Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 23 czerwca 2017 r. (I SA/Kr 376/17).
Spółka prowadzi działalność w zakresie wynajmu pojazdów samochodowych. W ramach swojej działalności zawiera z niektórymi kontrahentami umowy o kompleksową obsługę pojazdów. W umowach przewidziane zostały również ryczałtowe kary umowne z tytułu palenia tytoniu w pojeździe, zaniechania zawarcia umowy ubezpieczenia, niewykonania przeglądu okresowego zgodnie z planem obsługi pojazdu, przewożenia zwierząt oraz niezgłoszenia szkody komunikacyjnej w terminie. Spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy kary te są wynagrodzeniem za usługę i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka powołała się na art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Ponadto, aby dane świadczenie uznać podlegające opodatkowaniu VAT, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. W ocenie spółki przytoczone definicje pozwalają uznać, że naliczane ryczałtowe kary umowne nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, w związku z czym nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Organ podatkowy w interpretacji o sygn. 2461-IBPP2.4512.735.2016.2.EJu nie podzielił stanowiska spółki. Zdaniem organu, w związku z zawartą umową cywilnoprawną, mamy do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi, bezpośrednimi i ekwiwalentnymi, polegającymi na przejęciu zobowiązań najemcy do naprawienia szkody lub wykonania obowiązku przez spółkę, a z drugiej strony na zapłacie określonego w umowie wynagrodzenia przez najemcę. Opłaty te należy zatem traktować jako wynagrodzenie za wykonywane świadczenie związane z zaistniałym zdarzeniem wymuszającym zapłatę kary umownej.
Spółka wniosła na tę interpretację skargę do WSA w Krakowie, a ten podzielił jej stanowisko. Sąd podkreślił, że w tym przypadku nie mamy do czynienia z przejęciem obowiązku naprawienia szkody, a jednocześnie nie występuje tu świadczenie wzajemne, bezpośrednie i ekwiwalentne. Ryczałtowe kary umowne nie stanowią w tym przypadku wynagrodzenia za usługę i nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte