VAT: odwrotne obciążenie nadal sprawia kłopoty

Gdy spółka powierza przeprowadzenie robót innemu podmiotowi, jednak sama nie wykonuje czynności z poz. 2–48 załącznika do ustawy o VAT, to usługi świadczone przez jej zleceniobiorcę nie podlegają mechanizmowi reverse charge.

Publikacja: 23.04.2018 06:30

VAT: odwrotne obciążenie nadal sprawia kłopoty

Foto: Fotolia.com

Wprowadzone od 2017 roku przepisy ustanawiające obowiązek rozliczania niektórych usług budowlanych na zasadzie odwrotnego obciążenia nastręczają wątpliwości, w jaki sposób prawidłowo rozliczać tego typu transakcje. Wątpliwości mogą pojawić się również w sytuacji, gdy podwykonawca świadczy usługi budowlane objęte tymi przepisami, jednak główny wykonawca świadczy usługi z innego zakresu, niebędące usługami budowlanymi.

Zagadnienie to warto rozważyć na konkretnym przykładzie.

Przykład

Spółka XYZ sp. z o.o. zajmuje się naprawą i konserwacją silników elektrycznych. Spółka XYZ jest głównym wykonawcą usług serwisowych wykonywanych dla kontrahenta ABC sp. z o.o. i po zakończeniu prac wystawia fakturę, wskazując PKWiU 33.14.11.0 (usługi naprawy i konserwacji silników elektrycznych, prądnic, transformatorów oraz aparatury rozdzielczej i sterowniczej energii elektrycznej). W celu realizacji ww. usług, spółka XYZ wynajęła od firmy DEF sp. z o.o. podnośnik, za który DEF wystawił fakturę, klasyfikując wykonane świadczenia wg PKWiU 43.99.90.0 (prawidłowa klasyfikacja świadczonych usług spoczywa na usługodawcy; w razie wątpliwości może on wystąpić o opinię do GUS) jako roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych. Wszystkie podmioty są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, niepodlegającymi zwolnieniu.

Z uwagi na to, że usługi świadczone przez podatnika na rzecz głównego inwestora (ABC) nie mieszczą się w zakresie poz. 2–48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT, należy rozważyć, w jaki sposób przedsiębiorcy XYZ oraz DEF powinni opodatkować sprzedaż VAT oraz czy dana transakcja podlega odwrotnemu obciążeniu.

Muszą być spełnione warunki

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT (usługi budowlane), jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

b) usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Przy czym w przypadku usług budowlanych wymienionych w poz. 2–48 załącznika ww. przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca, zgodnie z art. 17 ust. 1h ustawy o VAT.

Odwrotnemu obciążeniu będą więc podlegać usługi budowlane pod warunkiem spełnienia następujących przesłanek:

- usługi mieszczą się w poz. 2–48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT,

- usługi są wykonywane przez podwykonawcę,

- usługodawca nie korzysta ze zwolnienia ze względu na osiągane obroty (na podstawie art. 113 ust. 1 i 9),

- usługobiorca jest czynnym podatnikiem VAT.

W ustawie nie ma definicji

Definicja legalna pojęcia podwykonawcy nie została zawarta w ustawie o VAT, w związku z czym należy odnieść się do powszechnego znaczenia tego pojęcia. Zgodnie z definicją zawartą w słowniku PWN, przez pojęcie podwykonawcy rozumie się „firmę lub osobę wykonującą pracę na zlecenie głównego wykonawcy". O podwykonawstwie mówi się wówczas, gdy główny wykonawca, który działa bezpośrednio na rzecz inwestora, powierza część robót innemu podmiotowi w ramach swojego świadczenia. Istotą podwykonawstwa jest wobec tego powierzenie przez przedsiębiorcę (XYZ) innemu podmiotowi (DEF) wykonania czynności, do których sam jest zobowiązany wobec innej firmy (ABC).

Objaśnienia ministra

Jak wyjaśnił minister finansów w objaśnieniach z 3 lipca 2017 r., „Do stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia w przypadku transakcji, których przedmiotem jest świadczenie usług budowlanych, konieczne jest – oprócz innych warunków – wykonywanie tych świadczeń w relacji: podwykonawca – główny wykonawca, przy czym podwykonawca to dalszy wykonawca prac (częściowych lub całościowych) w ramach zleconej przez inwestora na rzecz głównego wykonawcy inwestycji" (https://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/6059706/Obja%C5%9Bnienia+podatkowe+z+3+lipca+2017+r.+-+pytania+i+odpowiedzi.pdf).

Kto jest kim na placu budowy

Można by zatem uznać DEF za podwykonawcę usług budowlanych wówczas, gdyby spółka XYZ występowała jako główny wykonawca świadczący usługi budowlane na rzecz ABC oraz zleciła wykonanie części tej usługi budowlanej firmie DEF. W takiej sytuacji można bowiem stwierdzić, że kontrahent spółki XYZ działa jako podwykonawca w rozumieniu art. 17 ust. 1h ustawy o VAT i w konsekwencji świadczone przez niego usługi podlegają odwrotnemu obciążeniu.

Niewystarczające dla zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia jest natomiast ustalenie, że kontrahent spółki XYZ (DEF) wykonuje dla niej usługę ujętą w poz. 2–48 załącznika. Mechanizm odwrotnego obciążenia można by zastosować tylko wtedy, gdyby XYZ sama świadczyła usługę budowlaną i część robót w zakresie swojego świadczenia powierzyła DEF, będącemu podwykonawcą w rozumieniu art. 17 ust. 1h ustawy o VAT.

Tak twierdzi fiskus

Podobne stanowisko zajął dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 stycznia 2018 r. (0113-KDIPT1-1.4012.929.2017.1.MW). Stwierdził, że „gdy usługa zostaje nabyta przez podmiot będący głównym wykonawcą w ramach świadczenia przez niego usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy, to podmiot ten zobowiązany jest do rozliczenia takiej usługi zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia. Natomiast w przypadku, gdy podmiot ww. usługę nie nabywa w ramach świadczenia przez niego usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy, to do świadczenia takiej usługi nie znajduje zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia".

Autorka jest doradcą podatkowym, starszym konsultantem podatkowym w ECDDP sp. z o.o. www.ecddp.com

podstawa prawna: art. 17 ust. 1 pkt 8 i ust. 1h ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

VAT

Wprowadzone od 2017 roku przepisy ustanawiające obowiązek rozliczania niektórych usług budowlanych na zasadzie odwrotnego obciążenia nastręczają wątpliwości, w jaki sposób prawidłowo rozliczać tego typu transakcje. Wątpliwości mogą pojawić się również w sytuacji, gdy podwykonawca świadczy usługi budowlane objęte tymi przepisami, jednak główny wykonawca świadczy usługi z innego zakresu, niebędące usługami budowlanymi.

Zagadnienie to warto rozważyć na konkretnym przykładzie.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe