Jaka stawka VAT dla usług hotelarskich

Gdy usługodawca sprzedaje usługi kompleksowe, powinny one być opodatkowane stawką właściwą dla czynności głównej. Prawidłowa klasyfikacja nie jest jednak prosta i nie ułatwiają jej wskazówki zawarte w interpretacjach fiskusa.

Publikacja: 09.06.2018 07:15

Jaka stawka VAT dla usług hotelarskich

Foto: AdobeStock

Usługi obecnie świadczone przez hotele to nie tylko najbardziej standardowe usługi noclegowe, lecz także duża liczba dodatkowych usług. W wielu przypadkach hotele oferują np. pakiety świadczeń, w ramach których, obok noclegu, oferują np. organizację i obsługę szkoleń czy konferencji. Propozycje hoteli idą także w kierunku oferty wypoczynkowej typu kulig, oprowadzanie po mieście czy też usługi spa i zabiegi upiększające lub rehabilitacyjne. W tych i nie tylko przypadkach pojawić się może problem stosowania właściwej stawki VAT. Sprawa byłaby prosta, gdyby wszystkie usługi jakie oferować może palcówka hotelowa były opodatkowane tą samą stawką podatku.

Wino do obiadu i parking dla gości

Zgodnie z regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, np. stawka 8 proc. ma zastosowanie do usług zakwaterowania, czy też usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56), z wyłączeniem jednak sprzedaży w szczególności:

1) napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc.,

2) napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.,

3) napojów, przy przygotowaniu których jest wykorzystywany napar z kawy lub herbaty, niezależnie od udziału procentowego tego naparu w przygotowywanym napoju,

4) napojów bezalkoholowych gazowanych,

5) wód mineralnych.

W innych przypadkach zastosowanie znajdować może także stawka podstawowa 23 proc. VAT czy też obniżona 5-proc. W niektórych przypadkach pojawić się mogą także usługi zwolnione z VAT np. powiązane z usługami leczniczymi.

Łatwo wyobrazić sobie problem już w przypadku najbardziej podstawowych usług hotelarskich. Jaka powinna być prawidłowa stawka VAT, jeśli gość hotelowy zechce obok zwykłego obiadu zamówić do niego jeszcze wino? Jaka stawka VAT powinna być stosowana w przypadku śniadania oferowanego w ramach „szwedzkiego stołu" wraz np. z ogólnodostępną kawą czy herbatą? Czy parking dodatkowo płatny jest osobną usługą, czy można go uznać za element usługi noclegowej? Pytań jest wiele, a odpowiedzi w wielu przypadkach mogą być trudne.

Czy zatem w takich stanach faktycznych każdy towar/ usługę należy fakturować odrębnie wg właściwej stawki VAT, czy można zastosować jedną stawkę podatku, biorąc pod uwagę złożony charakter usługi i przyjmując, że jedna z nich ma charakter dominujący? Jak zachować się zgodnie z przepisami, zapewniając sobie bezpieczeństwo podatkowe i skąd w ogóle bierze się taki problem?

Co wynika z orzecznictwa TSUE

Problem wynika z istnienia pojęcia usługi kompleksowej i jej rozumienia przez prawo europejskie.

Koncepcja usługi kompleksowej została wypracowana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach wydanych na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku, późniejszych aktów prawnych i obowiązującej obecnie Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r.

Przykładowo, w wyroku w sprawie C-349/96 (Card Protection Plan Ltd.) Trybunał uznał, że każde świadczenie usług powinno być (co do zasady) traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne. Jednakże, gdy przynajmniej dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są ściśle powiązane – tj. obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter – to wszystkie te świadczenia (czynności) stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej.

W orzeczeniu w sprawie C-41/04 (Levob Verzekeringen) TSUE analizował problem dostarczenia nabywcy typowego, standardowego oprogramowania oraz równoczesnej usługi jego dostosowania do indywidualnych potrzeb klienta (klient otrzymywał oprogramowanie dostosowane do jego indywidualnych potrzeb). Wątpliwość dotyczyła okoliczności, czy podatnik (dostawca oprogramowania) wykonał w rzeczywistości dwa odrębne świadczenia (tj. dostawę typowego oprogramowania i usługę jego dostosowania do potrzeb klienta), czy jego świadczenie miało złożony charakter. W wyroku tym TSUE sformułował kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług kompleksowych. Po pierwsze należy uznać, że każda czynność jest zwykle uznawana za odrębną i niezależną. Po drugie, czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, ponieważ zakłócałaby ona wówczas funkcjonowanie systemu VAT. Po trzecie, w celu określenia czy świadczona usługa jest usługą kompleksową należy przede wszystkim znaleźć charakterystyczne i obiektywne elementy rozpatrywanej czynności. Ma to na celu określenie, czy podatnik dostarcza konsumentowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy jedno świadczenie.

W omawianym orzeczeniu TSUE wskazał również, że analiza charakteru transakcji powinna być przeprowadzana także z punktu widzenia nabywcy. Tytułem przykładu, kupno przez klienta oprogramowania standardowego, a nie dostosowanego do jego potrzeb, mogłoby być dla niego niecelowe, bądź bezużyteczne. W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że świadczenia, które połączone są ze sobą w wyniku sztucznego działania, nie będą świadczeniami kompleksowymi. Świadczeniem odrębnym będzie więc świadczenie, które – nawet jeżeli jest w pewien sposób powiązane z pozostałymi świadczeniami – może być traktowane rozłącznie. Oznacza to, że wspomniane świadczenie nie wpłynie na charakter żadnego z pozostałych świadczeń, a w szczególności nie zmieni wartości całokształtu świadczeń z punktu widzenia nabywcy.

Poglądy te znajdują również potwierdzenie w innych wyrokach TSUE, np. w sprawie C-2/95 (Sparekassernes Datacenter (SDC)), C-111/05 (Aktiebolaget NN), C 572/07 (RLRE Tellmer), C-88/09 (Graphic Procede TSUE), C-292/11 (Fireld Fisher Waterhouse LLP).

Gdy świadczenie jest rozbudowane i złożone

Jak wynika z orzecznictwa TSUE, ze świadczeniem usługi kompleksowej mamy do czynienia wtedy, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane (tj. obejmuje przynajmniej dwa świadczenia) i obiektywnie można stwierdzić złożoność jego charakteru (innymi słowy, nie jest to sztuczne powiązanie). Powinno ono podlegać opodatkowaniu jednolitą stawką VAT generalnie właściwą dla świadczenia podstawowego. Z kolei świadczenie podstawowe to świadczenie oceniane w ten sposób z punktu widzenia nabywcy danej usługi lub towaru.

Tezy te znajdują pełne uzasadnienie także w zakresie niektórych usług hotelarskich składających się z usług złożonych. Ważne jest zatem co stanowi dla nabywcy usługę podstawową, choć w wielu przypadkach podejście organów podatkowych może budzić wątpliwości.

Przykład

Nocleg ze śniadaniem i z zapewnieniem miejsca parkingowego dla samochodu

Najbardziej typową usługą świadczoną przez hotele jest usługa noclegowa, z którą wiąże się śniadanie. Organy podatkowe i sądy administracyjne przyjmują w tych przypadkach, że z punktu widzenia nabywcy usługi hotelowej istotna jest usługa zakwaterowania. Śniadanie jako takie jest traktowane jako świadczenie pomocnicze. Oczywiste jest, że zainteresowany śniadaniem nie musi korzystać z usługi noclegowej, może po prostu pójść na śniadanie do restauracji. W tym zatem przypadku usługa noclegowa łącznie ze śniadaniem jest traktowana jako usługa kompleksowa, do której w całości stosowana jest stawka 8 proc. VAT. Podstawą zastosowania obniżonej stawki VAT jest art. 41 ust. 2 w związku z art. 146a pkt 2 ustawy o VAT i z pozycją 163 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Ta ostatnia pozycja odsyła do działu 55 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) obejmującego usługi związane z zakwaterowaniem. Chodzi tutaj m.in. o usługi świadczone przez: hotele, motele i pensjonaty, schroniska młodzieżowe, domy letniskowe, pola kempingowe, pola namiotowe itp.

Oczywiście inaczej przedstawia się sytuacja, w której dany obiekt oferuje jedynie nocleg, natomiast śniadanie może być dokupione osobno. Wówczas, skoro nabywca ma wybór i nie kupuje jednej całościowej (kompleksowej) usługi, każda z tych usług powinna być podatkowo traktowana odrębnie.

Wydawałoby się, że ta sama stawka VAT powinna być stosowana także do usługi parkingowej oferowanej gościom hotelu korzystającym z usługi noclegowej. Uzyskanie miejsca do zaparkowania samochodu na parkingu hotelowym nie jest przecież dla gościa hotelowego celem samym w sobie. Korzysta on z takiej usługi, bo zamierza skorzystać z noclegu. Miejsce parkingowe dla samochodu jest zatem dla klienta pochodną zamiaru skorzystania z usługi noclegowej w danym hotelu czy pensjonacie. Organy podatkowe zdają się jednak mieć na ten temat inny pogląd. Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 21 lipca 2014 r. (ITPP1/443-453/14/MN) uznał, że pomimo faktu, że obecnie trudno byłoby sobie wyobrazić usługę hotelową bez możliwości zaparkowania samochodu, występują tutaj de facto dwie odrębne usługi. Skutkiem tego nocleg (łącznie z oferowanym w pakiecie śniadaniem) powinien być w tej sytuacji opodatkowany stawką 8 proc., natomiast parking dla samochodu odrębnie już stawką 23 proc. VAT.

Przykład

Pakiet konferencyjny

Coraz częściej firmy korzystają z możliwości organizowania szkoleń/konferencji wyjazdowych, aby połączyć „miłe z użytecznym". W takim przypadku hotele, pensjonaty lub inne miejsca zakwaterowania mogą oferować swoim klientom usługę pakietową obejmującą w szczególności noclegi dla uczestników, wyżywienie (tylko śniadania lub też całodzienne), łącznie jednak z udostępnieniem sali konferencyjnej wraz z niezbędnym wyposażeniem i sprzętem technicznym (w tym m.in. rzutniki, projektory itp.) oraz z zapewnienie obsługi organizacyjnej (w tym m.in. rezerwacja i obsługa techniczna). Oczywiście same szkolenia merytoryczne przeprowadzane są przez samych klientów. W tych przypadkach pomimo, że na usługę składają się świadczenia takie jak: usługa noclegowa (opodatkowana 8 proc. VAT) czy usługi gastronomiczne (8 proc. VAT) z wyłączeniem napojów (23 proc.), organy podatkowe przyjmują, że zasadna jest stawka 23 proc. Uznają bowiem, że chodzi w istocie o usługę całościowej organizacji konferencji/szkolenia. Takie stanowisko wynika np. z interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 stycznia 2014 r (IPPP2/443-1104/13-2/JW). Jednocześnie jednak organ podatkowy potwierdził, że w przypadku nabywania przez klientów tylko poszczególnych rodzajów usług (a nie zorganizowanego pakietu) możliwe jest stosowanie stawki odnoszącej się do konkretnej usługi i potraktowanie każdej z nich samodzielnie. Analogiczne stanowisko zajął także dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 10 lipca 2013 r. (IPPP2/443-345/13-4/KOM). Zastosowanie określonej lub określonych stawek VAT uzależnione jest zatem czasami od tego w jaki sposób opisana została oferta hotelu w danym zakresie.

Przykład

Organizacja imprezy okolicznościowej połączonej z noclegiem

Coraz częściej ważne w momenty w życiu wiążą się z zorganizowaniem wyjazdu i skorzystaniem przez uczestników imprezy z usługi hotelowej wraz z udziałem w uroczystym obiedzie lub kolacji. Na tej samej zasadzie, tj. z zapewnionym noclegiem, mogą być organizowane także śluby, chrzciny itp.

W takich przypadkach przyjmuje się istnienie co najmniej dwóch usług, tj. usługi noclegowej, która zwykle obejmuje także śniadanie (traktowanej w całości jako usługa opodatkowana stawką 8 proc.), oraz usługi organizacji imprezy zgodnie ze zgłoszonym zapotrzebowaniem. Jeśli chodzi o tę drugą usługę, to jej realizacja przez hotel wiąże się z zapewnieniem miejsca, przygotowaniem posiłków, obsługą kelnerską. Przy czym poza zapewnieniem dań, w trakcie imprezy oferowane są napoje różnego typu (kawa, herbata) czy alkohole. Powstaje w takim przypadku pytanie co jest tutaj usługą zasadniczą, decydującą o zastosowaniu określonej stawki VAT. Zgodnie z poglądami organów podatkowych (np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lutego 2017 r., 1462-IPPP1.4512.1083.2016.2.MP, czy interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 18 stycznia 2017 r., IPTPP1/4512-574/ 15-7/17/MW) organizacja kompleksowej usługi gastronomicznej powinna być opodatkowana wg stawki 8 proc. z wyłączeniem jednak napojów wszelkiego typu, do których zastosowanie powinna znajdować 23-proc. stawka VAT. Mimo zatem, że cała taka usługa opodatkowana jest stawką 8 proc. VAT, wszelkiego typu napoje opodatkowane są stawką podstawową.

Podane przykłady dotyczące stawek VAT przy usługach kompleksowych w hotelarstwie są najbardziej typowe. Praktyka życia gospodarczego oraz ciągły rozwój usług świadczonych przez hotele wskazują jednak, że problemów w tym zakresie może tylko przybywać.

Autorka jest radcą prawnym i doradcą podatkowym w kancelarii GACH, MIZIŃSKA w Krakowie

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1221 ze zm.)

Usługi obecnie świadczone przez hotele to nie tylko najbardziej standardowe usługi noclegowe, lecz także duża liczba dodatkowych usług. W wielu przypadkach hotele oferują np. pakiety świadczeń, w ramach których, obok noclegu, oferują np. organizację i obsługę szkoleń czy konferencji. Propozycje hoteli idą także w kierunku oferty wypoczynkowej typu kulig, oprowadzanie po mieście czy też usługi spa i zabiegi upiększające lub rehabilitacyjne. W tych i nie tylko przypadkach pojawić się może problem stosowania właściwej stawki VAT. Sprawa byłaby prosta, gdyby wszystkie usługi jakie oferować może palcówka hotelowa były opodatkowane tą samą stawką podatku.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe