych działań związanych z uatrakcyjnieniem działki, jakichkolwiek działań menadżerskich czy kroków mających zwiększyć jej wartość, nie prowadził działalności gospodarczej związanej z obrotem nieruchomościami. Nie wystąpił też o wydanie decyzji o warunkach zabudowy (zagospodarowania) terenu, o zmianę przeznaczenia terenu czy jakiekolwiek inne działania. Ponadto nieruchomości nie są wynajmowane, dzierżawione, nie dają żadnych pożytków. Zdaniem sądu, sam fakt sprzedaży kliku nieruchomości na przestrzeni kilkunastu lat nie może być podstawą przypisania działalności gospodarczej w spornym zakresie.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 lipca 2018 r.

Sygnatura akt:I FSK 1408/16

Samir Kayyali doradca podatkowy z Kancelarii Samir Kayyali Doradztwo Podatkowe

Specyfika podatku od towarów i usług polega na tym, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem spełnione muszą być równolegle dwie przesłanki: przedmiotowa, czyli sama czynność musi stanowić odpłatną dostawę towarów bądź świadczenie usług, co niewątpliwie miało miejsce w tej sprawie i organ interpretacyjny słusznie zauważył. Jednak musi być również spełniona przesłanka podmiotowa, która mówi, że podatnikiem jest każdy podmiot bez względu na formę prawną, który prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. W przypadku osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą i posiadają majątek z nią związany, często występuje problem z prawidłową kwalifikacją prawnopodatkową posiadanego majątku, którego osoba ta nie wykorzystuje do prowadzenia działalności gospodarczej. Organy podatkowe często bowiem oceniają, że samo posiadanie majątku przez podatnika sprawia, że występuje on w charakterze podatnika w stosunku do posiadanego prywatnego majątku w zakresie, w jakim nim dysponuje. Pogląd ten jest weryfikowany przez sądy administracyjne oraz orzecznictwo TSUE. W wyrokach sądowych akcentowany jest fakt, że dla oceny, czy dany składnik majątku jest związany z działalnością gospodarczą, nie wystarczy stwierdzić, iż jest on w posiadaniu podatnika. Trzeba też ocenić, czy podatnik prowadzi działalność gospodarczą przy wykorzystaniu określonego majątku, tj. w szczególności nabył go w celach komercyjnych, a nie prywatnych, prowadzi aktywne działania, polegające na wzroście wartości posiadanego majątku i sprzedaży go po jak najwyższej cenie. Jednak wydaje się, że z uwagi na rozpiętość różnych stanów faktycznych, z których każdy jest inny, trudno spodziewać się, żeby powyższe wątpliwości przestały się pojawiać, a ocena prawnopodatkowa dysponowania przez podatnika prywatnym majątkiem była jednoznaczna i prosta.

W 2015 r. podatnik wystąpił o interpretację przepisów o VAT. Wyjaśnił, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji pieców, palenisk i palników piecowych, i jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. W 2009 r., jeszcze jako kawaler, kupił za własne oszczędności w trybie przetargowym od państwa pół nieruchomości – działki zabudowane i niezabudowane, w tym wpisane do rejestru zabytków (zabytkowa fortyfikacja). Dla nieruchomości nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, a w studium jest ona oznaczona jako „UF – usługi w fortach". Przy sprzedaży udzielono mu 5- proc. bonifikaty w zamian za zobowiązanie się do przeprowadzenia niezbędnych prac konserwatorskich. Nieruchomość miała być bezpieczną lokatą kapitału, dlatego nie wykorzystywał jej m.in. do prowadzenia działalności gospodarczej.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów