Kiedy korekta faktury możliwa po upływie przedawnienia

Termin zawity, którego upływ wiąże się dla niewystarczająco starannego podatnika, który nie zgłosił odliczenia podatku naliczonego, z sankcją w postaci utraty prawa do odliczenia VAT, nie jest niezgodny z systemem ustanowionym na mocy dyrektywy VAT, jeżeli praktycznie nie uniemożliwia lub nadmiernie nie utrudnia wykonywania prawa do odliczenia VAT. W okolicznościach sprawy Trybunał uznał, że Flexipiso obiektywnie nie miała możliwości wykonania swojego prawa do odliczenia przed korektą VAT dokonaną przez Biosafe. Wcześniej nie dysponowała bowiem dokumentami korygującymi pierwotne faktury i nie wiedziała, że należna jest uzupełniająca kwota VAT. Dopiero w wyniku tej korekty materialne i formalne przesłanki dające prawo do odliczenia VAT zostały spełnione i w konsekwencji Flexipiso mogła wnieść o uwolnienie od ciężaru VAT należnego lub zapłaconego zgodnie z dyrektywą VAT oraz zasadą neutralności podatkowej. W konsekwencji, ze względu na to, że Flexipiso nie wykazała braku staranności przed otrzymaniem not obciążeniowych, oraz wobec braku nadużycia lub zmowy z Biosafe o znamionach oszustwa, termin, który rozpoczął bieg od dnia wystawienia pierwotnych faktur i który dla niektórych transakcji upłynął przed dokonaniem tej korekty, nie może zostać skutecznie przeciwstawiony prawu do zwrotu VAT.

podstawa prawna: art. 70 § 1 i art. 74 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 201 ze zm.)

Zdaniem eksperta

Podatnik musi mieć faktyczną możliwości odliczenia VAT - Paulina Bąk, Senior Tax Consultant w Dziale Doradztwa Podatkowego w BDO, biuro w Warszawie

Chociaż komentowany wyrok nie zapadł w polskiej sprawie, ma znaczenie także dla polskich podatników. Zgodnie z art. 79 § 2 ordynacji podatkowej prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz wniosku o zwrot nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli ustawy podatkowe przewidują inny tryb zwrotu podatku. Takim odrębnym przepisem jest art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, regulujący kwestię możliwości składania korekty podatku naliczonego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w art. 86, ust. 10, 11, 12, 16 i 18, to może on obniżyć kwotę podatku należnego przez korektę deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło to prawo. Termin przedawnienia dla podatku należnego liczy się przy tym od końca roku, w którym upłynął termin zapłaty. Prowadzi to do sytuacji, że organ podatkowy może w drodze decyzji zmienić wysokość zapłaconego VAT należnego i jednocześnie nie jest możliwe uwzględnienie faktur korygujących po stronie drugiego kontrahenta ze względu na upływ terminu przedawnienia. Jednocześnie to, że podatek naliczony przedawnia się rok „szybciej" niż podatek należny, jest zgodne z prawem UE. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 8 maja 2008 r. w sprawach połączonych C-95/07 i C-96/07 orzekł, że art. 17, 18 ust. 2 i 3 oraz art. 21 ust. 1 lit. b) VI dyrektywy nie sprzeciwiają się uregulowaniom krajowym, które przewidują termin zawity na wykonanie prawa do odliczenia, jeśli poszanowane są zasady równoważności i skuteczności. Jak jednak pokazuje komentowany wyrok, nie można ograniczać prawa do odliczenia VAT gdy podatnik nie miał faktycznej możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, a tak jest w przypadku, kiedy kontrahent nie wystawia faktur korygujących. Warunkiem odliczenia VAT jest bowiem właśnie posiadanie faktury lub faktury korygującej.

Miejmy nadzieje, że zaprezentowany przez TSUE tok rozumowania przyjmie się na gruncie polskiej ustawy o VAT. Obecnie zdarzają się wyroki, w których sądy wskazują na możliwość skorygowania VAT naliczonego także po upływie terminu przedawnienia. Takim wyrokiem jest np. nieprawomocny wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 3 marca 2018 r. (I SA/Go 5/17).