1 stycznia 2017 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące rozliczania VAT od usług budowlanych. Zgodnie z nowymi zasadami, świadczone przez podwykonawców usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT zostały objęte tzw. mechanizmem odwróconego obciążenia VAT. Oznacza to, że podwykonawca wystawia fakturę bez VAT, a nabywca sam rozlicza podatek z tytułu tej transakcji (samonaliczając i jednocześnie odliczając VAT naliczony).
Potrzebna instrukcja
Nowe przepisy tradycyjnie budzą wątpliwości podatników. Pierwszym z problemów, z którym muszą zmierzyć się podatnicy, jest rozszyfrowanie pojęcia podwykonawcy. Choć zarówno sam ustawodawca w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy, jak i później Ministerstwo Finansów (np. w odpowiedzi na interpelację poselską nr 8831 czy nr 9331) już kilkakrotnie wskazywali definicję słownikową podwykonawcy („podwykonawca to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy") jako wystarczającą dla definiowania tego pojęcia, to jednak podatnicy wciąż zgłaszają liczne wątpliwości w tym zakresie. Innym dużym wyzwaniem dla podatników jest klasyfikacja samych usług pod kątem właściwego PKWiU. Warto wspomnieć, że załącznik nr 14 zawiera bardzo szeroki katalog tzw. usług budowlanych wymienionych w sekcji F PKWiU.
W świetle obserwowanych wątpliwości podatników, duże nadzieje wiązano z obiecywaną przez Ministerstwo Finansów instrukcją dotyczącą nowych zasad opodatkowania VAT usług budowlanych. Niestety instrukcja opublikowana przez Ministerstwo Finansów nie rozwiązała najważniejszych problemów podatników.
Zmiana pozycji sprzedażowej
Wprowadzenie mechanizmu odwróconego obciążenia VAT dla świadczenia usług budowlanych wiąże się również z innym dużym utrudnieniem dla branży budowlanej. Problem dotyczy pogorszonych przepływów pieniężnych (tzw. cashflow). Po zmianie VAT na odwrócony, diametralnie zmieniła się bowiem pozycja „sprzedażowa" branży, gdyż wystawiane przez nią faktury opiewają na kwoty netto. Bez zmian pozostała natomiast pozycja „zakupowa" firm budowlanych, które – nabywając materiały budowlane – będą miały relatywnie dużo VAT naliczonego.
Skutki wnikliwej weryfikacji rozliczeń
Podwykonawcy świadczący usługi objęte odwróconym VAT rozpoznają w swoich deklaracjach podatkowych VAT naliczony, podczas gdy VAT należny już nie występuje. W konsekwencji, firmy te mogą albo przenosić VAT naliczony na następne okresy rozliczeniowe (co w praktyce ma sens w przypadku planowanego znacznego VAT należnego, np. duża sprzedaż nieruchomości opodatkowana VAT), albo wskazać w deklaracji podatkowej, że chcą otrzymać zwrot podatku na rachunek bankowy. Należy się zatem spodziewać, że firmy budowlane będą występowały w pozycji „VAT do zwrotu".
