Rozliczenie VAT w ramach mechanizmu podzielonej płatności nie jest klasycznym sposobem rozliczenia tego podatku określonym w Dyrektywie 112. Jednak z uwagi na narastający w Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, problem wyłudzeń VAT (potocznie utożsamiany z tzw. luką VAT) państwa członkowskie poszukują sposobów na utrudnienie nieuczciwym podatnikom dokonywania oszustw w tym podatku. Niewątpliwie Polska jest jednym z liderów procesów zmian związanych z opracowywaniem i wdrażaniem nowych rozwiązań uszczelniających system VAT, m.in. za sprawą rozwiązań wprowadzanych w ostatnich latach takich jak raportowanie elektroniczne w formacie JPK_VAT, analiza przepływów pieniężnych za pomocą systemu STIR, czy wreszcie wprowadzony od 1 lipca br. mechanizm podzielonej płatności VAT. Podobne rozwiązania były wdrażane tylko w niektórych państwach członkowskich. Warto jednak zwrócić uwagę na kierunki, które obrały inne państwa członkowskie UE dla osiągnięcia celów stojących u podstaw wprowadzenia przez Polskę podzielonej płatności VAT. Być może w dalszych pracach nad doszczelnieniem systemu pojawią się rozwiązania przetestowane w państwach członkowskich poza Polską.
Czytaj także: Split payment - podzielona płatność: co trzeba wiedzieć
Holandia
Pierwszym przykładem rozwiązania będącego częściowo wzorem podzielonej płatności VAT jest rozwiązanie holenderskie. Funkcjonuje ono w tym kraju już od dłuższego czasu, a dotyczy usług oddelegowania personelu świadczonych przez agencje pracy tymczasowej i podobne podmioty. Ponieważ tego typu usługi wywołują wiele problemów rozliczeniowych nie tylko w zakresie PIT (określenie płatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych), ale również w zakresie VAT, w Holandii zastosowano następujące rozwiązania:
1) W zakresie pracowników udostępnianych dla celów prac budowlano-montażowych oraz w zakresie konstrukcji statków wprowadzono system odwróconego obciążenia VAT, w którym kwota podatku naliczonego i należnego jest obliczana i deklarowana przez usługobiorcę.
2) W zakresie udostępniania pracowników dla innego typu prac usługobiorca staje się podmiotem zobowiązanym do prawidłowego rozliczenia VAT naliczonego przez usługodawcę. Tutaj bowiem odwrócona płatność nie znajduje zastosowania. Taki usługobiorca ma jednak możliwość wyłączenia swojej odpowiedzialności za rozliczenie VAT usługodawcy za pomocą zastosowania swoistej podzielonej płatności. Wyłączenie odpowiedzialności usługobiorcy wymaga w szczególności: