Koncepcja usługi kompleksowej została wypracowana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach wydanych na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku, późniejszych aktów prawnych i obowiązującej obecnie Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r.
Przykładowo, w wyroku w sprawie C-349/96 (Card Protection Plan Ltd.) Trybunał uznał, że każde świadczenie usług powinno być (co do zasady) traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne. Jednakże, gdy przynajmniej dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są ściśle powiązane – tj. obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter – to wszystkie te świadczenia (czynności) stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej.
W orzeczeniu w sprawie C-41/04 (Levob Verzekeringen) TSUE analizował problem dostarczenia nabywcy typowego, standardowego oprogramowania oraz równoczesnej usługi jego dostosowania do indywidualnych potrzeb klienta (klient otrzymywał oprogramowanie dostosowane do jego indywidualnych potrzeb). Wątpliwość dotyczyła okoliczności, czy podatnik (dostawca oprogramowania) wykonał w rzeczywistości dwa odrębne świadczenia (tj. dostawę typowego oprogramowania i usługę jego dostosowania do potrzeb klienta), czy jego świadczenie miało złożony charakter. W wyroku tym TSUE sformułował kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług kompleksowych. Po pierwsze należy uznać, że każda czynność jest zwykle uznawana za odrębną i niezależną. Po drugie, czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, ponieważ zakłócałaby ona wówczas funkcjonowanie systemu VAT. Po trzecie, w celu określenia czy świadczona usługa jest usługą kompleksową należy przede wszystkim znaleźć charakterystyczne i obiektywne elementy rozpatrywanej czynności. Ma to na celu określenie, czy podatnik dostarcza konsumentowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy jedno świadczenie.
W omawianym orzeczeniu TSUE wskazał również, że analiza charakteru transakcji powinna być przeprowadzana także z punktu widzenia nabywcy. Tytułem przykładu, kupno przez klienta oprogramowania standardowego, a nie dostosowanego do jego potrzeb, mogłoby być dla niego niecelowe, bądź bezużyteczne. W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że świadczenia, które połączone są ze sobą w wyniku sztucznego działania, nie będą świadczeniami kompleksowymi. Świadczeniem odrębnym będzie więc świadczenie, które – nawet jeżeli jest w pewien sposób powiązane z pozostałymi świadczeniami – może być traktowane rozłącznie. Oznacza to, że wspomniane świadczenie nie wpłynie na charakter żadnego z pozostałych świadczeń, a w szczególności nie zmieni wartości całokształtu świadczeń z punktu widzenia nabywcy.
Poglądy te znajdują również potwierdzenie w innych wyrokach TSUE, np. w sprawie C-2/95 (Sparekassernes Datacenter (SDC)), C-111/05 (Aktiebolaget NN), C 572/07 (RLRE Tellmer), C-88/09 (Graphic Procede TSUE), C-292/11 (Fireld Fisher Waterhouse LLP).
Gdy świadczenie jest rozbudowane i złożone
Jak wynika z orzecznictwa TSUE, ze świadczeniem usługi kompleksowej mamy do czynienia wtedy, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane (tj. obejmuje przynajmniej dwa świadczenia) i obiektywnie można stwierdzić złożoność jego charakteru (innymi słowy, nie jest to sztuczne powiązanie). Powinno ono podlegać opodatkowaniu jednolitą stawką VAT generalnie właściwą dla świadczenia podstawowego. Z kolei świadczenie podstawowe to świadczenie oceniane w ten sposób z punktu widzenia nabywcy danej usługi lub towaru.