Dla rozliczenia VAT ważna jest opcja odkupu

Spółka będzie prowadzić działalność gospodarczą w zakresie udostępniania do odpłatnego używania posiadanych przez siebie składników majątku, w tym nieruchomości (aktywa). Zamierza je przekazać do korzystania m.in. innej spółce kapitałowej na podstawie umowy leasingu, która zostanie zawarta na czas określony. Kontrakt będzie zawierał postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu dokonuje korzystający (spółka kapitałowa).

Firma tłumaczyła, że wartość początkowa aktywów określona w umowie leasingu, jako suma ustalonych w umowie leasingu kapitałowych części opłat, pomniejszonych o należny podatek od towarów i usług, będzie równa ich wartości rynkowej. Umowa leasingu nie będzie zawierała postanowień, zgodnie z którymi po jej zakończeniu prawo własności aktywów przejdzie na korzystającego, niemniej będzie zastrzegała opcję wykupu.

Spółka zapytała czy oddanie aktywów do odpłatnego korzystania na podstawie umowy leasingu to świadczenie usług w rozumieniu VAT i kiedy powstanie obowiązek podatkowy.

Odpowiedź fiskusa okazała się nie po myśli spółki. Organ uznał, że oddanie przez nią aktywów, obejmujących towary, do odpłatnego korzystania na rzecz spółki kapitałowej na podstawie umowy leasingu, to odpłatna dostawa towarów.

Obowiązek podatkowy w VAT w takim przypadku wystąpi z chwilą dostawy przedmiotu leasingu. Świadczeniem usług, zdaniem urzędników, będzie jedynie oddanie aktywów obejmujących prawa do wartości niematerialnych i prawnych. Przy ich oddaniu w leasing moment powstania obowiązku podatkowego wiązać się będzie z chwilą wystawienia faktury. A gdy spółka nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje nie późnej niż z chwilą upływu terminu płatności.

Spółka nie zgodziła się z taką wykładnią przepisów, ale Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił jej skargę. Po analizie przepisów i stanu sprawy sąd zgodził się z fiskusem, że sporna umowa leasingu spełnia warunki pozwalające uznać ją za dostawę towarów w VAT.

Zdaniem WSA opisana umowa leasingu nie będzie wprawdzie przewidywała bezwarunkowego skutku w postaci przejścia własności przedmiotu umowy z chwilą zapłaty ostatniej raty (przejście własności może nastąpić w wyniku skorzystania przez spółkę kapitałową z opcji wykupu), jednak użyte w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT sformułowanie „w następstwie normalnych zdarzeń" dopuszcza możliwość przeniesienia własności w odrębnej umowie, zawartej w wykonaniu postanowień umowy leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze. W ocenie sądu skorzystanie z opcji kupna po zapłacie ostatniej raty jest zatem normalnym zdarzeniem przewidzianym umową leasingu lub inną umową o podobnym charakterze, w wyniku czego następuje przeniesienie własności przedmiotu leasingu. Co istotne, taka kwalifikacja umów leasingu finansowego, jako dostawy towaru, pozostaje w zgodności z powszechną praktyką gospodarczą i uzasadniona jest także względami funkcjonalnymi oraz samym charakterem tych umów.

Z konstrukcji umowy leasingu finansowego (ze swej istoty ukierunkowanej na nabycie przedmiotu po zakończeniu umowy) niewątpliwie wynika, że zamiarem podmiotów korzystających i zawierających ten rodzaj umowy leasingowej, jest pozyskanie finansowania w zamian za przeniesienie własności przedmiotu leasingu, a jednocześnie zapewnienie sobie możliwości uzyskania tej własności po zakończeniu okresu leasingu (tj. okresu finansowania). Skoro umowa leasingu finansowego ma docelowo prowadzić do możliwości nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, opisana we wniosku „opcja wykupu" gwarantuje korzystającemu nabycie przedmiotu leasingu po zakończeniu trwania umowy. W związku z tym, zdaniem WSA, należy uznać, że umowa leasingu, którą zamierza zawrzeć skarżąca spółka będzie umową, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 28 czerwca 2017 r. (I SA/Po 23/17).

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Komentarze eksperta

Krzysztof Modzelewski,doradca podatkowy, senior partner w Kancelarii Modzelewski & Partners Tax & Accounting Services