Dostosowanie się podatnika do przepisów podatkowych, w szczególności do przepisów o VAT, nigdy nie było łatwe. Wspomnieć wystarczy liczne zmiany w tym zakresie, coraz mniej przejrzyste przepisy, szereg interpretacji często sprzecznych ze sobą oraz wyjątkowo rozbieżnych wyroków sądowych. Podatnicy zwracają uwagę, że kolejny raz zamiast uproszczeń, resort finansów zafundował im duże problemy. Ich źródłem są m.in. kody transakcyjne oraz GTU, które trzeba stosować do wybranych transakcji w ewidencji JPK_VAT. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników, Ministerstwo Finansów (MF), wydało objaśnienia dotyczące wielu kwestii, w tym również kodów GTU oraz oznaczeń transakcyjnych. Przyjrzyjmy się zatem na wybranych przykładach przepisom prawa oraz objaśnieniom MF, dotyczącym stosowania wybranych kodów w nowym JPK_V7.
Pierwsza niezrozumiała rozbieżność pojawia się już przy analizie § 10 ust. 1-5 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (dalej: Rozporządzenie), z których wynika, że zasady stosowania kodów GTU, jak i kodów transakcyjnych powinny być takie same dla wszystkich przypadków (transakcji). Natomiast z wyjaśnień MF wynika, że kody GTU dotyczą wyłącznie sprzedaży danego podatnika, a kody transakcyjne dotyczą już sprzedaży oraz zakupów typu WNT, czy import usług. Co więcej, wg MF, kody GTU dotyczą wyłącznie faktur, a transakcyjne – również innych dokumentów (oznaczanych RO i WEW).
TP – istniejące powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 Ustawy VAT.
Jednym z kodów transakcyjnych w JPK jest oznaczenie „TP". Jak już wskazałem wcześniej, znajduje on zastosowanie nie tylko do transakcji sprzedażowych, ale również do transakcji zakupowych (typu WNT, importu usług). W ramach tych powiązań mogą wystąpić powiązania kapitałowe czy rodzinne, i tym samym, np. wystawienie faktury firmie małżonka lub krewnego albo powinowatego do drugiego stopnia powinno zostać wykazane w JPK. Co ciekawe, dotyczy ono zarówno transakcji krajowych i zagranicznych, niezależnie od kwoty transakcji. Konia z rzędem temu, kto będzie w stanie zweryfikować stopień powiązań, pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia (również były teść i teściowa, gdyż powinowactwo nie ustaje po ustaniu małżeństwa), szczególnie jeżeli chodzi o kontrahentów zagranicznych. W niektórych przypadkach pojawi się dodatkowo kwestia przetwarzania danych osobowych, zgodnie z zasadami RODO. Duże zdziwienie budzi nowelizacja Rozporządzenia (projekt z 9 marca 2021), w której wyłączono ze stosowania oznaczeń TP powiązania ze Skarbem Państwa, jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami. W przedmiotowej nowelizacji, proponuje się także oznaczanie kodem TP transakcji, w których łączna kwota należności ogółem przekracza 15 tys. zł, nie kwota z faktury a kwota z transakcji, nawet dokumentowanej kilkoma fakturami, co tylko dodatkowo komplikuje pilnowanie i stosowanie tego kodu TP.
GTU_09 – dostawa leków oraz wyrobów medycznych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o których mowa w art. 37av ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne w związku z § 10 ust. 3 pkt 1 lit. i) Rozporządzenia.
Na gruncie wskazanych przepisów pojawia się wątpliwość, w jakich przypadkach należy stosować GTU_09: czy tylko dla transakcji międzynarodowych typu: WDT, eksport towarów, czy również dla krajowych dostaw towarów? Z przepisów Rozporządzenia wynika, że ten kod powinien mieć zastosowanie do każdej dostawy towaru w wykazie stanowiącym załącznik do obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium RP. Jednak z interpretacji indywidualnych wydawanych przez KIS wynika już, że GTU_09 ma zastosowanie tylko do WDT i eksportu tych towarów z tego wykazu. I takie interpretacje KIS są całkowicie niezrozumiałe, gdyż nawet z prawa farmaceutycznego wynika, że zgłoszenie towarów z tego wykazu do Głównego Inspektora Farmaceutycznego musi wystąpić także wówczas, gdy zbycie towaru następuje na rzecz podmiotu prowadzącego działalność poza terytorium RP, nawet jak sama transakcja jest transakcją krajową (towar nie jest wywożony w wyniku tej transakcji poza granice RP).
