Zasada nieszkodzenia a uwolnienie podatnika od negatywnych skutków interpretacji

Zasada nieszkodzenia skutkuje uwolnieniem podatnika od wszelkich negatywnych skutków związanych z zastosowaniem się przez niego do wydanej interpretacji. I to niezależnie od tego, czy dotyczy to rozliczenia VAT za okres, w którym wystąpiło zobowiązanie bądź zwrot nadwyżki, ani czy zwrot ten faktycznie nastąpił.

Publikacja: 22.05.2019 05:50

Zasada nieszkodzenia a uwolnienie podatnika od negatywnych skutków interpretacji

Foto: www.sxc.hu

W sprawie chodziło o rozliczenie VAT za sierpień 2016 r. Sporne okazało się to, jak fiskus określił spółce nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Przy okazji stwierdził bowiem, że transakcja przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz prawa własności budynku i budowli, potwierdzona fakturą VAT na ponad 5 mln zł netto, stanowiła zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. To oznaczało, że była wyłączona z VAT, a podlegała PCC. Problem tylko w tym, że wcześniej fiskus wydał na wniosek spółki interpretację. Potwierdził w niej, że zakwestionowana transakcja była sprzedażą aktywów, która daje spółce prawo do odliczenia VAT. Co więcej, spółka się do niej zastosowała i złożyła wniosek o określenie kwoty zwrotu VAT.

Czytaj także: W jaki sposób można uzyskać interpretację przepisów podatkowych

Ten argument spółka szczególnie wyeksponowała w skardze do WSA w Warszawie. Podkreśliła, że uzyskana przez nią interpretacja nie spełnia funkcji ochronnej, bo fiskus błędnie założył, że stan faktyczny opisany we wniosku i rzeczywisty przebieg transakcji się różniły. Podatniczka tłumaczyła, że wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji w celu potwierdzenia przysługującego jej prawa do odliczenia VAT z faktury dokumentującej transakcję, którą zamierzała przeprowadzić w przyszłości. Kwestionowanie jej rozliczeń podatkowych potwierdzonych uzyskaną interpretacją uznała za naruszenie zasady pewności prawa i działania organów podatkowych w sposób budzący zaufanie.

WSA przyznał jej rację. Uznał, że interpretacja została wydana przed dokonaniem spornej transakcji, a wszystkie elementy istotne dla oceny skutków podatkowych z punktu widzenia stanu podanego we wnioskach są zgodne z rzeczywistością. Spółka uzyskała zatem korzystną dla siebie interpretację przed przeprowadzeniem transakcji, w związku z czym korzystała z ochrony w pełnym zakresie. Fiskus spróbował jeszcze podważyć to stanowisko, ale sromotnie przegrał. Naczelny Sąd Administracyjny przypomniał, że zgodnie z art. 14k § 1 ordynacji podatkowej – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. – zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego, uchylającego interpretację indywidualną, nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

NSA nie zgodził się z fiskusem, że w spornej sprawie zakres ochrony został zinterpretowany zbyt szeroko, gdyż gwarancyjna funkcja interpretacji indywidualnej nie dotyczy sytuacji, w której w rozliczeniu VAT za dany okres powstaje kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Sąd stwierdził, że na wniosek podatnika, który stosując się do interpretacji podatkowej, wykazał w deklaracji VAT zwrot podatku nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji wyraża się określeniem w decyzji wysokości należności objętej zwolnieniem z tytułu obowiązku realizacji zwrotu podatku.

W ocenie sądu tzw. zasada nieszkodzenia, skutkuje bowiem uwolnieniem podatnika od wszelkich negatywnych skutków związanych z zastosowaniem się przez niego do wydanej przez organy podatkowe interpretacji, niezależnie od tego, czy dotyczy rozliczenia podatkowego VAT za okres, w którym wystąpiło zobowiązanie podatkowe, czy też zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, oraz czy zwrot ten faktycznie nastąpił.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 marca 2019 r.

Sygnatura akt: I FSK 2082/18.

Komentarz eksperta

Remigiusz Stanek, radca prawny, partner w SQUARE Stanek Legal, ekspert BCC ds. postępowań podatkowych

Komentowany wyrok skupia swoje rozstrzygnięcie wokół sporu dotyczącego zakresu tzw. zasady nieszkodzenia. Interpretacja organu podatkowego, jakoby zasada ta nie miała zastosowania w sytuacji, w której rozliczeniu VAT w danym miesiącu powstaje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, jest całkowicie niezrozumiała. Wykładnia gramatyczna art. 14p w zw. z art. 52 § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Jednoznacznie wskazuje bowiem, że funkcja gwarancyjna interpretacji indywidualnej ma zastosowanie do należności wymienionych w art. 52 § 1 o.p., czyli m.in. do nadpłaty.

Wyroku NSA nie można nazwać przełomowym, ponieważ bez wątpienia inne rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie nie byłoby zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Zastanawiający jest jednak fakt, że spór powstały na podstawie interpretacji przepisów, które bez wątpienia można wykładać literalnie, musiał dotrzeć aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ponadto, taka praktyka organów podat- kowych może dodatkowo zostać potraktowana jako kolejna próba ograniczenia funkcji gwarancyjnej interpretacji indywidualnych.

Działania organów podatkowych w niniejszej sprawie należy ocenić jako sprzeczne z zasadą wyrażoną w art. 120 o.p. oraz jej źródłem, czyli z konstytucyjną zasadą praworządności formalnej stanowiącą, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP). Omawiane działanie organów podatkowych narusza również zasadę wyrażoną w art. 121 o.p., zgodnie z którą postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Trudno bowiem mówić o zaufaniu podatników do organów podatkowych, w sytuacji, gdy poprzez instrumentalne zachowanie organów zmuszeni są oni szukać sprawiedliwości w sądach administracyjnych.

Bez wątpienia sprawa ta ukazuje ogromną trudność w walce podatnika z organami podatkowymi, które to - pomimo jednoznacznych przepisów - dopuszczają się arbitralnych decyzji działających na niekorzyść podatnika.

W sprawie chodziło o rozliczenie VAT za sierpień 2016 r. Sporne okazało się to, jak fiskus określił spółce nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Przy okazji stwierdził bowiem, że transakcja przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz prawa własności budynku i budowli, potwierdzona fakturą VAT na ponad 5 mln zł netto, stanowiła zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. To oznaczało, że była wyłączona z VAT, a podlegała PCC. Problem tylko w tym, że wcześniej fiskus wydał na wniosek spółki interpretację. Potwierdził w niej, że zakwestionowana transakcja była sprzedażą aktywów, która daje spółce prawo do odliczenia VAT. Co więcej, spółka się do niej zastosowała i złożyła wniosek o określenie kwoty zwrotu VAT.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara