Dojazd do pracy autem służbowym nie zawsze służy celom prywatnym

Przedsiębiorcy, który udostępnia firmowe samochody do garażowania w miejscu zamieszkania pracownika, może przysługiwać prawo do pełnego odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu wydatków eksploatacyjnych.

Publikacja: 28.05.2017 11:30

Dojazd do pracy autem służbowym nie zawsze służy celom prywatnym

Foto: Fotolia.com

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 7 marca 2017 r. (III SA/Gl 1314/16).

Przedstawiciele spółki zajmującej się sprzedażą oraz najmem maszyn i urządzeń, w ramach swoich obowiązków przemieszczają się po całej Polsce, korzystając z samochodów powierzonych im na podstawie umowy. Zobowiązuje ich ona do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu i określa, że auta służą wyłącznie celom służbowym. Użycie pojazdu do celów prywatnych lub nierzetelność dokumentacji oznacza powstanie u pracodawcy szkody w postaci nieodliczonego VAT, co będzie skutkować obciążeniem pracownika odpowiednimi kosztami. Ze względu na mobilny charakter pracy i fakt zatrudniania osób z różnych części kraju, przedstawiciele mają obowiązek przechowania służbowych samochodów w miejscu wskazanym w umowie, a są to z reguły miejsca związane z ich zamieszkaniem. Spółka planuje wprowadzenie możliwości krótkookresowego komercyjnego wynajmu posiadanych aut na rzecz pracowników oraz osób trzecich. Pracownicy będą wykorzystywali samochody do celów służbowych, przy zachowaniu dotychczasowych restrykcji, jednak będą mieli możliwość ich odpłatnego wynajęcia na własne potrzeby.

Spółka wniosła o wydanie interpretacji chcąc ustalić, czy po wdrożeniu zasady najmu pojazdów w przypadku ich użycia prywatnego, a więc kolejnego elementu swojej działalności, będzie miała pełne prawo do odliczenia VAT. Twierdziła, że wypełnianie ewidencji przebiegu pojazdu za czas najmu komercyjnego na podstawie dokumentacji tej usługi będzie spełnieniem wymogów uznania samochodów jako wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Fiskus nie zgodził się ze stanowiskiem spółki. Zwrócił uwagę, że dopuszczenie możliwości parkowania w okolicy miejsca zamieszkania pracownika powoduje, że ustanowione zasady korzystania z samochodów nie wykluczają posłużenia się nimi do celów prywatnych. Planowany odpłatny najem nie będzie miał wpływu na uznanie pojazdów za użytkowane wyłącznie w ramach działalności gospodarczej, z uwagi na różnorodny sposób wykorzystywania. Ewidencja przebiegu jest z kolei jedynie potwierdzeniem eksploatowania aut wyłącznie do celów działalności, co w okolicznościach wskazanych we wniosku i tak nie nastąpi.

Sąd przyznał rację spółce. Ocenił, że w niniejszej sprawie, kiedy miejsce wykonywania pracy jest zmienne, garażowanie samochodów w miejscu zamieszkania pracownika zaspokaja tak naprawdę nie potrzeby pracownika związane z dojazdem do miejsca pracy, ale interesy pracodawcy związane z działalnością gospodarczą. Sąd uznał także, że wykluczenie realizacji celów prywatnych może potwierdzać prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu.

Autor jest współpracownikiem zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Leszek Ciesielski, konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Mimo obowiązywania art. 86a ustawy o VAT w obecnym brzmieniu od ponad trzech lat, nadal nie jest jednoznaczne w jakich warunkach możliwe jest zastosowanie pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z osobowymi samochodami służbowymi. Dzieje się tak pomimo, iż ustawodawca wprost przewidział w przepisach możliwość pełnego odliczenia w przypadku wykorzystania pojazdów służbowych wyłącznie do działalności gospodarczej oraz określił jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z preferencji.

Tak jak w komentowanej sprawie, w praktyce wątpliwości budzi możliwość zastosowania pełnego odliczenia VAT w przypadku pojazdów parkowanych w miejscu zamieszkania pracownika. Według organów skarbowych w takiej sytuacji należy zastosować odliczenie w wysokości 50 proc. VAT naliczonego, gdyż nie można wykluczyć użycia samochodu do celów prywatnych. Można przy tym wskazać na dwa podejścia podatników w dążeniu do pełnego odliczania VAT od wydatków w tym zakresie. Pierwsze zakłada wykluczenie prywatnego użytku, poprzez prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu oraz stosowne regulacje wewnętrzne, których przestrzeganie może być weryfikowane np. przy zastosowaniu GPS. Drugie, zastosowane w omawianej sprawie, wprowadza odpłatność za korzystanie przez pracowników z samochodów w celach prywatnych, jednak organy skarbowe konsekwentnie podważają również taką metodę twierdząc, że pomimo odpłatności dochodzi do mieszanego wykorzystania pojazdu.

Jeszcze do niedawna wydawało się, że w opozycji do restrykcyjnego stanowiska fiskusa, zaczęła kształtować się korzystna dla podatników linia orzecznicza sądów administracyjnych, w którą wpisuje się omawiany wyrok WSA. Bazując na orzeczeniu TSUE z 16 października 1997 r. (C-258/95), przyjmuje się jako zasadę, że zapewniany nieodpłatnie pracownikom przez pracodawcę transport samochodem służbowym z miejsca pracy i do pracy należy uznać za służący celom prywatnym pracowników, a więc do innych celów niż działalność gospodarcza przedsiębiorcy. Trybunał wskazał na możliwy wyjątek od tej zasady – w sytuacji, gdy charakter prowadzonej działalności wymusza na pracodawcy zapewnienie nieodpłatnego transportu dla pracowników. Wnioski płynące z przywołanego orzeczenia TSUE zostały rozciągnięte przez NSA na omawiany problem prawny. W wyroku z 21 lutego 2017 r. (I FSK 1200/15) NSA uznał, że w przypadku przedstawicieli handlowych dojeżdżających do klientów bezpośrednio z miejsca zamieszkania zlokalizowanego w oddaleniu od siedziby spółki, dojazd pracownika ma związek z działalnością gospodarczą pracodawcy. Jednak 11 kwietnia 2017 r. zapadł kontrowersyjny wyrok (I FSK 1721/15), w którym po raz pierwszy na poziomie NSA podzielono pogląd organów skarbowych, że oddanie samochodu pracownikowi dla celów prywatnych, także odpłatnie, wyklucza uznanie, że ten pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. NSA powołał się przy tym również na brak wpisania najmu samochodów w zakresie działalności gospodarczej podatnika oraz na brak możliwości wynajmu aut na rzecz podmiotów trzecich.

Wobec tego, stosowanie pełnego odliczenia od samochodów osobowych w analizowanym schemacie (zakładającym wprowadzenie odpłatnego wynajmu samochodów na cele prywatne pracowników) naraża podatnika na ryzyko podważenia tej praktyki przez organy skarbowe, nawet w przypadku przestrzegania ustawowych wymogów (ewidencja przebiegu, regulamin wewnętrzny), natomiast uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia na etapie sądowym nie jest – jak widać – oczywiste.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 7 marca 2017 r. (III SA/Gl 1314/16).

Przedstawiciele spółki zajmującej się sprzedażą oraz najmem maszyn i urządzeń, w ramach swoich obowiązków przemieszczają się po całej Polsce, korzystając z samochodów powierzonych im na podstawie umowy. Zobowiązuje ich ona do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu i określa, że auta służą wyłącznie celom służbowym. Użycie pojazdu do celów prywatnych lub nierzetelność dokumentacji oznacza powstanie u pracodawcy szkody w postaci nieodliczonego VAT, co będzie skutkować obciążeniem pracownika odpowiednimi kosztami. Ze względu na mobilny charakter pracy i fakt zatrudniania osób z różnych części kraju, przedstawiciele mają obowiązek przechowania służbowych samochodów w miejscu wskazanym w umowie, a są to z reguły miejsca związane z ich zamieszkaniem. Spółka planuje wprowadzenie możliwości krótkookresowego komercyjnego wynajmu posiadanych aut na rzecz pracowników oraz osób trzecich. Pracownicy będą wykorzystywali samochody do celów służbowych, przy zachowaniu dotychczasowych restrykcji, jednak będą mieli możliwość ich odpłatnego wynajęcia na własne potrzeby.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów