Zapłata podatku w formie rzeczowej nie podlega VAT

Przeniesienie własności nieruchomości przez podatnika VAT na rzecz Skarbu Państwa kraju członkowskiego lub jednostki samorządu terytorialnego takiego państwa, następujące tytułem zapłaty zaległości podatkowych, nie jest odpłatną dostawą towarów.

Publikacja: 22.05.2017 06:10

Zapłata podatku w formie rzeczowej nie podlega VAT

Foto: 123RF

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 11 maja 2017 r. (C 36/16).

Stan faktyczny

Posnania – spółka prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami, która jest podatnikiem VAT, wystąpiła do gminy Czerwonak z wnioskiem o zawarcie umowy o przeniesienie na rzecz gminy własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej w celu uregulowania zaległości podatkowych.

Przeniesienie nieruchomości doprowadziło do częściowego wygaśnięcia zobowiązania podatkowego Posnanii. Spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu ustalenia, czy w takiej sytuacji transakcja zawarta z gminą podlegała VAT oraz czy w konsekwencji spółka ta jest zobowiązana do wystawienia odpowiedniej faktury.

Organ uznał, że poprzez przeniesienie własności nieruchomości przez Posnanię na rzecz gminy ta ostatnia dysponuje wszystkimi uprawnieniami właściciela. Owo przeniesienie własności w zamian za zaległości podatkowe jest zatem odpłatną dostawą towarów w rozumieniu polskich przepisów, co do zasady podlegającą opodatkowaniu VAT. Posnania wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę o uchylenie tej interpretacji podatkowej.

W wyniku dalszego postępowania sprawa trafiła do NSA, który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE z następującym pytaniem prejudycjalnym:

Czy przeniesienie własności nieruchomości gruntowej (rzeczy) przez podatnika VAT na rzecz: Skarbu Państwa/gminy, powiatu lub województwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetów, skutkujące wygaśnięciem zobowiązania podatkowego, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu, czyli odpłatną dostawą towarów?

Wyrok sądu

Trybunał Sprawiedliwości UE w pierwszej kolejności podkreślił, że dyrektywa VAT ustanawia wspólny system VAT opierający się w szczególności na jednolitej definicji transakcji podlegających opodatkowaniu. Zgodnie z dyrektywą VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. „Dostawa towarów" została natomiast zdefiniowana jako przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel.

W komentowanej sprawie bezsporne jest, że:

1. umowa zawarta pomiędzy Posnanią a gminą doprowadziła do przeniesienia własności nieruchomości,

2. Posnania ma status podatnika VAT,

3. przesłanka miejsca dostawy towaru jest niewątpliwe spełniona, gdyż transakcja miała miejsce na terytorium państwa członkowskiego, czyli w Polsce.

Trybunał Sprawiedliwości UE uznał że w odniesieniu do potencjalnie odpłatnego charakteru transakcji przeniesienia własności nieruchomości na podmiot publiczny, dostawa towarów jest dokonywana „odpłatnie", tylko jeżeli pomiędzy dostawcą a odbiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż cena otrzymana przez dostawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości dostarczonego towaru.

W niniejszej sprawie istnieje wprawdzie stosunek prawny między dostawcą nieruchomości a jej odbiorcą, taki jak stosunek łączący wierzyciela i dłużnika. Jednak obowiązek zapłaty spoczywający na podatniku jako na dłużniku z tytułu zobowiązania podatkowego względem organu podatkowego jako wierzyciela tego zobowiązania ma charakter jednostronny. Zapłata podatku przez tego podatnika skutkuje bowiem wyłącznie ustawowym wygaśnięciem tej zaległości, nawet jeśli zapłata następuje – jak w niniejszej sprawie – poprzez przekazanie nieruchomości.

Podatek jest bowiem obowiązkowym świadczeniem pieniężnym pobieranym z urzędu przez władzę publiczną od środków osób objętych jej kompetencją podatkową. Świadczenie to ma być przeznaczone, za pośrednictwem budżetów publicznych, na usługi użyteczności publicznej. Świadczenie takie, niezależnie od tego, czy dotyczy kwoty pieniężnej, czy – jak w niniejszej sprawie – rzeczy, nie powoduje zobowiązania ze strony władzy publicznej do jakiegokolwiek świadczenia ani, w rezultacie, świadczenia wzajemnego ze strony podatnika.

W konsekwencji, nie chodzi o stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, w rozumieniu orzecznictwa Trybunału.

W tym zakresie transakcji polegającej na przekazaniu w ramach zapłaty towaru, które to przekazanie ma na celu wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, nie można uznać za odpłatną transakcję w rozumieniu dyrektywy VAT. —Karol Szelągowski

podstawa prawna: Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl

Komentarz eksperta

Wyrok TSUE wreszcie rozwiał wątpliwości podatników - Karol Szelągowski, doradca podatkowy, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego w BDO

Jak wskazano w orzeczeniu, przeniesienie własności nieruchomości przez podatnika VAT na rzecz Skarbu Państwa kraju członkowskiego lub jednostki samorządu terytorialnego takiego państwa, następujące, tak jak w postępowaniu głównym, tytułem zapłaty zaległości podatkowych, nie stanowi odpłatnej dostawy towarów podlegającej VAT. Wyrok ten ostatecznie rozwiewa wszelkie wątpliwości co do charakteru umowy przenoszącej własność towaru (nieruchomości) jako zapłaty podatku. Potwierdza on słuszność stanowiska zawartego w uchwale NSA z 8 października 2007 r. (I FPS 2/07) dotyczącej poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Należy jedynie dodać, że przeniesienie własności nieruchomości w ramach zapłaty podatku nie jest również nieodpłatnym przekazaniem zrównanym z odpłatną dostawą towarów, gdyż nie jest to darowizna, lecz forma uregulowania zobowiązania publicznoprawnego.

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 11 maja 2017 r. (C 36/16).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami