VAT: konserwator nie zawsze musi opodatkować swoje dzieła

Prace konserwatorskie i restauratorskie nie korzystają ze zwolnienia z VAT wtedy, gdy obejmują jedynie czynności o charakterze czysto technicznym.

Publikacja: 09.05.2018 05:40

VAT: konserwator nie zawsze musi opodatkować swoje dzieła

Foto: Fotolia.com

Sprawa dotyczyła zakresu zwolnienia z VAT dla prac konserwatorskich. Z wniosku o interpretację wynikało, że podatniczka skończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych i otrzymała tytuł magistra sztuki w zakresie konserwacji i restauracji malarstwa i rzeźby polichromowanej. Jako twórca posiada prawa autorskie. Od 1998 r. prowadzi działalność gospodarczą i odprowadza podatek w formie karty podatkowej. Jej działalność GUS zakwalifikował jako PKD 91.03.2, tj. działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych. Kobieta wyjaśniła, że wykonywane przez nią usługi to prace konserwatorsko-restauratorskie, które są ściśle związane z kulturą i dotyczą zabytków ruchomych. Po zakończeniu prac podatniczka przekazuje zleceniodawcy dokumentację tych prac oraz prawa autorskie do wykonywanego dzieła. Zapytała, czy wykonywana przez nią działalność gospodarcza korzysta ze zwolnienia z VAT. Sama nie miała wątpliwości, że ma prawo do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Uznał, że kobieta nie może być uznana za twórcę, bo przejawem prowadzonej przez nią działalności nie jest powstanie utworu, lecz jego konserwacja i restauracja, związane z wykonaniem określonych czynności o charakterze technicznym. Usługi konserwatorskie i restauratorskie mają charakter prac odtworzeniowych, pozbawione są indywidualnego, kreatywnego działania. Są to prace naprawcze, które nie przyczyniają się do powstania czegoś twórczego, a jedynie uzupełniają lub odtwarzają stan pierwotny. Zdaniem fiskusa, charakter wykonywanych prac nie wskazuje, aby były wykonywane przez podmiot wymieniony w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT. W związku ze zmianą przepisów, usługi konserwatorskie i restauratorskie od 1 stycznia 2012 r. nie korzystają ze zwolnienia.

Podatniczka zaskarżyła interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uwzględnił jej skargę. Racji fiskusowi nie przyznał też Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomniał, że z VAT zwolnione są usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

NSA nie miał wątpliwości, że art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT podlegają usługi konserwatorskie i restauratorskie, jeśli mają charakter działalności twórczej i wyróżniają się indywidualnością. Zwolnienie to nie dotyczy jedynie przypadków, gdy prace konserwatorskie i restauratorskie obejmują wyłącznie czynności o charakterze czysto technicznym. Okoliczność, że przedmiotem prac (zabiegów) konserwatorskich i restauratorskich jest dzieło stworzone przez innego twórcę nie oznacza, że w toku ich prowadzenia nie mogą powstawać oryginalne utwory, stanowiące przejaw indywidualnej twórczości konserwatora czy restauratora. Innymi słowy, osiągnięcie celu prac konserwatorskich i restauratorskich w konkretnym przypadku może wiązać się z pracą twórczą i wymagać kreatywności, skutkującej powstaniem utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, np. dokumentacji projektowej, której egzemplarz będzie posiadał cechy utworu.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 stycznia 2018 r.

sygnatura akt: I FSK 588/16

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Komentarz eksperta

Urszula Płusa-Szpadzik, doradca podatkowy, Project Manager w Accreo sp. z o.o.

Istota komentowanego sporu sprowadza się do ustalenia, czy czynności wykonywane przez konserwatora zabytków są usługami świadczonymi przez indywidualnych twórców w rozumieniu prawa autorskiego, wynagradzanymi w formie honorariów, w tym za przekazanie praw autorskich. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku, wykładnia art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT oraz ocena zwolnienia usług konserwatorskich i restauratorskich były już przedmiotem wyrokowania sądów administracyjnych – linia orzecznicza w tym zakresie jest jednolita. Sądy jednoznacznie wskazują, że w wyniku prac konserwatorskich i restauratorskich mogą powstawać oryginalne utwory, stanowiące przejaw indywidualnej twórczości, odpowiadające definicji z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jednocześnie, w sytuacji, gdy prace konserwatorskie i restauratorskie obejmują jedynie czynności o charakterze czysto technicznym, to zwolnienie ich nie dotyczy.

Podatniczka jednoznacznie wskazała, że po zakończeniu prac konserwatorskich przekazuje zleceniodawcy dokumentację swoich prac oraz prawa autorskie do wykonywanego dzieła, wskazując przez to na indywidualny i twórczy charakter swoich prac. Organ podatkowy nie miał podstaw oceny prawnej opisanych czynności pod kątem możliwości uznania ich za mające charakter działalności twórczej. Niestety, mimo licznych wyroków w tym zakresie, nadal zdarzają się negatywne interpretacje organów podatkowych (przykładowo interpretacja Dyrektora KIS z 15 marca 2018 r., 0115-KDIT1-1.4012.61.2018.1.RH), w których fiskus kwestionuje ocenę działalności przez wnioskodawcę i ingeruje w przedstawiony stan faktyczny.

Warto też zwrócić również uwagę na cel wprowadzenia zwolnienia z VAT dla usług kulturalnych świadczonych przez indywidualnych twórców. Zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. n Dyrektywy 2006/112/WE, państwa członkowskie zwalniają z VAT niektóre usługi kulturalne. Regulacja ta znajduje się w rozdziale dotyczącym zwolnień czynności wykonywanych w interesie publicznym. Bez wątpienia prace konserwatorskie i restauratorskie cel ten realizują.

Sprawa dotyczyła zakresu zwolnienia z VAT dla prac konserwatorskich. Z wniosku o interpretację wynikało, że podatniczka skończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych i otrzymała tytuł magistra sztuki w zakresie konserwacji i restauracji malarstwa i rzeźby polichromowanej. Jako twórca posiada prawa autorskie. Od 1998 r. prowadzi działalność gospodarczą i odprowadza podatek w formie karty podatkowej. Jej działalność GUS zakwalifikował jako PKD 91.03.2, tj. działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych. Kobieta wyjaśniła, że wykonywane przez nią usługi to prace konserwatorsko-restauratorskie, które są ściśle związane z kulturą i dotyczą zabytków ruchomych. Po zakończeniu prac podatniczka przekazuje zleceniodawcy dokumentację tych prac oraz prawa autorskie do wykonywanego dzieła. Zapytała, czy wykonywana przez nią działalność gospodarcza korzysta ze zwolnienia z VAT. Sama nie miała wątpliwości, że ma prawo do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami