Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lipca 2017 r. (I FSK 2173/15).
Sprawa dotyczyła podatkowych skutków nierzetelnego wykonawstwa w branży budowlanej. Z wniosku o interpretację wynikało, że spółka prowadzi działalność w zakresie wykonawstwa robót budowlanych i w tym zakresie udziela inwestorowi gwarancji. Poszczególne prace zleca wyspecjalizowanym firmom budowlanym. W okresie gwarancyjnym podwykonawcy zobowiązani są do naprawy usterek. Jako zabezpieczenie wnoszą kaucję gwarancyjną.
Spółka tłumaczyła, że po zgłoszeniu usterek większość podwykonawców przystępuje do ich usunięcia. Niestety zdarzają się też i tacy, którzy nie przejmują się tym, co oznacza przyzwolenie na zlecenie wykonania zastępczego. W takiej sytuacji firma powierza wykonanie napraw gwarancyjnych na koszt i ryzyko nierzetelnego podwykonawcy. Wykonawca zastępczy wystawia na jej rzecz – jako podatnik VAT – fakturę, tytułem zleconego usunięcia usterek. W związku z poniesieniem kosztów związanych z usunięciem usterek spółka ma prawo potrącenia z kaucji gwarancyjnej kwoty powstałej z tytułu wykonania zastępczego.
Podatniczka zapytała czy ma prawo do odliczenia VAT w związku z otrzymaną od wykonawcy zastępczego fakturą, dokumentującą naprawę usterek.
Odpowiedź fiskusa okazała się nie po myśli podatniczki. Odpowiedział, że przeniesienie kosztów złej jakości wykonanej usługi, a co za tym idzie wynagrodzenia wpłaconego innemu wykonawcy (osobie trzeciej) za usunięcie wad, jakich dopuścił się podwykonawca, wykracza poza zakres opodatkowania VAT. W takiej sytuacji spółka występuje do podwykonawcy z żądaniem zwrotu wszelkich kosztów usunięcia wad i usterek (zgodnie z umową), wykorzystując w tym celu kaucję gwarancyjną. W związku z tym nie może dokumentować tej czynności fakturą.
