Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu dostawy towarów powstaje w momencie jej dokonania (zasada ogólna wskazana w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Oznacza to, że VAT powinien zostać wykazany i zapłacony przez podatnika w rozliczeniu za miesiąc, w którym doszło do jej dokonania. W praktyce podatnicy często mają jednak wątpliwości jaki moment należy uznać za moment dokonania dostawy. Wątpliwości te pojawiają się szczególnie wówczas, gdy dostawa następuje etapami. W takich sytuacjach podatnicy często utożsamiają moment dokonania dostawy z chwilą podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego, co nie zawsze jest prawidłowe.
Aby prawidłowo ustalić moment dokonania dostawy towarów, należy zwrócić uwagę na definicję dostawy towarów. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia tymi towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). W pierwszej kolejności należy zatem ustalić, kiedy na odbiorcę przechodzi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel.
Jakkolwiek przepisy nie definiują tego pojęcia, przez przeniesienie prawa do rozporządzania towarem, zgodnie z ugruntowaną linią interpretacyjną i orzeczniczą, należy rozumieć możliwość dowolnego dysponowania towarem przez nabywcę oraz przeniesienie wszelkich korzyści i ryzyka związanego z towarem np. przypadkowej utraty lub uszkodzenia. Zasadniczo do przeniesienia tego prawa dochodzi w chwili wydania towarów przez sprzedawcę nabywcy.
W jaki sposób należy rozumieć jednak moment przeniesienia prawa do rozporządzania towarami, gdy dostawa dokonywana jest etapami lub w częściach?
W przypadku dostawy poszczególnych części, składających się na jedną całość, tj. kompleksu, w sytuacji gdy prawo do rozporządzania przechodzi na nabywcę w odniesieniu do każdej z tych części, obowiązek podatkowy w VAT powstanie w momencie przeniesienia tego prawa w stosunku do każdej z części z osobna. W tym przypadku uznanie, że obowiązek podatkowy powstaje w innym momencie, np. podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego przy odbiorze całego kompleksu, może zostać zakwestionowane przez organy podatkowe.
