Split payment od 1 lipca 2018: na czym polega mechanizm podzielonej płatności

Co to jest split payment

- Na czym polega mechanizm podzielonej płatności?

Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że nabywca będący podatnikiem, płacąc za fakturę, wpłaca na specjalny rachunek VAT sprzedawcy kwotę całości lub części VAT z faktury, natomiast kwota netto (jej całość lub cześć) trafia na bieżący rachunek bankowy przedsiębiorcy (sprzedawcy), do którego prowadzony jest rachunek VAT (ewentualnie płatność regulowana jest w inny sposób, np. gotówka lub w drodze kompensaty). Pieniądze zgromadzone na rachunku VAT będą wprawdzie własnością sprzedawcy, ale dysponowanie nimi będzie ograniczone.

Jak bowiem wynika z art. 108a ust. 2 ustawy o VAT, zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;

2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Przykład

17 lipca 2018 r. firma X (podatnik VAT czynny) otrzymała fakturę nr 7/07/2018 wystawioną przez firmę Y (podatnik VAT czynny) 10 lipca 2018 r. na kwotę brutto 10 800 zł. Firma X zamierza zapłacić za tę fakturę przelewem z rachunku firmowego. Od decyzji firmy X zależy, czy całą kwotę brutto przeleje na bankowy rachunek rozliczeniowy firmy Y, tj. kwotę 10 800 zł, czy na ten rachunek przeleje jedynie kwotę netto, tj. 10 000 zł, a kwotę VAT, tj. 800 zł, na rachunek VAT firmy Y.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o VAT „(...) Celem proponowanego rozwiązania jest zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, ale również zapobieganie unikaniu płacenia podatku od towarów i usług, co zapewni większe bezpieczeństwo podatkowe, pewność prowadzenia działalności gospodarczej oraz zachowanie równych zasad konkurencji. (...)".

Przy użyciu komunikatu przelewu

W jaki sposób dokonuje się zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności?

Zapłata w tym mechanizmie wykonywana jest przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez banki i przeznaczonego wyłącznie do dokonywania zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności. Tylko przelew dokonany w ten sposób będzie skutkować wpływem na rachunek VAT.

Stosownie do art. 108a ust. 3 ustawy o VAT, zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;

2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;

3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku (tj. numer NIP).

Płatność za fakturę w mechanizmie podzielonej płatności będzie się więc odbywać poprzez komunikat przelewu, który będzie uwzględniał: kwotę podatku, wartość brutto, NIP kontrahenta oraz nr faktury.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o VAT „(...) Parametry techniczne komunikatu przelewu nie będą regulowane w odrębnym akcie prawnym. Projekt ustawy wskazuje wyraźnie zakres informacji, który musi być zawarty w komunikacie przelewu. Wskazać przy tym należy, że techniczne wymagania komunikatów przelewów w systemie Elixir czy SORBNET2 nie są regulowane żadnym aktem prawa powszechnie obowiązującego, zatem nie ma potrzeby ani możliwości, żeby regulować techniczne wymagania dla komunikatu przelewu stosowanego w metodzie podzielonej płatności. (...)".

Identyfikacja za pomocą NIP

- Za pomocą którego numeru dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku? Czy chodzi o NIP?

Tak. Numerem tym, w świetle ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 869 ze zm.), jest numer NIP. Aby jednak można było mówić, że dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, powinien on złożyć zgłoszenie rejestracyjne dla celów VAT i nie być wykreślony z rejestru.

Skutki wykreślenia z rejestru

- Czy jeżeli kontrahent, któremu muszę zapłacić za towar lub usługę, zostanie po wystawieniu faktury, a przed dokonaniem zapłaty wykreślony z rejestru podatników VAT czynnych, to mogę tę fakturę opłacić z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności?

W sytuacji, gdyby kontrahent został całkowicie wykreślony z rejestru podatników VAT, to moim zdaniem, nie będzie prawidłowe dokonanie zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności. Zgodnie z art. 108a ust. 3 pkt ustawy o VAT, komunikat przelewu powinien bowiem zawierać numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku. Jeśli sprzedawca zostanie wykreślony z rejestru podatników VAT, to w ogóle nie jest identyfikowany dla celów tego podatku.

Bank rozdzieli płatność

- Czy stosownie podzielonej płatności wymaga wypełnienia dwóch dokumentów?

Nie. Dokonywanie płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności nastąpi przez użycie komunikatu przelewu. Podatnik – nabywca w dalszym ciągu będzie wypełniał jeden dokument, tj. komunikat przelewu, na którym wskazane będą dwie kwoty: kwota wartości sprzedaży brutto oraz kwota podatku. Bank (SKOK) wykona natomiast czynności mające na celu przekazanie wpłacanej kwoty na właściwe konta, a mianowicie kwotę podatku na rachunek VAT, natomiast pozostałą kwotę na rachunek rozliczeniowy w banku albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Płatność za fakturę zaliczkową także można podzielić

- Czy w mechanizmie podzielonej płatności można zapłacić zaliczki (zadatki, przedpłaty)?

Tak. Mechanizm podzielonej płatności będzie miał zastosowanie także do zapłaty, która ma miejsce przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi (przedpłaty, zaliczki, zadatki), pod warunkiem otrzymania przez nabywcę faktury zaliczkowej. W komunikacie przelewu należy bowiem wskazać numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność.

Przepisy dopuszczają wystawianie faktur nawet na 30 dni przed otrzymaniem zaliczki (zob. art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT).

Pro forma wyłączona z nowych zasad

- Czy fakturę pro forma można będzie opłacić w mechanizmie podzielonej płatności?

Nie. Mechanizm podzielonej płatności nie będzie stosowany do faktur por forma. Takiej faktury nabywca nie opłaci w tym mechanizmie.

Korekta z podzielona płatnością

- Czy zwrot całości lub części otrzymanej zapłaty w związku z wystawieniem faktury korygującej może być dokonany przez sprzedawcę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności?

Tak. Zwracając całość lub część otrzymanej zapłaty w związku z wystawieniem faktury korygującej sprzedawca może zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Jak bowiem wynika z art. 108a ust. 4 ustawy o VAT, w przypadkach określonych w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy o VAT zwrot całości albo części zapłaty może być dokonywany przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3 ustawy o VAT, w którym podatnik w miejsce informacji, o której mowa w art. 108a ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT, wskazuje numer, za pomocą którego nabywca towaru lub usługobiorca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Podstawę opodatkowania, stosownie do art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, obniża się o:

1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen