Wynajem auta pracownikowi z pełnym odliczeniem VAT

Ograniczenie prawa do odliczenia podatku naliczonego nie ma zastosowania, gdy samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów firmowych. W pewnych przypadkach można za nie uznać odpłatne udostępnienie pojazdu osobom zatrudnionym.

Publikacja: 14.03.2016 06:00

Wynajem auta pracownikowi z pełnym odliczeniem VAT

Foto: 123RF

Ograniczenia przewidziane w ustawie o VAT (art. 86a) w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi nie mają zastosowania w przypadku, gdy pojazd taki wykorzystywany jest wyłącznie do celów działalności gospodarczej podatnika. Przepisy definiują jednak specyficznie, co oznacza „wykorzystywanie wyłącznie dla celów działalności gospodarczej". Mianowicie wyróżniają dwie kategorie użytku wyłącznie do celów działalności gospodarczej:

- kategorię opartą na konstrukcji pojazdu oraz

- kategorię opartą na sposobie wykorzystywania pojazdu, potwierdzonym prowadzoną kilometrówką.

Kilometrówka nie zawsze potrzebna

W niniejszym artykule skupimy się na tej drugiej kategorii pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Aby spełnić warunki dla pełnego odliczenia VAT, sposób wykorzystywania pojazdów przez podatnika musi wykluczać ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, co powinno być potwierdzone zarówno w formie wewnętrznych regulaminów i zasad, jak i prowadzonej kilometrówki.

Są jednak przypadki, gdy podatnicy są zwolnieni z obowiązku prowadzenia kilometrówki, a mimo to przysługuje im pełne prawo do odliczenia VAT. Sytuacje te dotyczą przede wszystkim pojazdów przeznaczonych wyłącznie do odprzedaży, sprzedaży (w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika), oddania pojazdów w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli odpowiednio odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.

Dwie sytuacje

Z perspektywy całokształtu powyższych przepisów (art. 86a ust. 4 i 5 ustawy o VAT) należy rozważyć dwa przypadki, a mianowicie:

- sytuację, w której podatnik regularnie wynajmuje samochód firmowy pracownikowi, przy czym nie zobowiązuje go do używania tego pojazdu do celów służbowych w godzinach pracy ani nie nakłada na pracownika innych obostrzeń – pracodawca działa więc jak każda inna firma wynajmu krótko– bądź długoterminowego, obciążając pracownika wynagrodzeniem nieodbiegającym od poziomu rynkowego;

- sytuację, w której pracodawca udostępnia pojazd służbowy pracownikowi na potrzeby realizacji zadań służbowych, a jednocześnie odpłatnie udostępnia go pracownikowi również dla jego celów prywatnych, przy czym poziom wynagrodzenia należnego z tego tytułu pracodawcy uwzględnia fakt, iż samochód w istotnej mierze jest wykorzystywany do celów służbowych firmy.

Skutki podatkowe w obu tych sytuacjach kształtują się skrajnie różnie.

Na warunkach rynkowych

W pierwszej z nich pracodawca w ogóle nie ingeruje w sposób wykorzystania pojazdu przez pracownika i nie ustanawia innych ograniczeń niż te, które ustanowiłaby firma zajmująca się wynajmem pojazdów na rzecz podmiotów zewnętrznych. Samochód jest wynajmowany regularnie na pełne okresy (np. miesięczne i dłuższe), co pozwala uznać, że jest wykorzystywany wyłącznie dla celów oddania go do odpłatnego używania na podstawie umowy najmu (bądź innej umowy o podobnym charakterze). Kluczowym elementem jest jednak wymóg odpłatności. W tym przypadku wynagrodzenie należne pracodawcy nie powinno odbiegać od poziomu rynkowego. W przeciwnym razie istnieje realne ryzyko zastosowania przez organy podatkowe art. 32 ustawy o VAT, który pozwala na oszacowanie podstawy opodatkowania danego świadczenia w przypadku, gdy kumulatywnie spełnione są warunki przewidziane w tym przepisie. Po pierwsze, chodzi tu o istnienie powiązań pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą i wpływ takich powiązań na ustalenie ceny świadczenia, przy czym stosunek pracowniczy jest takim powiązaniem. Po drugie, nabywca usługi nie może być uprawniony do odliczenia VAT, przy czym pracownik, nie prowadząc działalności gospodarczej, spełnia to kryterium.

Czy jest przedmiotem działalności

Kolejnym istotnym elementem jest to, czy wynajem pojazdów jest przedmiotem działalności pracodawcy. W mojej ocenie za istotne należy uznać to, czy pracodawca faktycznie wykonuje określone czynności czy nie. Kluczowe jest więc faktyczne prowadzenie działalności w określonym zakresie (w tym przypadku w zakresie wynajmu pojazdów). Niemniej jednak, biorąc pod uwagę praktyki organów podatkowych, zdecydowanie sugerowane jest również dopełnienie warunków formalnych, a więc stosowny wpis dotyczący przedmiotu działalności pracodawcy w KRS lub w CEIDG.

Przesłanki muszą być spełnione

W opisanych powyżej warunkach można uznać, że pracodawca przeznacza samochód wyłącznie do celów oddania go do odpłatnego używania na podstawie umowy najmu, a w efekcie jest uprawniony do odliczenia pełnej kwoty VAT od wszelkich wydatków związanych z tym pojazdem. Co istotne, nie jest przy tym zobowiązany do prowadzenia kilometrówki oraz zgłoszenia pojazdu do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26.

Przeznaczenie mieszane

O wiele więcej kontrowersji od początku funkcjonowania nowych przepisów wzbudzała sytuacja, w której podatnik udostępnia odpłatnie samochody służbowe pracownikom do ich celów prywatnych (np. na weekendy lub w trakcie urlopu), ale jednocześnie w dni robocze pracownicy są zobowiązani wykorzystywać te samochody do wypełniania obowiązków służbowych.

W odniesieniu do takiej formuły organy podatkowe twierdziły, że podatnik nie spełnił warunku wykluczenia możliwości użycia pojazdów do działalności gospodarczej, skoro pozwala pracownikom wykorzystywać samochody do ich celów prywatnych. Argumentacja ta pozbawiona była jednak jakiejkolwiek wewnętrznej logiki. Organy celowo bowiem pomijały fakt, iż odpłatne udostępnienie pojazdu pracownikowi to nic innego jak odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT ze wszystkimi tego konsekwencjami, a tym samym właśnie działalność gospodarcza według przepisów o VAT. W efekcie samochód wykorzystywany w taki sposób, że:

- po części służy realizacji zadań służbowych, a więc związanych bezpośrednio z działalnością gospodarczą podatnika,

- po części jest oddawany odpłatnie do używania pracownikowi, a więc do świadczenia przez pracodawcę usług opodatkowanych VAT (co stanowi działalność gospodarczą samą w sobie),

– musi być uznany za samochód wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej.

Sądy mają inne zdanie niż fiskus

Negatywne podejście organów podatkowych w powyższym zakresie weryfikują już sądy administracyjne. Przykładowo, w wyroku z 25 lutego 2015 r. (I SA/Bd 1141/14) WSA w Bydgoszczy stwierdził, że „skoro wnioskodawca w pytaniu drugim wyraźnie zaznaczył, iż udostępnia pracownikom samochody do celów prywatnych, ale to udostępnianie jest odpłatne i to w cenach rynkowych i wiąże się z pobieraniem podatku VAT, to zdaniem sądu w takiej sytuacji mamy do czynienia z wynajmem, który również mieści się w działalności firmy. Skoro do pracowników nie stosuje się żadnych preferencji cenowych, to nie ma znaczenia, komu ten samochód się wynajmuje, a zatem uzasadnione jest twierdzenie, że jest to usługa opodatkowana podatkiem VAT i dokonywana jest, jak wynika ze stanu faktycznego, w ramach działalności firmy".

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm.)

Zdaniem autorki

Marta Szafarowska, doradca podatkowy, partner w MDDP

Liczy się przeznaczenie i wykorzystywanie pojazdu

Wynajem pojazdu na rzecz pracownika nie w pełnym wymiarze, lecz tylko wtedy, gdy może on korzystać z tego samochodu do celów prywatnych, przy założeniu, że samochód ten w pozostałym czasie wykorzystywany jest przez pracowników do realizacji zadań służbowych, wiąże się z koniecznością prowadzenia przez podatnika kilometrówki. Nie można bowiem w takim przypadku uznać, że samochód przeznaczony jest wyłącznie do odpłatnego oddania go do używania na podstawie umowy najmu. Najem nie jest bowiem wówczas wyłącznym celem czy też sposobem wykorzystywania pojazdu.

Ograniczenia przewidziane w ustawie o VAT (art. 86a) w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi nie mają zastosowania w przypadku, gdy pojazd taki wykorzystywany jest wyłącznie do celów działalności gospodarczej podatnika. Przepisy definiują jednak specyficznie, co oznacza „wykorzystywanie wyłącznie dla celów działalności gospodarczej". Mianowicie wyróżniają dwie kategorie użytku wyłącznie do celów działalności gospodarczej:

- kategorię opartą na konstrukcji pojazdu oraz

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe