Kto finansuje, a kto decyduje
TSUE zauważył jednak, że to polska spółka zależna (a nie Vega International) decyduje o sposobie nabycia paliwa (wybiera stację usługową spośród wskazanych przez Vega International, ustala samodzielnie ilość i jakość nabywanego paliwa itd.) oraz o jego wykorzystaniu. Ponadto, Vega Poland ponosi całość kosztów związanych z tankowaniem. Dlatego TSUE uznał, że Vega International jako pośrednik świadczy jedynie usługę kredytowania zakupu towarów (tj. usługę finansową zwolnioną z VAT). W związku z tym nie może żądać zwrotu VAT z faktur za sprzedaż paliwa wystawionych na nią. Do dostawy paliwa dochodzi bowiem bezpośrednio miedzy spółką paliwową i spółką zależną. Trybunał powołał się przy tym na tezy wyroku z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland BV.
Są też inne sytuacje
Wnioski z orzeczenia TSUE nie mogą być jednak rozciągane w sposób generalny na wszystkie sytuacje, w których zakup paliwa realizowany jest z użyciem kart paliwowych. Oczywiste jest bowiem, że jeśli emitentem karty jest koncern paliwowy, to dostawa paliwa na rzecz nabywcy karty jest realizowana bezpośrednio przez ten koncern. Ponadto, w obrocie funkcjonują również inne modele transakcji – takie, w których dochodzi do łańcuchowych dostaw towarów w rozumieniu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT pomiędzy firmą paliwową, emitentem karty paliwowej i klientem końcowym. Zawsze zatem konieczna jest analiza umów łączących te strony. W relacji emitent kart paliwowych - klient rozstrzygający charakter będą miały co do zasady obowiązujące u emitenta ogólne warunki handlowe oraz ewentualnie postanowienia dodatkowych porozumień.
Ważna jest treść stosunku prawnego
Za uznaniem danej transakcji za dostawę towarów mogą przemawiać takie przesłanki jak stopień świadomości sprzedawcy co do przebiegu transakcji sprzedaży paliwa, decydowanie o jej istotnych elementach oraz istnienie odpowiedzialności pośrednika za wady fizyczne i prawne sprzedawanych towarów. Pod uwagę należy brać także postanowienia, które dotyczą wykonywania prawa własności paliwa nabytego od spółki paliwowej przez emitenta karty paliwowej. Łącznie te okoliczności mogą potwierdzać możliwość władania paliwem jak właściciel przez emitenta karty paliwowej.
Jako przykład takiego schematu, w którym dochodzi do odsprzedaży paliwa przez pośrednika, można wskazać model kart DKV. DKV zastrzega sobie bowiem prawo własności paliwa aż do czasu uregulowania należności przez klienta oraz ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za wady towarów, co potwierdzają ogólne warunki handlowe tego podmiotu. DKV może decydować o kluczowych warunkach realizacji dostaw, w tym poprzez ustanowienie limitu kredytowego, możliwość blokowania karty paliwowej oraz kształtowanie ceny paliwa sprzedawanego kontrahentom. To DKV, a nie spółka paliwowa, posiada pełną wiedzę o nabywcach paliwa i realizowanych przez nich zakupach z uwagi na autoryzację online transakcji przy użyciu kart paliwowych.
Podstawa prawna: art. 8 ust. 2a, art. 86 i art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (test jedn. DzU z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)
Prof. dr hab. Adam Mariański doradca podatkowy, adwokat, partner zarządzający w Mariański Group
W wyroku w sprawie C-235/18 TSUE odniósł się do szczególnej sytuacji, w której spółka dominująca centralnie zarządzała transakcjami z wykorzystaniem kart paliwowych w grupie. Okoliczności podnoszone w toku postępowania wskazywały na to, że świadczenie Vega International sprowadza się do finansowania zakupów paliwa przez spółki zależne. Model ten różni się jednak od standardowego schematu transakcji, który realizowany jest pomiędzy koncernem paliwowym, emitentem kart paliwowych i podmiotem nabywającym paliwo z użyciem takiej karty. W wielu przypadkach treść relacji prawnych łączących te podmioty może wskazywać na to, że emitent karty paliwowej - jako pośrednik - odsprzedaje paliwo nabywcy tej karty paliwowej, a nie świadczy usługę finansową zwolnioną z VAT – tak jak wskazywał TSUE. Dlatego wnioski z ww. wyroku nie powinny być wykorzystywane jako uniwersalne narzędzie do kwestionowania rozliczeń podatników w podobnych układach.
