Komornik zapłaci VAT od wynagrodzenia z własnej kieszeni

Podstawą opodatkowania usług świadczonych przez komorników sądowych są opłaty egzekucyjne, bądź kwoty otrzymane tytułem zastępstwa, pomniejszone o kwotę podatku.

Publikacja: 24.05.2017 06:40

Komornik zapłaci VAT od wynagrodzenia z własnej kieszeni

Foto: 123RF

We wrześniu 2016 r. podatnik wystąpił o wykładnię przepisów o VAT w zakresie podstawy opodatkowania czynności, za które pobierane są opłaty egzekucyjne. We wniosku wyjaśnił, że jest komornikiem przy sądzie rejonowym. Zauważył, że zgodnie z interpretacją ogólną z 9 czerwca 2015 r. oraz orzecznictwem sądowym, komornik, który wykonuje w szczególności czynności egzekucyjne, prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT działając w charakterze podatnika. Ponadto, do tych czynności nie ma zastosowania wyłączenie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, a zatem wykonywanie czynności egzekucyjnych przez komornika podlega opodatkowaniu. Podatnik zapytał czy komornik sądowy pobierając opłaty egzekucyjne powinien doliczać do nich właściwe stawki VAT, czy przyjmować, że podatek ten mieści się w ustalonych normatywnych stawkach tych opłat.

Sam uważał, że komornik sądowy pobierając opłaty egzekucyjne do pobranych kwot ma doliczać właściwe stawki VAT, bo kwota opłaty egzekucyjnej jest zawsze kwotą netto. W jego ocenie takie rozwiązanie zapewni zgodne z zasadami systemu podatku od wartości dodanej w Unii Europejskiej opodatkowanie konsumpcji i obciążenie konsumenta ciężarem podatku, przy jednoczesnym zachowaniu neutralności tego podatku dla podatnika.

Innego zdania był fiskus. Zauważył, że to czy otrzymana przez podatnika zapłata pokrywa jedynie koszty dostarczonych towarów lub wyświadczonych usług, czy zapewnia też podatnikowi zysk, pozostaje bez znaczenia dla potrzeb określenia podstawy opodatkowania w świetle regulacji dotyczących podatku. Zatem w przypadku usług świadczonych przez komorników sądowych, dla których są oni podatnikami, podstawą opodatkowania będą wszelkie kwoty (wynagrodzenie) otrzymane w zamian za świadczone usługi, przede wszystkim opłaty egzekucyjne, czy otrzymane tytułem zastępstwa, pomniejszone o kwotę podatku.

Fiskus wskazał, że podstawą opodatkowania VAT jest pobierana przez wnioskodawcę opłata egzekucyjna, w związku z realizacją czynności służbowych na rzecz wierzyciela lub dłużnika, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota otrzymanego wynagrodzenia za wyświadczone usługi zawiera więc już podatek należny. Aby ustalić podstawę opodatkowania komornik powinien odjąć od otrzymanej kwoty wartość podatku należnego, obliczonego metodą „w stu".

To stanowisko potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie. Po analizie przepisów zgodził się, że w spornej sprawie podstawą opodatkowania jest kwota należna i podstawa ta nie obejmuje podatku. W celu obliczenia podstawy opodatkowania z kwoty należnej należy więc odjąć podatek.

WSA nie zgodził się, że fiskus naruszył jedną z podstawowych zasad systemu VAT, tj. zasadę neutralności, zgodnie z którą koszt podatku powinien obciążać ostatecznego konsumenta. Wskazany sposób ustalenia podstawy opodatkowania świadczonych przez skarżącego usług nie może w żaden sposób spowodować jej naruszenia, bo koszt tego podatku poniesie zawsze nabywca świadczonych przez niego usług.

Sąd podkreślił, że uznanie skarżącego za podatnika VAT powoduje, iż zastosowanie do niego mają, podobnie jak w przypadku pozostałych podatników, również przepisy dotyczące odliczenia podatku naliczonego. Zastosowanie systemu odliczeń oznacza, że ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, o ile nie zachodzą enumeratywnie wymienione w ustawie wyłączenia dotyczące tego odliczenia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 19 kwietnia 2017 r. (I SA/Sz 177/17). ©?

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Komentarz eksperta

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Sytuacja komorników po zmianie w 2016 r. przez ministra rozwoju i finansów interpretacji ogólnej z 2004 r. i uznaniu, że są oni podatnikami VAT z tytułu wykonywanych czynności, wygląda inaczej, niż przedtem.

Dodatkowo, sprawę przesądziła uchwała siedmiu sędziów NSA z 6 marca 2017 r. (I FPS 8/16), a środowisko komornicze oczekuje na uchwałę powiększonego składu SN wskazującą czy opłaty komornicze zawierają w sobie kwotę podatku, czy należy ją do opłaty doliczyć. W tej kwestii zapadła już uchwała SN w indywidualnej sprawie, w której Sąd Najwyższy uznał, że podatek jest zawarty w kwocie opłaty pobranej przez komornika. Tym czasem WSA w Szczecinie rozstrzygnął spór jednego z komorników, który zaskarżył negatywną jego zdaniem interpretację – co do sposobu obliczenia VAT należnego od pobranych opłat. Zdaniem komornika opłaty powinny być doliczone do kwoty opłaty. Sąd nie dostrzegł argumentów, które pozwalałyby mu przyznać rację komornikowi. Potwierdził, że opłata egzekucyjna zawiera w sobie kwotę VAT, co wynika wprost z definicji podstawy opodatkowania zawartej w art. 29a ustawy o VAT. Wydaje się, że jest to pogląd poprawny i szanse na generalne uznanie możliwości doliczenia kwoty VAT do należnej opłaty egzekucyjnej są raczej niewielkie.

Komornik argumentował także, że nie powinien być uznany za podatnika, lecz ta argumentacja była zdaniem sądu spóźniona, gdyż pojawiła się dopiero na etapie skargi. Niestety, od 2016 r. sądy administracyjne są związane zarzutami skargi przy kontroli wydawanych interpretacji podatkowych, zatem nie mogą samodzielnie rozpatrywać sprawy co do jej istoty, nie będąc związane granicami skargi, jak to jest dalej możliwe w innych typach spraw. ?

Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona