Rozgraniczenie nieruchomości a faktura VAT od jednostki samorządowej

Podatnik VAT, który wystąpił o rozgraniczenie nieruchomości, nie może domagać się od jednostki samorządowej wystawienia faktury na związane z tym koszty.

Publikacja: 22.03.2017 02:00

Rozgraniczenie nieruchomości a faktura VAT od jednostki samorządowej

Foto: 123rf

W listopadzie 2015 r. gmina wystąpiła o wykładnię ustawy o VAT. Wyjaśniła, że jeden z jej mieszkańców wystąpił do burmistrza o przeprowadzenie rozgraniczenia nieruchomości, które stały się sporne ze względu na niezgodność w przebiegu granic między sąsiadami. Postępowanie rozgraniczeniowe zakończyło się sukcesem. Powstał jednak problem podatkowy. Po wykonaniu swoich czynności geodeta wystawił fakturę. Wynikająca z niej kwota, tak jak pozostałe koszty, zgodnie z przepisami została rozdzielona na strony postępowania rozgraniczeniowego.

Właściciel działki, który zainicjował cały proces, poinformował ustnie, że chce otrzymać od gminy fakturę VAT, która stanie się dla niego podstawą do zapłaty. Wyjaśnił, że jest podatnikiem i chce odliczyć VAT.

Gmina nie wystawiła mu faktury, ale jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. We wniosku o wydanie interpretacji zapytała czy w opisanej sytuacji jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT na stronę postępowania o rozgraniczenie nieruchomości z tytułu ustalonych kosztów z nim związanych. Sama uważała, że nie, bo prowadzenie postępowania o rozgraniczenie nieruchomości nie jest sprzedażą i pozostaje poza zakresem ustawy o VAT.

Fiskus nie zgodził się z tym stanowiskiem. Zauważył, że gmina zleciła geodecie świadczenie usługi w zakresie ustalenia przebiegu granic nieruchomości, która była świadczona na rzecz osób toczących spór o ich przebieg. Tym samym, na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jest zobowiązania wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż. Zlecając wykonanie usługi geodezyjnej w celu rozgraniczenia spornych nieruchomości, gmina sama bowiem świadczy usługę na rzecz stron sporu i zobowiązana jest w związku z tym do wystawienia faktury za wykonaną usługę.

Spór trafił na wokandę, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uwzględnił skargę samorządowców. W jego ocenie prowadzenie postępowania administracyjnego i ustalenie jego kosztów jest typową działalnością wykonywaną przez gminę w charakterze organu władzy publicznej. Działalność taka, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, pozostaje poza zakresem objętych VAT czynności, wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Sąd nie zgodził się, że w sprawie doszło do wyświadczenia czy odsprzedaży jakiejkolwiek usługi między gminą a stronami tego postępowania. Zauważył, że wolą osoby, która zainicjowała postępowanie administracyjne, było ustalenie w sposób prawnie wiążący (pod sankcją państwową) przebiegu granic nieruchomości, a nie nabycie określonej usługi geodety. Występując o rozgraniczenie nieruchomości, właściciel nieruchomości liczył się być może z koniecznością poniesienia kosztów postępowania, jednak nie miał żadnego wpływu na ich wysokość. Poniesienie tych kosztów nie jest też objęte jego wolną wolą, ale jest obowiązkiem wynikającym z postanowienia organu administracji publicznej. Właściciel nieruchomości nie decydował ani o wyborze geodety, ani o wysokości jego wynagrodzenia, wszczął jedynie postępowanie administracyjne.

Zdaniem WSA w spornym przypadku nie można mówić o świadczeniu przez gminę (odsprzedaż) usługi na rzecz stron postępowania administracyjnego dotyczącego rozgraniczenia nieruchomości. Na gminie nie ciąży więc obowiązek wystawienia faktury.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu 16 lutego 2017 r. (I SA/Po 994/16).

Komentarz eksperta

Piotr Marchlewski, Manager w Crido Taxand

WSA w Poznaniu słusznie zgodził się ze stanowiskiem gminy zaskarżającej otrzymaną interpretację. Zgodnie z treścią interpretacji, przeniesienie na strony postępowania o rozgraniczenie nieruchomości kosztów tego postępowania (kosztów geodety ustalającego granice nieruchomości), jest czynnością podlegająca opodatkowaniu VAT.

W ocenie organu podatkowego gmina, obciążając strony wspomnianymi kosztami postępowania, dokonuje de facto odsprzedaży usług, uprzednio nabytych przez nią od geodety. Co za tym idzie, powinna zastosować mechanizm tzw. refakturowania, wynikający z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT i naliczyć należny VAT oraz wystawić fakturę, jeżeli nabywcą tych usług był podatnik VAT.

Z takim stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Jak słusznie zauważył skład orzekający, oznaczałoby to, że obciążając strony kosztami postępowania o rozgraniczenie nieruchomości gmina działa w charakterze podatnika VAT. Dochodziłoby więc do sytuacji, w której wydając decyzję w sprawie, gmina działa w charakterze organu władzy publicznej, podczas gdy orzekając o kosztach tego postępowania i obciążając nim strony działa już w charakterze podatnika VAT.

Co więcej, przyjęcie sposobu wykładni przepisów o VAT, zaproponowanego przez organ podatkowy, oznaczałoby, że analogiczny sposób rozliczania (refakturowania) kosztów mógłby znaleźć zastosowanie nie tylko do postępowania będącego przedmiotem wydanej interpretacji ale również innych postępowań, w których na wniosek strony organ/sąd prowadzący postępowanie może powołać np. biegłego.

W takim przypadku koszty postępowania ponoszone w interesie albo na żądanie strony, którymi jest następnie obciążana, powinny być przez organ/sąd „refakturowane" z VAT. Takie podejście stoi w oczywistej sprzeczności z ugruntowaną już praktyką podatkową. O ile biegli, świadcząc usługi na potrzeby danego postępowania, naliczają podatek należny od wartości swoich usług, o tyle organ/sąd obciążając stronę postępowania tymi kosztami nie świadczy na jej rzecz usługi i nie wystawia dla strony postępowania faktury VAT.

Tym samym, WSA w Poznaniu słusznie orzekł, że obciążenie stron postępowania o rozgraniczenie nieruchomości kosztami usług geodety nie powinno podlegać opodatkowaniu VAT.

W listopadzie 2015 r. gmina wystąpiła o wykładnię ustawy o VAT. Wyjaśniła, że jeden z jej mieszkańców wystąpił do burmistrza o przeprowadzenie rozgraniczenia nieruchomości, które stały się sporne ze względu na niezgodność w przebiegu granic między sąsiadami. Postępowanie rozgraniczeniowe zakończyło się sukcesem. Powstał jednak problem podatkowy. Po wykonaniu swoich czynności geodeta wystawił fakturę. Wynikająca z niej kwota, tak jak pozostałe koszty, zgodnie z przepisami została rozdzielona na strony postępowania rozgraniczeniowego.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów