- Gmina (podatnik VAT czynny) obciąża osoby i firmy korzystające z lokali użytkowych m.in. opłatami za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków. Należności za media rozlicza na podstawie zużycia według wskazań indywidualnych liczników lub podliczników. Niektóre z lokali są użytkowane bez tytułu prawnego, a gmina nie podejmuje jakichkolwiek czynności, mających na celu odzyskanie tych lokali (mieszkalnych i użytkowych). Czy obciążanie przez gminę bezumownych użytkowników kosztami mediów podlega opodatkowaniu VAT według stawek obowiązujących dla danych usług? – pyta czytelnik.
O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu VAT, decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności. Kluczową kwestią jest istnienie zgody (choćby dorozumianej) na użytkowanie przez np. nierzetelnego posiadacza, bądź czynienie jakichkolwiek kroków przez uprawniony podmiot celem odzyskania tej nieruchomości, w przypadku braku takiej zgody.
Czytaj także: Biuro w mieszkaniu. Co wolno zaksięgować w koszty
W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy bez tytułu prawnego, np. z powództwem sądowym, lub czynienia jakichkolwiek innych kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości, nie można powiedzieć, że pomiędzy stronami zdarzenia istnieje określony stosunek prawny – jawny czy też dorozumiany – skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług, jak i wynagrodzenie za to świadczenie, nie podlega wtedy opodatkowaniu VAT. Jeśli w takich okolicznościach wypłacane jest odszkodowanie z tego tytułu, to nie jest ono płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody, zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego.
Gdy nieruchomość jest użytkowana za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), a użytkownik płaci z tego tytułu określone kwoty, a także kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy, to wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług i podlega VAT.