VAT: Pakiet paliwowy obowiązuje od 1 sierpnia 2016

Podmiot, który prowadzi skład podatkowy oraz zarejestrowany odbiorca mają prawo w procedurze zawieszenia poboru akcyzy nabywać wyroby akcyzowe, w tym paliwa silnikowe. Mogą to robić na własną rzecz, ale mogą także przyjmować zlecenia od innych firm.

Do końca lipca z tytułu takiego WNT podatnikami akcyzy i VAT były różne podmioty.

Ograniczenie usługowego WNT

Natomiast od 1 sierpnia zgodnie z art. 17a ustawy o VAT płatnikiem podatku od WNT paliw silnikowych jest odpowiednio zarejestrowany odbiorca lub skład podatkowy, dokonujący WNT na rzecz podmiotu trzeciego. Istotne jest jednak również to, że zarówno zarejestrowani odbiorcy, jak i podmioty prowadzące składy podatkowe, mają obowiązek sprawdzić, z jakim zleceniodawcą takiego WNT mają do czynienia. Mogą bowiem podjąć się usługowego WNT tylko na rzecz takich podmiotów, które spełniają warunki określone w art. 48 ust. 9 i art. 59 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z tymi przepisami, zasadniczo takie nabycie może być dokonane na rzecz innego podmiotu, jeżeli spełnia on następujące warunki:

1) posiada koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą,

2) jest właścicielem nabywanych paliw,

3) posiada

a) siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce i nabywa paliwa na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce,

b) oddział z siedzibą w Polsce (w przypadku podmiotów zagranicznych) i nabywa te paliwa na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez ten oddział,

4) przekaże numer identyfikacji podatkowej poprzedzony kodem PL.

Jest to zatem poważne ograniczenie podmiotowe w zakresie możliwości usługowego nabywania paliw silnikowych w stosunku do poprzedniego stanu prawnego. Zgodnie z przepisem przejściowym, składy podatkowe i zarejestrowani odbiorcy przez dwa miesiące od dnia wejście w życie ustawy, czyli do końca września 2016 roku, mogą dokonywać WNT paliw silnikowych na rzecz innego podmiotu, który nie spełnia jeszcze warunku posiadania w Polsce siedziby/miejsca zamieszkania albo oddziału. Oznacza to zatem, że te firmy zagraniczne, które chcą utrzymać swą obecność w Polsce wzakresie obrotu paliwami silnikowymi, powinny albo utworzyć w Polsce swoje oddziały, albo założyć w Polsce spółki, które będą miały tu swoją siedzibę. W przeciwnym razie od 1 października 2016 roku te podmioty zagraniczne nie będą mogły korzystać z usług zarejestrowanych odbiorców lub składów podatkowych w zakresie obrotu paliwami silnikowymi, którymi obrót wymaga uzyskania koncesji. Zmiana ta ma spowodować, że organy podatkowe będą mogły o wiele skuteczniej kontrolować takie podmioty, których kontrola w poprzednim stanie prawnym – z uwagi na ich siedziby poza terytorium kraju – wymagała wszczynania skomplikowanej procedury uzyskiwania pomocy prawnej innych administracji podatkowych i w rezultacie była po prostu iluzoryczna.

Do koncesji potrzebny jest oddział w Polsce

Dla podmiotów zagranicznych, które brały do tej pory udział w sprowadzaniu do Polski paliw silnikowych, istotne są także zmiany w prawie energetycznym. Zmieniły się bowiem warunki udzielania koncesji. Koncesja na obrót z zagranicą paliwami ciekłymi nie będzie już udzielana podmiotom zagranicznym, które nie mają w Polsce swojego oddziału. Koncesję może otrzymać tylko podmiot, który:

1) ma w Polsce siedzibę/miejsce zamieszkania lub oddział,

2) złożył zabezpieczenie majątkowe,

3) jest podatnikiem VAT,

4) posiada własne pojemności magazynowe lub zawarł umowę przedwstępną o magazynowanie zapasów obowiązkowych paliw.

Te podmioty, które mają koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, ale nie mają w Polsce siedziby lub oddziału i nie są jeszcze zarejestrowane do celów VAT, mają tylko dwa miesiące na złożenie wniosku o zmianę koncesji i są obowiązane do dostosowania swojej działalności do nowych wymogów. Niezłożenie takiego wniosku spowoduje, że koncesja wygaśnie z mocy prawa 30 września 2016 roku. W przypadku złożenia wniosku o zmianę koncesji, podmioty te, do czasu wydania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nowej koncesji, mogą prowadzić działalność na podstawie dotychczasowej koncesji, ale nie dłużej niż do 31 grudnia 2016 r.

Wymogi w zakresie zapłaty VAT

Sposobem na zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa przed wyłudzaniem VAT w zakresie obrotu paliwami jest obowiązek zapłaty VAT od wewnątrzwspólnotowych nabyć paliw. Taki obowiązek powstaje jednak tylko w pewnych okolicznościach i jest co do zasady związany ze spełnieniem dwóch podstawowych warunków. Nowa regulacja w art. 103 ust. 5a ustawy o VAT stanowi, że:

„W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, których wytwarzanie lub którymi obrót wymaga uzyskania koncesji zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, podatnik jest obowiązany, bez wezwania naczelnika urzędu celnego, do obliczania i wpłacania kwot podatku na rachunek izby celnej właściwej w zakresie wpłat podatku akcyzowego:

1) w terminie 5 dni od dnia, w którym towary te zostały wprowadzone do określonego we właściwym zezwoleniu miejsca odbioru wyrobów akcyzowych – jeżeli towary są nabywane wewnątrzwspólnotowo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym przez zarejestrowanego odbiorcę z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym;

2) w terminie 5 dni od dnia wprowadzenia tych towarów z terytorium Państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do składu podatkowego".

Dwa warunki

Przepis ten oznacza, że aby podatnik miał obowiązek zapłaty VAT w terminie pięciu dni od WNT paliwa, muszą być łącznie spełnione dwie przesłanki:

1. po pierwsze, przedmiotem WNT są paliwa silnikowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym >patrz ramka

2. po drugie – wytwarzanie lub obrót tymi paliwami wymaga uzyskania koncesji zgodnie z przepisami prawa energetycznego.

Zapłata podatku – w przypadku nabycia tych towarów na rzecz innego uprawnionego podmiotu – jest obowiązkiem płatnika (a więc – odpowiednio – zarejestrowanego odbiorcy lub składu podatkowego).

Kiedy jest wymagana koncesja

Jeżeli WNT paliw silnikowych jest działalnością, która zgodnie z prawem energetycznym wymaga uzyskania koncesji, to jednocześnie drugi warunek określony w art. 103 ust. 5a ustawy o VAT jest spełniony i VAT powinien być zapłacony w terminie pięciu dni. Tym samym te podmioty, które mają pewność, że ich działalność gospodarcza nie powoduje obowiązku ubiegania się o koncesję od właściwego organu (Prezesa URE), mogą automatycznie przyjąć, że nowe przepisy nakazujące im płacić VAT w terminie pięciu dni nie mają do nich zastosowania. Należy jednak bardzo ostrożnie oceniać tę kwestię. Przepisy prawa energetycznego wskazują, że uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami. Obrót to działalność gospodarcza polegająca na handlu hurtowym albo detalicznym paliwami lub energią. Należy także poznać wyłączenia z obowiązku ubiegania się o koncesję. Przykładowo, odbiorca końcowy – czyli podmiot kupujący paliwa na własny użytek – jest zwolniony z obowiązku uzyskiwania koncesji (art. 43a prawa energetycznego).

Organy podatkowe będą musiały badać przesłankę podlegania danej działalności wymogowi uzyskania koncesji. Podatnicy, którzy mają w tym zakresie wątpliwości, nie mogą jednak występować do ministra finansów z wnioskiem o interpretację indywidualną, ponieważ przepisy związane z koncesjami nie należą do sfery prawa podatkowego i nie mogą być interpretowane w ramach instytucji zapytania do MF. Podatnicy mogą jednak w razie wątpliwości, czy ich działalność podlega koncesjonowaniu, kierować pisma do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w Warszawie.

Bez zawieszenia poboru akcyzy

Nabycie wewnątrzwspólnotowe paliw silnikowych, których obrót wymaga uzyskania koncesji, może się odbyć także poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy. Wówczas, co do zasady, obowiązek zapłaty VAT powstaje od razu z chwilą przemieszczenia tych towarów do Polski. Jednak w praktyce odbywa się to w ten sposób, że podatnik najpóźniej na trzy dni robocze przed przemieszczeniem tych towarów do Polski składa do naczelnika urzędu celnego właściwego w sprawie rozliczenia podatku akcyzowego zgłoszenie o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym. Dzięki temu uprzedniemu powiadomieniu obliczenie i wpłacenie kwoty podatku będzie mogło nastąpić w terminie pięciu dni od otrzymania towarów na terytorium kraju.

Rozliczenie podatku należnego i naliczonego

Zapłata VAT od nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw silnikowych musi mieć odzwierciedlenie w prawie do odliczenia tego podatku. W praktyce podatnicy, tak jak do tej pory, będą wykazywać w deklaracji VAT-7 za dany okres rozliczeniowy podatek należny, równocześnie odliczając podatek naliczony z tego tytułu. W tej samej deklaracji VAT-7 podatnik będzie także uwzględniał wpłacony w danym okresie rozliczeniowym podatek należny z tytułu WNT paliwa. Będzie on odpowiednio pomniejszał podatek należny do zapłaty lub powiększał kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu lub do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Niewątpliwie takie rozwiązanie w ostatecznym rozrachunku zapewni neutralność VAT dla podatnika. Jednak wymaganie wstępnej zapłaty VAT i późniejsze rozliczenie w deklaracji wpłynie niewątpliwie na zmniejszenie płynności finansowej firm, które najpierw będą musiały zapłacić VAT, a dopiero później będą mogły odzyskać kwotę tego podatku bądź przez obniżenie podatku należnego, bądź przez wniosek o zwrot podatku naliczonego na swój rachunek bankowy (standardowo w terminie 60 dni).

Dodatkowa deklaracja VAT-14

W ślad za zmianami w zakresie zapłaty VAT nastąpiły także zmiany w raportowaniu tego obowiązku. Podatnicy mają bowiem (tak jak do tej pory) wykazywać WNT paliw w deklaracji VAT-7, ale dodatkowo podatnik (lub płatnik) mają obowiązek złożyć nową deklarację VAT-14. W przypadku WNT paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, których wytwarzanie lub obrót wymaga uzyskania koncesji, podatnik ma obowiązek składać naczelnikowi urzędu celnego deklaracje VAT-14 o należnych kwotach podatku od WNT za okresy miesięczne, w terminie do 5. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ich zapłaty. Obowiązek złożenia deklaracji VAT-14 może ciążyć także na płatniku, czyli na zarejestrowanym odbiorcy lub podmiocie prowadzącym skład podatkowy, który usługowo dokonał WNT paliw silnikowych na rzecz innych uprawnionych nabywców.

podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2016 r., poz. 1052)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpodatki@rp.pl

Co to znaczy „paliwo silnikowe"

Tylko nabycie paliwa silnikowego może spowodować, że nowy przepis o obowiązku zapłaty VAT znajdzie zastosowanie. Czym jest zatem paliwo silnikowe? Ustawa o VAT nie daje na to pytanie odpowiedzi. Ustawodawca nie podaje nam definicji legalnej tego pojęcia w słowniczku ustawowym. Stosując zatem regułę wykładni systemowej, należy sięgnąć do definicji paliw silnikowych z ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z jej art. 86 ust. 2 paliwami silnikowymi są wyroby energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane do napędu silników spalinowych. Organy podatkowe nie powinny więc uznawać za paliwa silnikowe każdego wyrobu wymienionego w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym. Paliwem silnikowym są bowiem tylko takie wyroby z załącznika nr 2, które z uwagi na cel, jakiemu mają służyć, są przeznaczone, oferowane na sprzedaż lub używane do napędu silników spalinowych. Może bowiem dojść do sytuacji, gdy jakiś wyrób energetyczny jest nabywany wewnątrzwspólnotowo w procedurze zawieszania poboru akcyzy przez zarejestrowanego odbiorcę, a następnie sprzedawany w kraju ze stawką zero zł podatku akcyzowego z uwagi na przeznaczenie do celów innych niż napędowe. Trudno wówczas uznać, że taki wyrób był przeznaczony, oferowany na sprzedaż lub używany do napędu silników spalinowych. Nie może więc być uznany za paliwo silnikowe. W takim zaś przypadku nabycie wewnątrzwspólnotowe owego wyrobu nie spowoduje obowiązku zapłaty VAT w terminie wskazanym w art. 103 ust. 5a ustawy o VAT.