2. jest właściwe i niezbędne do świadczenia ww. usługi zasadniczej.
Wskazówki z wyroków TSUE
Zakres zwolnienia dla ww. usług finansowych, a w szczególności sposób rozumienia drugiego z wymienionych kryteriów został określony szczegółowo w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. Kluczowy w tym zakresie jest wyrok z 5 czerwca 1997 r. (C-2/95). W świetle ww. orzeczenia, zwolnienie z VAT może mieć zastosowanie do takich usług pomocniczych, które mają wyróżniający się charakter. Powinny być także specyficzne dla transakcji finansowych zwolnionych z VAT. Ponadto, świadczenia takie muszą mieć podstawowe znaczenie dla realizacji usług finansowych zwolnionych z VAT. Co również istotne, zwolnieniem z VAT nie mogą zostać objęte takie usługi pomocnicze, które mają jedynie charakter techniczny i nie obejmują aspektów specyficznych dla transakcji finansowych.
Zdaniem NSA
Sądy administracyjne podkreślają jednak, że polski ustawodawca posłużył się nieco innym kryteriami niż TSUE przy określaniu prawa do zastosowania zwolnienia w zakresie świadczeń pomocniczych do usług finansowych. Jak bowiem stwierdził NSA w wyroku z 18 grud- nia 2012 r. (I FSK 339/12): „Czym innym jest bowiem posiadanie przez dany element usługi zwolnionej jej istotnych i specyficznych cech (tak jak chce tego TSUE), a co innego oznacza stanowienie elementu usługi zwolnionej, właściwego i niezbędnego do jej świadczenia (zgodnie z polską ustawą o VAT)". Zdaniem, NSA w pierwszym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem, które pełni zasadnicze funkcje usługi zasadniczej (stanowiące o jej istocie). Natomiast, w świetle ustawy o VAT, wystarczające jest, aby usługa pomocnicza była właściwa usługom finansowym. Tym samym, zwolnieniem są objęte usługi, które są: „(...) charakterystyczne, typowe i zarazem niezbędne do jej świadczenia, a niekoniecznie muszą posiadać istotne i specyficzne cechy usługi zwolnionej, której są częścią". Zdaniem NSA, pierwszeństwo nad wykładnią prounijną TSUE powinna mieć w tym przypadku wykładnia prokonstytucyjna.
Obsługa kart płatniczych
Stanowisko NSA znalazło zresztą potwierdzenie w innych orzeczeniach sądów administracyjnych, np. w wyroku WSA w Warszawie z 12 maja 2014 r. (III SA/Wa 3105/13) czy w wyroku NSA z 3 października 2014 r. (I FSK 1489/13). W tym ostatnim orzeczeniu NSA analizował możliwość zastosowania zwolnienia z VAT dla usług związanych z obsługą kart płatniczych takich jak usługi polegające na: obsłudze procesów reklamacyjnych, udzielaniu dostępu do informacji o kartach zatrzymanych, blokowaniu kart płatniczych czy udzielaniu dostępu do systemów wspomagających autoryzację. Zdaniem NSA, tego typu świadczenia pomocnicze są integralnym elementem kompleksowej usługi związanej z realizacją transakcji płatniczych i dlatego powinny zostać zwolnione z VAT. Jak bowiem orzekł NSA: „W rozpoznawanym przypadku, z punktu widzenia banku, świadczone przez M. usługi stanowią integralny element transakcji płatniczej i w związku z tą transakcją są wykonywane, celem bowiem banku jest prawidłowe rozliczenie transakcji dokonywanych przy użyciu kart płatniczych".
Usługi informatyczne
Podobnie do problemu odniósł się również WSA we Wrocławiu, który w wyroku z 11 lutego 2015 r. (I SA/Wr 2498/14) potwierdził, że zwolnieniem z VAT mogą zostać objęte także usługi informatyczne związane z obsługą transakcji płatniczych. Jak wskazał WSA: „Transmisja plików, przesył plików z danymi o operacjach czy sporządzanie raportów, uznane przez fiskusa za czynności techniczne, są charakterystyczne, typowe i niezbędne do świadczenia usług zwolnionych – transakcji płatniczych. A zatem podlegają zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT".
—Ewelina Kalita
