- Prowadzę firmę w zakresie kadr i płac. Jestem czynnym podatnikiem VAT. Jako formę opodatkowania wybrałem zasady ogólne i samodzielnie prowadzę ewidencję księgową we własnej działalności gospodarczej. Czy świadczenie usług księgowych dla samego siebie podlega opodat-kowaniu VAT i czy powinienem własne usługi księgowe dokumentować fakturami? – pyta czytelnik.
Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy odpłatne świadczenie usług może być wykonywane na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej, a także na rzecz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które jednocześnie nie stanowi dostawy towarów. Zatem w omawianym przypadku świadczeniem usługi jest prowadzenie księgowości.
To nie jest cel osobisty
W opinii fiskusa usługa wykonana dla samego siebie to nieodpłatne świadczenie na cele osobiste przedsiębiorcy w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, którą trzeba udokumentować dowodem wewnętrznym. W interpretacji Dyrektora KIS z 2 października 2017 r. (0113-KDIPT1-1.4012. 513.2017.1.RG) czytamy: „z uwagi na fakt, że (...) uchylono art. 106 ust. 7 ustawy umożliwiający podatnikom dokumentowanie określonych nim czynności za pomocą faktur wewnętrznych, w przypadku czynności wymienionych w art. 8 ust. 2, taką podstawą może być odpowiedni dowód księgowy wystawiony przez przedsiębiorcę, który będzie potwierdzał dokonanie tego świadczenia. Odejście od obowiązku dokumentowania wskazanych w uchylonym przepisie art. 106 ust. 7 ustawy czynności fakturami wewnętrznymi, oznacza możliwość prowadzenia przez przedsiębiorcę dowolnej dokumentacji, która takie czynności będzie odzwierciedlać. Przedsiębiorcy nadal mogą wystawiać faktury wewnętrzne, jeśli taka będzie ich wola. Brak jest zatem przeszkód, aby przedsiębiorca wystawił fakturę wewnętrzną lub inny dokument, który będzie zawierał wszystkie dane, które w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. zawierała faktura wewnętrzna".
Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Nie można więc zgodzić się z ww. interpretacją, że własna usługa księgowa to cel osobisty. Z ustawy o VAT wyraźnie wynika, że cel osobisty to potrzeby niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a przecież prowadzenie księgowości własnej firmy to usługa firmowa i wykonywanie obowiązku ustawowego jakim jest prowadzenie ewidencji podatkowej. Z celem osobistym mamy do czynienia wtedy, gdy przedsiębiorca wykonuje usługę lub zabiera jakiś przedmiot do użytku prywatnego.
Wykonanie ustawowego obowiązku
W sytuacji gdy przedsiębiorca wykonuje usługę księgową sam dla siebie, trudno mówić o zapłacie. W tym przypadku usługa księgowa nie jest wykonywana odpłatnie na rzecz innej osoby fizycznej lub innego podmiotu prawnego, lecz przez przedsiębiorcę, który prowadzi własną księgowość, zatem odbiorcą tej usługi jest on sam. Skoro zatem jest to usługa wykonana nieodpłatnie, to według rozumowania organów skarbowych należałoby przyjąć, że jest to świadczenie nieodpłatne i trzeba zapłacić podatek od nieodpłatnych świadczeń. Takie stanowisko jest jednak błędne, gdyż nie można uznać za nieodpłatne świadczenie wykonania ustawowego obowiązku prowadzenia księgowości firmy.
