- Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) nabył w październiku 2016 r. samochód osobowy. Przedsiębiorcy nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, gdyż samochód został nabyty na fakturę VAT marża. Natomiast od wydatków związanych z bieżącą eksploatacją samochodu, paliwa oraz części, w tym części składowych (m.in. opon, czujnika ciśnienia opon, akumulatorów, haka) przedsiębiorca odliczał 50 proc. VAT wynikającego z otrzymanych faktur potwierdzających poniesienie tych wydatków. Samochód został w październiku 2016 r. wprowadzony do ewidencji środków trwałych i był amortyzowany. W marcu 2018 r. samochód został skradziony. Pojazd był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym autocasco, a kradzież została zgłoszona policji. W lipcu 2018 r. przedsiębiorcy zostało wypłacone odszkodowanie. Warunkiem wypłaty odszkodowania było m.in. przeniesienie na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego prawa własności do pojazdu, co zostało zrobione. Stosownie do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia prawo własności do pojazdu zostało przeniesione na rzecz ubezpieczyciela z chwilą wypłaty przez niego odszkodowania. Czy przedsiębiorca ma obowiązek naliczenia i odprowadzenia VAT od tej transakcji lub skorygowania podatku naliczonego odliczonego przy zakupie części składowych do tego pojazdu? – pyta czytelnik.
Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Przez dostawę towarów rozumie się natomiast przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (zob. art. 7 ust. 1 in principio ustawy o VAT).
Liczy się możliwość dysponowania rzeczą
W analizowanej sprawie nie zaistniały przesłanki świadczące o dostawie towarów, tj. przeniesieniu prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Dla uznania danej czynności za dostawę towarów opodatkowaną VAT kluczowe jest stwierdzenie przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje faktycznie możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel. Oznacza to więc, że decydującym elementem jest przeniesienie praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Drugorzędne znaczenie ma kwestia przejścia prawa własności czy przeniesienia posiadania rzeczy w rozumieniu prawa cywilnego.
Przeniesienia prawa własności skradzionego pojazdu na ubezpieczyciela w związku z wypłatą odszkodowania autocasco nie można w analizowanej sprawie uznać za dostawę towaru. Ubezpieczyciel nie nabył kontroli nad towarem, a w szczególności nie wszedł w posiadanie skradzionego samochodu i nie może z niego korzystać. Nie doszło zatem do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem (tj. przedmiotowym pojazdem) jak właściciel.
Brak wzajemności
Również wypłacone odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu VAT. Odszkodowanie, w tym odszkodowanie z tytułu kradzieży, nie jest bowiem związane z żadną czynnością, która ma charakter świadczenia ekwiwalentnego - świadczenia w zamian za wynagrodzenie. Istotą odszkodowania nie była płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę.
