Niektórzy podatnicy VAT prowadzą badania naukowe mające na celu opracowanie i wdrożenie do produkcji i sprzedaży określonego urządzenia. Ważną kwestią jest to, czy wydatki związane z takimi badaniami dają prawo do odliczania podatku naliczonego.
Według ogólnych zasad
W przypadku wydatków związanych z badaniami naukowymi obowiązują ogólne zasady odliczania podatku. Zgodnie więc z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (...). Czynnościami opodatkowanymi VAT są m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Za dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, uznaje się przy tym przeniesienie prawa do dysponowania towarem jak właściciel. Przez świadczenie usług rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie jest dostawą towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
W związku z przywołanymi regulacjami, w konkretnych przypadkach należy zbadać, czy efekt prac, wynikający z danego projektu badawczego, będzie przedmiotem odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług. Należy ponadto zwrócić uwagę na to, że prawo do odliczenia przysługuje zarówno w przypadku istnienia bezpośredniego, jak i pośredniego związku między ponoszonymi wydatkami a świadczeniem czynności podlegających opodatkowaniu. Tak więc podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupu towarów i usług wykorzystywanych do realizacji projektów badawczych, jeżeli ww. zakupy pozostają w związku z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Odliczenie natomiast nie przysługuje, jeżeli dane wydatki są związane z czynnościami zwolnionymi z VAT lub takimi, które w ogóle tej daninie nie podlegają.
Efekty bezpośrednie...
W pierwszej kolejności należy badać, czy prace badawcze, a więc także wydatki z nimi związane, da się powiązać z konkretnymi efektami. Zasadniczą kwestią jest więc to, czy w danym przypadku mamy do czynienia z bezpośrednim wprowadzeniem do obrotu rezultatów projektu, przykładowo poprzez sprzedaż opracowanych i wyprodukowanych w wyniku badań urządzeń, czyli dostawę towarów (tj. czynność podlegającą VAT). W takiej sytuacji rezultatem badań będą nie tylko ogólne efekty badawcze w postaci zdobycia określonej wiedzy lub know-how.
W konsekwencji, wydatki należy łączyć nie z ogólną działalnością naukową, ale z konkretną sprzedażą. Jeżeli natomiast sprzedaż ta jest opodatkowana VAT (co jest regułą), a nie zwolniona, to podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
