Rezygnacja ze zwolnienia z VAT możliwa także u notariusza

Zdaniem NSA, zgodne oświadczenie o wyborze opodatkowania dostawy nieruchomości podatkiem od towarów i usług może być przez kontrahentów złożone w akcie notarialnym.

Publikacja: 28.05.2018 06:10

Rezygnacja ze zwolnienia z VAT możliwa także u notariusza

Foto: Fotolia.com

Dostawa budynków, budowli lub ich części (z wyjątkiem, gdy jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim albo w okresie do dwóch lat od pierwszego zasiedlenia) korzysta zasadniczo ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Podatnicy mogą jednak zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem złożenia odpowiedniego oświadczenia (a więc skorzystać z tzw. opcji opodatkowania). W wyroku z 14 marca 2018 r. (I FSK 854/16) NSA orzekł o formie, w jakiej można to zrobić.

Bez wizyty w urzędzie

Rozpatrywana przez sąd sytuacja dotyczyła lokalu sprzedanego na podstawie aktu notarialnego podpisanego w lipcu 2014 r. W treści aktu sprzedawca i nabywca złożyli zgodne oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z VAT. Fizyczne wydanie lokalu nastąpiło trzy tygodnie później.

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Zgodnie z art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów kontrahenci muszą jednak złożyć właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie o skorzystaniu z tego wyboru. NSA miał przesądzić, czy ważne było oświadczenie złożone w akcie notarialnym.

Kiedy ma miejsce dostawa

Najpierw trzeba było jednak ocenić, kiedy w ogóle nastąpiła dostawa lokalu. NSA potwierdził, że doszło do niej w momencie podpisania aktu notarialnego. Już bowiem wtedy prawo do dysponowania lokalem jak właściciel przeszło na nabywcę. Bez znaczenia była okoliczność późniejszego wydania nieruchomości. W konsekwencji, oświadczenie o wyborze opcji opodatkowania nie zostało w rozpatrywanej sprawie złożone przed dostawą.

Kluczową kwestią było jednak to, czy oświadczenie złożone w takiej formie mogło, mimo wszystko, wywołać skutek prawny. Organ podatkowy, powołując się na dosłowne brzmienie przepisu, uznał że nie (sąd I instancji podzielił to stanowisko). Odpowidnia regulacja wyraźnie bowiem wymaga złożenia oświadczenia przed dokonaniem dostawy. Zgodnie z tym stanowiskiem, stosowne oświadczenie podatnicy muszą bezwzględnie przekazać do organu podatkowego przed podpisaniem aktu notarialnego. W przeciwnym razie wybór opcji opodatkowania nie odniósłby skutku prawnego.

Formalności muszą być proporcjonalne

NSA zajął stanowisko odmienne, korzystne dla podatników. W uzasadnieniu wyroku sąd odwołał się do prawa wspólnotowego, które pozwala na uzależnienie możliwości skorzystania z opcji opodatkowania od wymogów formalnych. Niemniej jednak, konieczne formalności muszą być proporcjonalne. Podatnik powinien mieć możliwość przedłożenia innych dowodów na złożenie oświadczenia o wyborze opodatkowania. W szczególności, wystarczające jest zawarcie odpowiednich postanowień w akcie notarialnym. Jest to uzasadnione w szczególności tym, że akt jest przez notariusza z urzędu przekazywany naczelnikowi urzędu skarbowego.

podstawa prawna: art. 43 ust. 1 pkt 10 oraz ust. 10 i 11 ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

podstawa prawna: art. 137 pkt 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listo- pada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L z 2006 r., nr 347/1 ze zm.)

Michał Samborski, doradca podatkowy w ECDDP sp. z o.o. www.ecdpgroup.com

Cel przepisów jest ważniejszy niż ich literalne brzmienie

Omawiany wyrok zasługuje na uwagę. NSA odszedł od literalnego brzmienia przepisu, wskazując na jego cel. Uzasadnił to potrzebą uniknięcia nadmiernego formalizmu. Wyrok jest niewątpliwe korzystny dla podatników, którzy mogą poprzestać na zawarciu odpowiednich klauzul w sprawie opodatkowania sprzedaży budynku lub budowli VAT w akcie notarialnym. W praktyce zalecane jest jednak, żeby podatnicy, mimo wszystko, dostosowali się do dosłownego brzmienia regulacji. W przypadku chęci wyboru opcji opodatkowania, warto by sprzedawca i nabywca złożyli wspólne oświadczenie oraz przesłali je do właściwego organu. Pozwoli to całkowicie uniknąć ryzyka sporu z organami podatkowymi. Oczywiście wykładania zaprezentowana przez NSA może być przydatna w sytuacjach spornych. ?

Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe