Procedura MOSS a VAT od usług elektronicznych dla konsumentów z innych krajów UE

Zanim podatnik zdecyduje się na wykonywanie działalności w zakresie usług elektronicznych, musi najpierw zarejestrować działalność gospodarczą i w niektórych przypadkach być czynnym podatnikiem VAT. Przedsiębiorca, który już prowadzi firmę i chce rozszerzyć swoją działalność o usługi wykonywane elektronicznie, powinien dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego w celu uzupełnienia danych o nowy rodzaj działalności. Dodatkowym obowiązkiem przedsiębiorcy jest założenie firmowego rachunku bankowego oraz wybór właściwej formy opodatkowania.

Bywają kłopoty z rozróżnieniem

Rozliczenie podatku dochodowego z tytułu usług świadczonych przez internet nie powoduje tyle niejasności co rozliczenie VAT.

Definicja usług elektronicznych zawarta jest w art. 2 pkt 26 ustawy o VAT, który odsyła do art. 7 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) z 15 marca 2011 r. Zgodnie z rozporządzeniem, do usług świadczonych drogą elektroniczną, o których mowa w dyrektywie 2006/112/WE, należą usługi świadczone za pomocą internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.

W praktyce często trudno odróżnić usługę internetową od usługi elektronicznej. Dla organów skarbowych świadczenie usług wyłącznie za pomocą internetu lub podobnej sieci elektronicznej nie jest warunkiem wystarczającym do zakwalifikowania danej usługi jako usługi elektronicznej. Według interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 grudnia 2016 r. (0461-ITPP2.4512.792.2016.1), „istotne jest wystąpienie łącznie następujących cech świadczonych usług pozwalających za uznanie ich za usługi elektroniczne. Są to: realizacja za pomocą internetu lub sieci elektronicznej, świadczenie jest zautomatyzowane, a udział człowieka jest niewielki, ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe (...). Ponadto usługi te nie mogą być objęte wyłączeniami zawartymi w art. 7 ust.3 ww. rozporządzenia". Wspomniane rozporządzenie do usług elektronicznych nie zalicza m.in. usług świadczonych przez prawników i doradców finansowych, którzy udzielają swoim klientom porad za pomocą poczty elektronicznej. Usługą elektroniczną nie będzie również zamawianie towarów przez internet i w następstwie otrzymanie towaru w postaci przedmiotu bez możliwości jego wykorzystania w formie cyfrowej. W tym kierunku zmierza także orzecznictwo sądowe. Z tezy wyroku NSA z 26 maja 2017 r. (I FSK 1627/15) wynika, że „w sytuacji, kiedy dostawa (...) ma za przedmiot jego zmaterializowaną postać, umożliwiającą spełnienie jego funkcji, (...), a jedynie proces przyjęcia i obsługi zamówienia odbywa się drogą elektroniczną, świadczenie takie nie stanowi usługi świadczonej drogą elektroniczną".

Trzeba ustalić miejsce świadczenia

Dla prawidłowego rozliczenia VAT z tytułu świadczenia usług istotne jest ustalenie miejsca ich świadczenia, ponieważ od tego zależy miejsce ich opodatkowania. Dla niektórych odbiorców usług elektronicznych zastosowanie mają szczególne procedury dotyczące miejsca ich świadczenia. Według art. 28k ustawy o VAT miejscem świadczenia usług elektronicznych na rzecz usługobiorców niebędących podatnikami jest miejsce, w którym ci usługobiorcy posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Przykład

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży dostępu do szkoleń on-line. Usługi szkoleniowe dostępne są po wykupieniu przez nabywcę dostępu do e-szkolenia za pomocą elektronicznych narzędzi. Usługa jest zautomatyzowana, tzn. po potwierdzeniu płatności użytkownik uzyskuje możliwość odtwarzania szkolenia. Szkolenie jest transmitowane z wykorzystaniem kamer i łączy internetowych za pośrednictwem witryny www. Za pomocą strony można kierować pytania do wykładowcy. Użytkownik ma również możliwość pobrania dodatkowych materiałów do szkolenia, w tym slajdów prelegenta. Czy takie usługi szkoleniowe są zaliczane do usług elektronicznych i czy podlegają procedurze szczególnej dotyczącej opodatkowania VAT w przypadku, gdy odbiorcami usług są osoby fizyczne mieszkające za granicą?

Usługi szkoleniowe prowadzone w trybie online spełniają wymogi usług elektronicznych, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy o VAT. Opinię taką wyraził dyrektor KIS w interpretacji z 13 lipca 2017 r. (0115-KDIT1-2-4012.248.2017.2.AW).

Z kolei miejscem świadczenia usługi w rozumieniu art. 28b ustawy o VAT, wykonywanej na rzecz usługobiorcy, który jest podatnikiem VAT, jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej albo stałe miejsce prowadzenia działalności lub w przypadku gdy nie posiada on siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejsce stałego zamieszkania albo miejsce swojego pobytu. Wobec tego gdy firma szkoleniowa wykona usługę elektroniczną w innych państwach członkowskich na rzecz indywidualnych osób niebędących przedsiębiorcami, to musi się zarejestrować w tych państwach jako podatnik VAT-UE i tam rozliczyć VAT.

Ustawa o VAT w rozdziale 6a umożliwia zastosowanie procedury szczególnej tzw. Mini One Stop Shop (MOSS) dla opodatkowania usług elektronicznych świadczonych na rzecz konsumentów zamieszkałych za granicą.

Warto skorzystać z ułatwienia

Stosowanie tej procedury nie jest obowiązkowe, ale jest ona ułatwieniem dla przedsiębiorcy, ponieważ nie musi się on rejestrować w każdym państwie członkowskim, w którym świadczy usługę elektroniczną. Wszystkie formalności związane z rozliczeniem VAT w krajach członkowskich UE przeprowadzi za pośrednictwem Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście.

W tym celu przedsiębiorca rejestruje się w ww. urzędzie za pomocą systemu e-deklaracje do procedury unijnej MOSS dotyczącej rozliczania VAT. Służy do tego formularz VIU-R. W rozliczeniach VAT przedsiębiorca posługuje się tym samym numerem NIP, który został mu nadany wcześniej przy rejestracji działalności gospodarczej. W przypadku spełnienia warunków do zarejestrowania się w systemie MOSS urząd potwierdza zgłoszenie w formie elektronicznej, a w przypadku niespełnienia wymogów do zastosowania tej procedury wydaje postanowienie w formie elektronicznej o odmowie przyjęcia zgłoszenia. Na postanowienie to można złożyć zażalenie w terminie siedmiu dni od daty jego wydania. Państwo członkowskie, w którym przedsiębiorca złożył zgłoszenie, a więc Polskę, uznaje się wtedy za państwo identyfikacji.

Ważne terminy

Przedsiębiorca, który rozlicza VAT w procedurze MOSS, ma obowiązek zawiadomić urząd skarbowy w systemie elektronicznym o każdej zmianie danych wykazanych w zgłoszeniu rejestracyjnym, zmianie działalności objętej procedurą szczególną i o zaprzestaniu świadczenia usług. Musi to to zrobić w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiła zmiana.

Przedsiębiorca korzystający z procedury uproszczonej składa w postaci elektronicznej deklaracje VAT na druku VIU-D za okresy kwartalne do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście w terminie do 20. dnia miesiąca po każdym kolejnym kwartale. Z uwagi na to, że cała procedura odbywa się elektronicznie i dostępna jest przez siedem dni w tygodniu, ustawodawca zdecydował, że termin złożenia deklaracji VAT upływa również wtedy, gdy ostatni dzień terminu przypada w sobotę lub inny dzień wolny od pracy. Nie dotyczy to jednak płatności podatku. Liczy się więc – jako dokonana w terminie – płatność zrealizowana następnego dnia roboczego po 20. dniu miesiąca następującym po kwartale, jeżeli 20. dzień przypada w dzień wolny od pracy.

Zapłata i zwrot

W formularzu VIU-D przedsiębiorca musi wskazać swój numer NIP, dla każdego państwa członkowskiego, w którym VAT jest należny, wartość usług elektronicznych, kwotę podatku należnego wraz z podziałem na kwoty odpowiadające poszczególnym stawkom VAT oraz stawki VAT. Kwoty podatku należy wykazać w deklaracji w walucie euro i także podatek trzeba wpłacić w euro na rachunek bankowy Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście. Zwrot nadpłat podatku wynikających z rozliczenia VAT także będą zwracane za pośrednictwem tego urzędu skarbowego. W związku z procedurą szczególną rozliczania VAT przedsiębiorca musi prowadzić elektronicznie ewidencję wszystkich przeprowadzonych transakcji i przechowywać ją 10 lat od zakończenia roku, w którym świadczono usługi elektroniczne.

Trzy lata na korektę

Rozliczenie VAT w procedurze MOSS powoduje, że przedsiębiorca ma trzy lata na złożenie korekty deklaracji licząc od dnia, w którym przypadał wymagany termin złożenia pierwotnej deklaracji VAT. Po upływie trzech lat przedsiębiorca także może złożyć korektę deklaracji VAT, ale bezpośrednio do państwa członkowskiego i poza systemem MOSS.

W procedurze MOSS można rozliczać VAT w przypadku kiedy usługi zostały wykonane na terytorium Unii Europejskiej.

CZYTELNICY PYTAJĄ

Porady prawne przez internet

- Świadczę usługi doradczo-konsultingowe o specjalności prawniczej. W zakresie swojej działalności wykonuję usługi przez telefon lub przez internet za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zapłata za oferowane usługi następuje przelewem na rachunek bankowy firmy, przekazem pocztowym lub za pomocą specjalnego konta PAY PAL. W jaki sposób rozliczyć VAT, gdy odbiorcą usługi internetowej będzie firma zagraniczna lub zagraniczna osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej?

W myśl rozporządzenia unijnego usługami elektronicznymi nie są usługi prawnicze świadczone za pomocą poczty elektronicznej (e-mail). Jednak dla opodatkowania tych usług decydujące jest również miejsce ich świadczenia. Zatem w rozumieniu art. 28b ustawy o VAT, jeżeli usługa zostanie wykonana na rzecz firmy zagranicznej mającej status podatnika VAT, to podatek z tytułu usługi internetowej będzie musiał być zapłacony w państwie, w którym ten podmiot ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej albo miejsce zamieszkania.

Natomiast zgodnie z art. 28c ustawy o VAT, w przypadku wykonania usługi internetowej na rzecz zagranicznego podmiotu niebędącego podatnikiem, przedsiębiorca musi zapłacić VAT w Polsce.

—Lidia Rubińska, Krzysztof Wiesław Żukowski