Remont budynków mieszkalnych nie zawsze korzysta z preferencji w VAT

Dostawa towarów i świadczenie usług podlegają co do zasady opodatkowaniu VAT podstawową stawką w wysokości 23 proc. Przepisy ustawy o VAT wskazują jednak szczególne przypadki, w których istnieje możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku. Dotyczy to między innymi remontów i przebudowy przeprowadzanych w budynkach objętych społecznym programem mieszkaniowym, które mogą podlegać opodatkowaniu wg stawki VAT 8 proc.

Zastosowanie obniżonej 8-proc. stawki VAT w budownictwie jest uzależnione od spełnienia łącznie następujących warunków dotyczących:

- zakresu wykonywanych czynności – stawka obniżona znajduje zastosowanie do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy i konserwacji obiektów budowlanych lub ich części,

- klasyfikacji obiektów – obiekty budowlane, których dotyczą ww. czynności, muszą należeć do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

O ile zakwalifikowanie obiektów do odpowiedniego grupowania PKOB nie powoduje wątpliwości, o tyle duże problemy sprawia podatnikom ustalenie, jakie świadczenie powinno zostać uznane za remont, modernizację, termomodernizację, konserwację lub przebudowę. Ma to istotne znaczenie, ponieważ błędne zakwalifikowanie świadczenia przez podatnika jako opodatkowanego według obniżonej stawki VAT naraża go na ryzyko powstania zaległości podatkowej w VAT.

Poniżej przedstawiamy najczęstsze problemy podatników związane z ustaleniem, kiedy prace remontowe/modernizacyjne mogą zostać uznane za związane z obiektami objętymi społecznym programem mieszkaniowym i podlegać opodatkowaniu VAT według stawki 8 proc.

Ograniczenie do konstrukcji

Przepisy ustawy o VAT nie wskazują, czy usługi wykonywane poza bryłą budynku, ale związane z jego funkcjonowaniem, należy uznać za spełniające warunki zastosowania obniżonej stawki VAT.

Przykład

Prace wykonywane na dachu, na chodniku przy budynku lub prace dotyczące infrastruktury wykorzystywanej do funkcjonowania budynku nie są wykonywane wewnątrz budynku, ale niewątpliwie są z nim związane.

Zagadnienie to wielokrotnie sprawiało trudności sądom administracyjnym. Biorąc pod uwagę rozbieżność orzecznictwa, w tym zakresie wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), wydając uchwałę w składzie poszerzonym.

NSA w uchwale z 3 czerwca 2013 r. (I FPS 7/12) wskazał, że preferencyjna stawka VAT nie może mieć zastosowania do robót dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego, które wykonywane są poza bryłą budynku. W ocenie NSA możliwe jest takie podzielenie świadczonych usług, aby możliwe było ich zaklasyfikowanie jako związanych z obiektami objętymi społecznym programem mieszkaniowym. NSA wskazał, że jeśli chodzi o wykonywane prace, to rozdzielenie takie jest możliwe i stosowane, gdyż bardzo często jeden podmiot wykonuje roboty budowlane dotyczące budynku, a inny, wyspecjalizowany, w uzgodnieniu z dysponentem sieci, wykonuje przyłącza do nich.

Przykład

Montaż kolektorów słonecznych w celu zasilania budynku objętego społecznym programem mieszkaniowym w energię ze źródeł odnawialnych można zaklasyfikować jako prace związane z obiektami objętymi społecznym programem mieszkaniowym. Gdy kolektory są montowane na dachu takiego budynku, który należy do bryły konstrukcyjnej budynku, wszelkie prace związane z ich dostawą, montażem lub modernizacją mogą korzystać z opodatkowania VAT stawką 8 proc. (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 maja 2015 r., IPTPP4/4512-147/15-4/ALN).

Jeżeli jednak montaż kolektorów odbywa się poza bryłą budynku, tj. na specjalnej konstrukcji w pobliżu budynku mieszkalnego lub dachu wolnostojącego garażu, zastosowanie znajdzie podstawowa stawka VAT wynosząca 23 proc. (por. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 lipca 2015 r., IPPP2/4512-417/15-2/MJ).

Skutki braku definicji

Kolejnym problemem dla podatników jest brak jednoznacznej definicji zakresu prac objętych obniżoną stawką VAT. Nie ma przepisów wskazujących, czy prace te powinny ingerować w elementy konstrukcji budynku czy nie. Dotyczy to np. infrastruktury towarzyszącej, takiej jak oświetlenie budynku.

Zdaniem ministra finansów, jeżeli montaż instalacji oświetleniowej nie powoduje ingerencji w elementy konstrukcji budynku (np. montaż oświetlenia przy chodniku otaczającym budynek), wówczas usługa montażu nie podlega opodatkowaniu obniżoną stawką VAT (por. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 grudnia 2015 r., IBPP2/4512-1089/15/BW).

Istnieją jednak przypadki interpretacji indywidualnych dotyczących pozornie analogicznych sytuacji, w których podatnicy uzyskali odmienne rozstrzygnięcia. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 marca 2015 r. (IPPP2/443-1239/14-4/MM/IZ) dotyczyła opodatkowania VAT usług wykonania fototapet zrobionych na szkle lub papierze oraz ich montażu w budownictwie objętym społecznym programem mieszkaniowym. Minister finansów przychylił się w niej do stanowiska podatnika, że prace te podlegają opodatkowaniu obniżoną stawką VAT 8 proc. Zostało to argumentowane zindywidualizowanym montażem fototapet w konstrukcji budynku, co uniemożliwia ich demontaż. Demontaż takich fototapet spowodowałby bowiem uszkodzenie ścian budynku, które wymagałyby w takiej sytuacji sprawdzenia pod kątem naruszenia konstrukcji budynku oraz tynkowania i malowania.

Dostawa towarów

W konkretnych przypadkach dostawa towarów wraz z ich montażem/instalacją również może korzystać z preferencyjnego opodatkowania VAT. Chodzi tutaj m.in. o wykonanie i montaż tzw. trwałej zabudowy meblowej. Jest to zagadnienie dość często występujące w orzecznictwie, które nie znalazło jednak swojego jednoznacznego rozstrzygnięcia, pomimo wydania interpretacji ogólnej przez ministra finansów oraz uchwały NSA.

NSA w uchwale z 24 czerwca 2013 r. (I FPS 2/13) wskazał, że: „świadczenie kompleksowe polegające na zaprojektowaniu, dopasowaniu oraz montażu komponentów w sposób tworzący wraz z elementami konstrukcyjnymi obiektu budowlanego lub jego części trwałą zabudowę meblową, wykonywane w obiektach budowlanych zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, stanowi usługę modernizacji opodatkowaną stawką obniżoną podatku od towarów i usług".

Natomiast minister finansów w interpretacji ogólnej (PT10/033/ 5/133/WLI/14/RD 30577) stwierdził, że zabudowa meblowa może korzystać z preferencyjnej stawki VAT, pod warunkiem że przy jej powstaniu zostaną wykorzystane elementy budowlane (cegły, zaprawa murarska, płyty kartonowo-gipsowe) do połączenia zabudowy meblowej z konstrukcją budynku.

Pomimo opublikowania obu tych rozstrzygnięć podatnicy nadal mają problemy praktyczne w ustaleniu, jaką stawką opodatkować ich świadczenie, czego dowodem są wydawane interpretacje indywidualne.

—Patryk Gaszyński – Junior Consultant, Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA sp. z o.o.

podstawa prawna: ustawa z11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpodatki@rp.pl

Jakie obiekty obejmuje społeczny program mieszkaniowy

Dla potrzeb VAT do kategorii budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym należą:

- obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, sklasyfikowane w dziale 12 PKOB,

- lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych, sklasyfikowane w dziale 12 PKOB,

- budynki instytucji ochrony zdrowia sklasyfikowanie w PKOB w klasie ex 1264, jeśli spełnione są warunki wskazane w przepisach o VAT.

Ponadto powierzchnia użytkowa ww. obiektów nie może przekraczać:

- dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych 300 mkw.,

- dla lokali mieszkalnych 150 mkw.

W przypadku przekroczenia limitu powierzchni stawka obniżona znajduje zastosowanie tylko do tego limitu.

Zdaniem autorki

Magdalena Szczepańska, doradca podatkowy, menedżer, Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA sp. z o.o.

Przedsiębiorcy ryzykują powstanie zaległości podatkowej